Once you have translated a line of English text, replace the English text with the new translation.
Please do not change the time codes.
0:00:01.569,0:00:02.840
» ΝΙΛ ΣΜΙΘ: Σας έχουμε ένα δώρο σήμερα.
0:00:02.840,0:00:07.259
Θα συζητήσουμε με τον Ντέιβιντ Χάρβεϋ για
0:00:07.259,0:00:08.809
τις διαλέξεις που δίνει
0:00:08.809,0:00:11.300
εδώ και σχεδόν σαράντα χρόνια, νομίζω,
0:00:11.300,0:00:13.919
με θέμα το "Κεφάλαιο". Το όνομά μου είναι Νιλ Σμιθ.
0:00:13.919,0:00:19.019
Διδάσκω Ανθρωπολογία και Γεωγραφία στο
City University of New York
0:00:19.019,0:00:21.640
και ο Ντέιβιντ είναι συνάδελφός μου
από τότε που ήρθε εδώ,
0:00:21.640,0:00:25.199
αλλά πολύ καιρό πριν από τον ερχομό του,
περισσότερο από τριάντα χρόνια
0:00:25.199,0:00:30.009
ήμουν φοιτήτής του Ντέιβιντ στο Johns
Hopkins στη Βαλτιμόρη, και εκεί
0:00:30.009,0:00:33.180
αν και γνώριζα
0:00:33.180,0:00:37.580
το Κεφάλαιο ως βιβλίο, το διάβασα για πρώτη φορά,
0:00:37.580,0:00:41.620
μαζί με τον Ντέιβιντ.
Ντέιβιντ, τι σε ενέπνευσε
0:00:41.620,0:00:44.570
να επιθυμείς να διαβάσεις το Κεφάλαιο
0:00:44.570,0:00:46.830
στις αρχές του '70;
0:00:46.830,0:00:48.790
» ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΧΑΡΒΕΫ: Ήταν μια από αυτές
0:00:48.790,0:00:50.480
τις ιστορικές στιγμές που
0:00:50.480,0:00:53.360
κάτι τέτοιο φαινόταν σωστό.
0:00:53.360,0:00:56.320
Ήρθα από την Αγγλία,
0:00:56.320,0:00:59.770
το καλοκαίρι του 1969.
0:00:59.770,0:01:01.670
Έφτασα στην Βαλτιμόρη, όπου
0:01:01.670,0:01:07.250
το 1968 υπήρξε μια τρομακτική
έκρηξη βίας.
0:01:07.250,0:01:11.240
Αμέσως μετά τη δολοφονία
του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ,
0:01:11.240,0:01:14.660
τα ερωτήματα για τα πολιτικά δικαιώματα
ήταν φανερά στη πόλη
0:01:14.660,0:01:17.750
ο ρατσισμός ήταν φανερός,
0:01:17.750,0:01:20.530
ο πόλεμος στο Βιετνάμ συνεχιζόταν,
0:01:20.530,0:01:21.970
οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις
0:01:21.970,0:01:24.030
κλιμακώνονταν
0:01:24.030,0:01:27.620
και ήταν μια πάρα πολύ μπερδεμένη εποχή.
0:01:27.620,0:01:29.560
Θυμάμαι ότι,
0:01:29.560,0:01:32.330
ήταν νομίζω Δεκέμβρης του '69,
0:01:32.330,0:01:36.530
που ο Φρεντ Χάμπτον δολοφονήθηκε στο Σικάγο,
0:01:36.530,0:01:37.920
ένας αρχηγός των Μαύρων Πάνθηρων,
0:01:37.920,0:01:39.489
και λίγο αργότερα,
0:01:39.489,0:01:41.700
το Μάη του '70, ακολούθησαν
0:01:41.700,0:01:44.740
οι φόνοι στο Κεντ Στέιτ.
0:01:44.740,0:01:48.020
Μια τεράστια απεργία φοιτητών,
εκατομμύρια φοιτητές σε όλη τη χώρα
0:01:48.020,0:01:52.100
έκαναν απεργία, και μετά από αυτά έγιναν
οι δολοφονίες στη Πολιτεία Τζάξον
0:01:52.100,0:01:57.970
Οπότε ήταν μια πολύ, πολύ, πολύ
ταραγμένη περίοδος.
0:01:57.970,0:01:59.009
Για μένα τουλάχιστον
0:01:59.009,0:02:03.119
υπήρχε και ή αίσθηση ότι δεν ξέραμε
πως ακριβώς να χειριστούμε ή
0:02:03.119,0:02:07.290
πως να τα εξηγήσουμε όλα αυτά.
0:02:07.290,0:02:11.800
Κι ενώ είχα εκπαιδευτεί σαν κοινωνικός επιστήμονας,
να σκέφτομαι για αυτά δεν μπορούσα να βρω ένα πλαίσιο,
0:02:11.800,0:02:13.499
που θα μπορούσε πραγματικά να συμπεριλάβει
όλα αυτά που συνέβαιναν.
0:02:13.499,0:02:17.539
Οπότε είπα σε μερικούς μεταπτυχιακούς φοιτητές:
Γιατί δε διαβάζουμε το Κεφάλαιο;
0:02:17.539,0:02:18.770
Μια και δεν το έχουμε διαβάσει,
0:02:18.770,0:02:20.669
ίσως βρούμε κάτι εκεί
0:02:20.669,0:02:21.980
που να μας βοηθήσει.
0:02:21.980,0:02:25.829
Έτσι κάποιοι από εμάς μαζευτήκαμε
και κάναμε μια ομάδα μελέτης του Κεφαλαίου.
0:02:25.829,0:02:30.779
Έτσι άρχισαν όλα.
Και όταν το διαβάσαμε την πρώτη φορά
0:02:30.779,0:02:32.599
το καταλάβαμε εντελώς λανθασμένα,
0:02:32.599,0:02:35.059
τελείως λανθασμένα.
Κοιτώντας πίσω τώρα,
0:02:35.059,0:02:38.499
θα ντρεπόμουν να ακούσω αυτά
που λέγαμε για το βιβλίο τον πρώτο χρόνο
0:02:38.499,0:02:42.679
Ήταν ο τυφλός που καθοδηγούσε τους τυφλούς,
σε αυτό το τεράστιο κείμενο
0:02:42.679,0:02:45.509
και δε ξέραμε τι κάναμε. Σκεφτήκαμε λοιπόν:
'Το κάναμε μια φορά,
0:02:45.509,0:02:49.189
καλύτερα να το ξανακάνουμε γιατί προφανώς
δε το καταλάβαμε σωστά'
0:02:49.189,0:02:51.799
Αλλά κάτι που έμαθα σε εκείνο το σημείο από αυτό,
0:02:51.799,0:02:56.359
ήταν ότι αρχίζεις πραγματικά να καταλαβαίνεις
το Κεφάλαιο μόνο όταν φτάσεις στο τέλος του.
0:02:56.359,0:02:58.950
Είναι πολύ δύσκολο να ξεκινήσεις με
0:02:58.950,0:02:59.979
0:02:59.979,0:03:02.049
ένα είδος ξεκάθαρης κατανόησης.
0:03:02.049,0:03:04.449
Έτσι τον δεύτερο χρόνο αποφασίσαμε
να το ξανακάνουμε
0:03:04.449,0:03:05.800
και το ξανακάναμε.
0:03:05.800,0:03:08.009
Και σκέφτηκα: λοιπόν,
0:03:08.009,0:03:10.700
αυτό είναι ενδιαφέρoν. Αρχίζω τώρα
να βλέπω να αναδύεται ένα πλαίσιο
0:03:10.700,0:03:15.739
που μπορεί να με βοηθήσει να καταλάβω τι συνέβαινε,
και σκέφτηκα ότι έπρεπε να επιμείνω σ' αυτό.
0:03:15.739,0:03:18.010
Και υπήρχαν άνθρωποι τριγύρω μου,
0:03:18.010,0:03:21.079
που αισθάνονταν ότι είχαν την ανάγκη
για ένα πλαίσιο όπως και εγώ, και έτσι
0:03:21.079,0:03:22.829
0:03:22.829,0:03:26.049
βήμα βήμα άρχισα να λέω:
Λοιπόν, θα το κάνω αυτό κάθε χρόνο.
0:03:26.049,0:03:29.609
Και φυσικά ένα από τα πράγματα που
συμβαίνουν όταν το κάνεις αυτό είναι,
0:03:29.609,0:03:33.289
ότι ξαφνικά σε αποκαλούν Μαρξιστή.
0:03:33.289,0:03:37.059
Δεν είχα ιδέα τι είναι Μαρξιστής,
και πραγματικά στην αρχή
0:03:37.059,0:03:40.139
δε με ένοιαζε. Αλλά ξαφνικά,
επειδή απλά διαβάζεις ένα βιβλίο
0:03:40.139,0:03:42.289
και το παίρνεις στα σοβαρά
0:03:42.289,0:03:45.709
και θέλεις να μάθεις περισσότερα για το πως
να αντιληφθείς τον κόσμο μέσα απ' αυτό το
0:03:45.709,0:03:49.349
πρίσμα, ξαφνικά βρίσκεις τον εαυτό σου
σ' αυτή την πλευρά της πολιτικής.
0:03:49.349,0:03:54.649
Και τελικά λες αν θέλετε έτσι να είναι,
τότε αυτό είμαι.
0:03:54.649,0:03:56.979
» ΝΙΛ ΣΜΙΘ : Λοιπόν, θεωρώ ότι μπορεί να
είναι χρήσιμο, αφού
0:03:56.979,0:03:59.859
ακολουθούν οι διαλέξεις
0:03:59.859,0:04:02.680
να μας δώσεις μια επισκόπηση,
0:04:02.680,0:04:04.249
μια ιδέα
0:04:04.249,0:04:11.290
των βασικότερων σημείων του πρώτου τόμου του Κεφαλαίου.
0:04:11.290,0:04:15.229
» ΝΤΕΙΒΙΝΤ ΗΑΡΒΕΫ: Ένα από τα πράγματα που
θεωρώ ότι είναι πραγματικά καλό να κάνεις,
0:04:15.229,0:04:16.359
και ένας από τους λόγους
0:04:16.359,0:04:20.750
που απολαμβάνω τόσο πολύ να διδάσκω
αυτό το μάθημα κατ' αυτόν τον τρόπο,
0:04:20.750,0:04:24.639
είναι ότι πολλοί έχουν παρακολουθήσει
μαθήματα στα οποία έχουν κάνει λίγο Μαρξ,
0:04:24.639,0:04:28.870
λίγο Βέμπερ, Ντυρκέμ και άλλουν, έχουν διαβάσει
αποσπάσματα από τον Μαρξ ή κάτι τέτοιο,
0:04:28.870,0:04:31.620
αλλά δεν το έχουν διαβάσει στην πραγματικότητα
σαν βιβλίο,
0:04:31.620,0:04:36.430
ενώ αποτελεί μια καταπληκτική λογοτεχνική
κατασκευή. Οπότε ένα από αυτά που
0:04:36.430,0:04:38.139
πραγματικά θέλω να τονίσω είναι
0:04:38.139,0:04:40.349
το πόσο καλό ανάγνωσμα είναι!
0:04:40.349,0:04:44.919
Μόλις ξεπεράσεις τις δυσκολίες της γλώσσας
και την πάλη με όλες αυτές τις
0:04:44.919,0:04:50.120
έννοιες, είναι ένα πραγματικά
δυναμικό βιβλίο που έχει πολύ καλή ροή.
0:04:50.120,0:04:54.840
Και ρέει από το αρχικό σημείο που είναι
η απλή ιδέα του εμπορεύματος.
0:04:54.840,0:04:59.190
Πας στο σουπερμάρκετ, και βρίσκεις ένα εμπόρευμα,
το αγοράζεις, το παίρνεις σπίτι, το τρως,
0:04:59.190,0:05:03.629
το φοράς, ή οτιδήποτε, και
0:05:03.629,0:05:08.710
ξεκινώντας απλά με αυτό το πράγμα, το οποίο
όλοι ξέρουμε, σε πηγαίνει βήμα βήμα
0:05:08.710,0:05:10.649
ολόκληρη την πορεία,
0:05:10.649,0:05:14.499
ξεδιπλώνοντας το πως λειτουργεί μια
καπιταλιστική οικονομία.
0:05:14.499,0:05:20.509
Και μετά χτίζει γύρω απ' αυτό μια διορατικότητα,
μια εκπληκτική διορατικότητα, ως προς το γιατί
0:05:20.509,0:05:24.150
έχουμε ανεργία, ή γιατί υπάρχει μια πάλη
0:05:24.150,0:05:26.290
για τον χρόνο, γιατί
0:05:26.290,0:05:28.309
οι κεφαλαιοκράτες προσπαθούν πάντα
0:05:28.309,0:05:30.529
να σου αρπάξουν τον χρόνο σου,
0:05:30.529,0:05:33.270
γιατί ζούμε μια ζωή όπου ο κόσμος μας
0:05:33.270,0:05:35.050
είναι κατά κάποιο τρόπο
0:05:35.050,0:05:39.090
οργανωμένος γύρω από μια συγκεκριμένη
έννοια του χρόνου,
0:05:39.090,0:05:43.150
και τι είδους καταπιέσεις υπάρχουν
σε όλο αυτό. Οπότε, θεωρώ ότι είναι
0:05:43.150,0:05:46.979
απίστευτα αποκαλυπτικό σε αυτό που κάνει
0:05:46.979,0:05:53.979
0:06:05.360,0:06:09.099
Ο στόχος λοιπόν αυτού του μαθήματος είναι
0:06:09.099,0:06:14.189
να σας κάνει να διαβάσετε αυτό το βιβλίο,
0:06:14.189,0:06:18.189
και να το κάνετε όσο καλύτερα μπορείτε με
τους όρους του Μαρξ.
0:06:18.189,0:06:20.869
Που μπορεί να ακούγεται περίεργο,
0:06:20.869,0:06:22.789
μια και αφού δεν έχετε διαβάσει το βιβλίο,
0:06:22.789,0:06:24.779
δε ξέρετε ακριβώς ποιοι
0:06:24.779,0:06:26.749
είναι οι όροι του.
0:06:26.749,0:06:31.630
Αλλά ένας από τους όρους είναι
να το διαβάζετε πριν έρθετε στην τάξη
0:06:31.630,0:06:35.479
γιατί θα αποκομίσετε πολύ περισσότερα
από αυτό το μάθημα
0:06:35.479,0:06:38.349
αν διαβάσετε τα κομμάτια που σας
έχουν ανατεθεί
0:06:38.349,0:06:42.029
πριν έρθετε στη τάξη, από το να έρθετε
απλά και να παρακολουθήσετε.
0:06:42.029,0:06:46.080
Ένας άλλος λόγος για αυτό είναι ότι
0:06:46.080,0:06:49.729
για να κατανοήσεις κάτι
0:06:49.729,0:06:52.990
πρέπει πάντα να προσπαθήσεις.
0:06:52.990,0:06:56.190
Και μέσα από τη προσπάθεια που
θα καταβάλετε οι ίδιοι
0:06:56.190,0:06:58.379
μπορείτε να αποκτήσετε τη δική σας
0:06:58.379,0:06:59.880
κατανόηση για τις θέσεις του Μαρξ
0:06:59.880,0:07:04.520
και τι σημαίνουν για σένα. Οπότε, πρόκειται
για μια προσωπική ενασχόληση με το βιβλίο
0:07:04.520,0:07:06.969
και το κείμενο,
0:07:06.969,0:07:07.860
την οποία θέλω
0:07:07.860,0:07:11.699
να ενθαρρύνω.
0:07:11.699,0:07:13.749
Κάνοντας το αυτό όμως
0:07:13.749,0:07:18.099
υπάρχει το πρόβλημα που
προκύπτει από το γεγονός
0:07:18.099,0:07:22.659
ότι είναι πολύ δύσκολο να πλησιάσεις
το βιβλίο χωρίς προκαταλήψεις. Όλοι έχουν
0:07:22.659,0:07:25.050
ακούσει για τον Καρλ Μαρξ
0:07:25.050,0:07:30.209
και όλοι γνωρίζουν τον όρο
Μαρξισμός και Μαρξιστής,
0:07:30.209,0:07:33.379
και υπάρχουν όλων των ειδών οι συνειρμοί
που συνοδεύουν
0:07:33.379,0:07:35.509
αυτούς τους όρους.
0:07:35.509,0:07:41.370
Οπότε, αυτό που έχω να σας ζητήσω απο την αρχή είναι
να προσπαθήσετε να βάλετε στην άκρη πολλές από αυτές
0:07:41.370,0:07:43.689
τις προκαταλήψεις, πάρα πολλά από
0:07:43.689,0:07:47.289
τα πράγματα που πιστεύετε ότι γνωρίζετε για τον
Μαρξ και απλά να προσπαθήσετε να διαβάσετε το κείμενο,
0:07:47.289,0:07:52.179
για να βρείτε τι πραγματικά προσπαθούσε να πει.
0:07:52.179,0:07:55.229
Και αυτό, φυσικά,
0:07:55.229,0:07:59.270
δεν είναι εύκολο για πολλούς άλλους λόγους,
για τους οποίους
0:07:59.270,0:08:03.679
θέλω να μιλήσω σαν εισαγωγή.
0:08:03.679,0:08:06.870
Μια από τις προκαθορισμένες αντιλήψεις
με τις οποίες τείνουμε να
0:08:06.870,0:08:09.680
προσεγγίζουμε ένα τέτοιο κείμενο είναι
0:08:09.680,0:08:13.610
με τη δική μας διανοητική ιστορία,
και με το δικό μας συγκεκριμένο
0:08:13.610,0:08:17.449
διανοητικό σχηματισμό.
0:08:17.449,0:08:21.009
Στους μεταπτυχιακούς φοιτητές,
για παράδειγμα,
0:08:21.009,0:08:26.249
αυτός ο διανοητικός σχηματισμός πολύ συχνά
διέπεται από τους μηχανισμούς της ειδικότητας τους
0:08:26.249,0:08:27.530
τα ζητήματα της ειδικότητας τους,
0:08:27.530,0:08:30.169
τις ανησυχίες της ειδικότητας τους,
0:08:30.169,0:08:32.580
και έτσι υπάρχει η τάση
0:08:32.580,0:08:37.050
να διαβάσετε το βιβλίο
από την σκοπιά της ειδικότητας σας.
0:08:37.050,0:08:42.720
Λοιπόν, ένα από τα σπουδαία πράγματα για τον Μαρξ είναι
ότι δεν θα του έδιναν μονιμότα σε κανένα Πανεπιστήμιο,
0:08:42.720,0:08:46.090
και αν θέλετε να τον διαβάσετε σωστά,
τότε πρέπει να ξεχάσετε τον στόχο της κατάκτησης μιας θέσης
0:08:46.090,0:08:48.130
στην ειδικότητα σας.
0:08:48.130,0:08:51.600
Όχι μακροπρόθεσμα φυσικά, αλλά τουλάχιστον
για τους σκοπούς αυτού του μαθήματος
0:08:51.600,0:08:53.350
πρέπει να σκεφτείτε
0:08:53.350,0:08:54.430
0:08:54.430,0:08:58.400
τι είναι αυτό που λέει ανεξάρτητα
0:08:58.400,0:09:03.270
από το πλαίσιο σκέψης της ειδικότητας σας
με το οποίο σκέπτεστε τα ζητήματα.
0:09:03.270,0:09:07.800
Ένας άλλος λόγος που το λέω αυτό είναι
ότι στη πραγματικότητα είναι ένα πολύ πλούσιο
0:09:07.800,0:09:10.660
βιβλίο ως προς τις αναφορές που περιέχει.
0:09:10.660,0:09:14.550
Αναφορές στον Σέξπιρ,
στους Έλληνες (Αρχαίους), στον Μπαλζάκ,
0:09:14.550,0:09:17.740
αναφορές σε όλους τους πολιτικούς οικονομολόγους,
σε φιλοσόφους,
0:09:17.740,0:09:21.100
σε ανθρωπολόγους και σε πολλούς άλλους.
Με άλλα λόγια ο Μαρξ αντλεί
0:09:21.100,0:09:22.920
0:09:22.920,0:09:25.950
από έναν τεράστιο αριθμό πηγών,
0:09:25.950,0:09:29.980
και αφού το κάνει αυτό μπορεί να είναι πολύ
συναρπαστικό για σας να ανακαλύψετε
0:09:29.980,0:09:32.140
ποιες είναι κάποιες από αυτές τις πηγές.
0:09:32.140,0:09:36.700
Kάποιες από αυτές είναι αρκετά δύσκολο
να τις εντοπίσετε, και τις έψαχνα για πολύ καιρό.
0:09:36.700,0:09:41.250
Αλλά είναι πραγματικά εντυπωσιακό
όταν αρχίζεις να βλέπεις
0:09:41.250,0:09:42.589
κάποιες από τις διασυνδέσεις.
0:09:42.589,0:09:45.259
Όπως για παράδειγμά όταν άρχισα
να το διαβάζω, δεν είχα διαβάσει πολλά
0:09:45.259,0:09:48.850
από τα μυθιστορήματα του Μπαλζάκ, και όταν διάβασα
τα μυθιστορήματα του Μπαλζάκ έλεγα στον εαυτό μου:
0:09:48.850,0:09:51.690
'Α, από εδώ το πήρε αυτό ο Μαρξ!'
0:09:51.690,0:09:55.550
Και τότε αρχίζετε να βλέπετε ξαφνικά όλους
τους τρόπους με τους οποίους αντλεί
0:09:55.550,0:09:57.400
από έναν εμπειρικό κόσμο,
0:09:57.400,0:10:00.570
γεμάτο Γκαίτε, Σέξπιρ και όλους τους υπόλοιπους.
0:10:00.570,0:10:01.510
Επομένως είναι ένα πολύ
0:10:01.510,0:10:04.710
πλούσιο κείμενο από αυτή την άποψη,
και θα αρχίσετε να το εκτιμάτε περισσότερο
0:10:04.710,0:10:06.359
0:10:06.359,0:10:08.860
όταν θα αναρωτηθήτε:
0:10:08.860,0:10:11.660
'Σε ποιο ιστορικό πρόσωπο αναφέρεται;' ή
0:10:11.660,0:10:14.380
'Για ποιόν οικονομολόγο μιλάει;'
0:10:14.380,0:10:17.260
Το άλλο που θα συναντήσετε,
καθώς το διαβάζετε κατ' αυτόν το τρόπο, είναι ότι
0:10:17.260,0:10:19.930
θα το βρείτε σαν ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο.
0:10:19.930,0:10:22.460
Είναι ένα συναρπαστικό βιβλίο,
0:10:22.460,0:10:25.980
και εδώ φυσικά συναντάμε μια άλλη
σειρά προκαταλήψεων, γιατί
0:10:25.980,0:10:28.660
πολλοί από εσάς θα έχετε ήδη συναντήσει
0:10:28.660,0:10:31.020
κάποια κείμενα του Μαρξ.
0:10:31.020,0:10:34.620
Μπορεί να διαβάσατε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο στο λύκειο.
0:10:34.620,0:10:37.710
Μπορεί να παρακολουθήσατε ένα από αυτά
τα "υπέροχα" εισαγωγικά μαθήματα που λέγονται
0:10:37.710,0:10:40.880
"Εισαγωγή στη Κοινωνική Θεωρία",
όπου αφιερώσατε 2 βδομάδες στον Μαρξ,
0:10:40.880,0:10:46.460
2 βδομάδες για τον Βέμπερ, μερικές βδομάδες
στον Ντυρκάιμ και όλους τους άλλους.
0:10:46.460,0:10:48.910
Ίσως να έχετε διαβάσει και κάποια
αποσπάσματα από το Κεφάλαιο.
0:10:48.910,0:10:54.000
Αλλά το να διαβάσετε αποσπάσματα από το Κεφάλαιο
είναι εντελώς διαφορετικό από το να το διαβάσετε σαν βιβλίο,
0:10:54.000,0:10:58.269
γιατί τότε αρχίζεις και βλέπεις πως αυτά τα κομμάτια που
αποτελούν αποσπάσματα, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο,
0:10:58.269,0:11:02.270
συμμετέχουν σε μια σπουδαιότερη και πιο
ευρεία αφήγηση.
0:11:02.270,0:11:05.430
Αυτό που θέλω να προσπαθήσετε
να πάρετε από αυτό είναι κάποια αίσθηση του
0:11:05.430,0:11:11.170
ποια είναι αυτή η σπουδαιότερη αφήγηση και αντίληψη.
Αυτός νομίζω ότι είναι και
0:11:11.170,0:11:14.040
ο τρόπος που ο Μαρξ θα ήθελε να το διαβάσετε.
Θα σιχαίνονταν
0:11:14.040,0:11:15.230
αν κάποιος έλεγε:
0:11:15.230,0:11:19.000
'Ε, πρέπει να ξεχωρίσεις αυτό το κεφάλαιο'
ή 'Πρέπει να διαβάσεις αυτό το κεφάλαιο', και μπορείς
0:11:19.000,0:11:20.080
να κατανοήσεις τον Μαρξ μ' αυτόν τον τρόπο.
0:11:20.080,0:11:23.680
Και σίγουρα θα σιχαίνονταν αν ήξερε ότι του
αφιερώνουν 3 βδομάδες σε μια εισαγωγή
0:11:23.680,0:11:25.290
σε μάθημα κοινωνικής θεωρίας.
0:11:25.290,0:11:27.440
Πιστεύω ότι πρέπει και εσείς να το σιχαίνεστε αυτό
0:11:27.440,0:11:30.280
επειδή από κάτι τέτοιο αποκτά κανείς
μια συγκεκριμένη αντίληψη για τον Μαρξ
0:11:30.280,0:11:32.070
που είναι εντελώς διαφορετική
0:11:32.070,0:11:35.290
από το είδος της αντίληψης
που αποκτάς διαβάζοντας ολόκληρο
0:11:35.290,0:11:38.600
ένα βιβλίο όπως το Κεφάλαιο του Μαρξ.
0:11:38.600,0:11:43.120
Το άλλο που συμβαίνει, φυσικά,
από την οπτική γωνία της επιστήμης του καθένα
0:11:43.120,0:11:49.320
είναι ότι πολύ συχνά οι άνθρωποι
ξεκινούν την οργάνωση της γνώσης τους
0:11:49.320,0:11:52.930
με αφετηρία την επιστήμη τους.
Δηλαδή λένε:
0:11:52.930,0:11:56.380
'Δεν είμαι καλός στα οικονομικά, δεν μπορώ να καταλάβω
καθόλου τα οικονομικά εδώ πέρα, οπότε
0:11:56.380,0:11:59.190
δε θα ασχοληθώ με το οικονομικό επιχείρημα.
0:11:59.190,0:12:00.200
Θα ακολουθήσω
0:12:00.200,0:12:01.819
μόνο το φιλοσοφικό.'
0:12:01.819,0:12:02.819
Και πράγματι
0:12:02.819,0:12:04.830
είναι πολύ ενδιαφέρον να διαβάζεις
0:12:04.830,0:12:07.460
Μαρξ υπό αυτό το πρίσμα.
0:12:07.460,0:12:11.290
Διδάσκω αυτό το μάθημα
κάθε χρόνο από το 1971
0:12:11.290,0:12:12.780
εκτός από έναν.
0:12:12.780,0:12:17.240
Μερικές χρονιές το δίδαξα δύο,
μερικές άλλες ακόμα και τρεις φορές.
0:12:17.240,0:12:20.880
Και στα πρώτα χρόνια
το δίδασκα σε πολύ
0:12:20.880,0:12:22.310
διαφορετικές ομάδες.
0:12:22.310,0:12:23.670
Τη μια χρονιά ήταν
0:12:23.670,0:12:27.430
όλο το τμήμα φιλοσοφίας
αυτού που τότε ονομαζόταν
0:12:27.430,0:12:29.949
Morgan State College, Morgan
State University. Μια άλλη φορά
0:12:29.949,0:12:33.690
ήταν όλοι φοιτητές αγγλικής φιλολογίας
στο Johns Hopkins.
0:12:33.690,0:12:34.579
Μια άλλη χρονιά
0:12:34.579,0:12:38.960
ήταν οικονομολόγοι κλπ.
Και στην πραγματικότητα, αυτό που με συνάρπαζε
0:12:38.960,0:12:43.170
ήταν πως κάθε φορά που το διάβαζα με
άλλη ομάδα, αντιλαμβανόμουν διαφορετικά πράγματα.
0:12:43.170,0:12:46.540
Και τελικά, έμαθα πάρα πολλά πράγματα
για το κείμενο εξετάζοντάς το με αυτές τις
0:12:46.540,0:12:49.670
πολύ διαφορετικές ακαδημαϊκές ομάδες.
0:12:49.670,0:12:52.680
Μερικές φορές με τρέλαινε αλλά εμαθα πολλά.
0:12:52.680,0:12:55.100
Μια χρονιά, λόγου χάρη,
0:12:55.100,0:13:00.930
το δίδαξα σε μια ομάδα μαθητών από το τμήμα
συγκριτικής λογοτεχνίας του Johns Hopkins
0:13:00.930,0:13:03.630
που αποτελούνταν από περίπου εφτά άτομα.
0:13:03.630,0:13:07.290
Ξεκινήσαμε από το πρώτο κεφάλαιο
0:13:07.290,0:13:11.040
και ξοδέψαμε ολόκληρο το εξάμηνο στο πρώτο κεφάλαιο.
0:13:11.040,0:13:14.710
Με είχαν τρελάνει. Τους έλεγα: 'κοιτάξτε, πρέπει
να φτάσουμε στην εργάσιμη μέρα',
0:13:14.710,0:13:17.029
σε πολύ σημαντικά θέματα
τέτοιου τύπου, κι αυτοί απαντούσαν:
0:13:17.029,0:13:20.690
'Όχι, όχι, πρέπει να το καταλάβουμε σωστά, πρέπει
να το καταλάβουμε σωστά. Τι πραγματικά
0:13:20.690,0:13:23.870
εννοεί λέγοντας αξία; Τι είναι πραγματικά
το χρήμα εμπόρευμα; Με
0:13:23.870,0:13:26.070
τι σχετίζεται ο φετιχισμός;
Τι πραγματικά σημαίνουν όλα αυτά;'
0:13:26.070,0:13:27.270
0:13:27.270,0:13:30.830
Όταν τους ρώτησα γιατί το κάνουν αυτό
μου απάντησαν: "Ασχολούμαστε πάρα πολύ με
0:13:30.830,0:13:33.679
τη διδασκαλία του…" και ανέφεραν ένα όνομα
που δεν είχα ακούσει ποτέ μέχρι τότε και σκέφτηκα
0:13:33.679,0:13:37.430
πως προφανώς ήταν κάποιος ανόητος, γιατί
προκαλούσε αυτού του τύπου την αντίδραση.
0:13:37.430,0:13:39.980
Επρόκειτο για κάποιον που τον λέγαν Jacques Derrida
0:13:39.980,0:13:44.240
που είχε μείνει για αρκετό καιρό στο
Hopkins στα τέλη της δεκαετίας του ΄60,
0:13:44.240,0:13:47.460
και στις αρχές του ΄70, και ο οποίος
0:13:47.460,0:13:50.890
είχε πολύ μεγάλη επιρροή
στο πρόγραμμα συγκριτικής λογοτεχνίας.
0:13:50.890,0:13:53.100
Ένα από τα πράγματα που
0:13:53.100,0:13:55.150
έμαθα μετά από αυτό ήταν ότι
0:13:55.150,0:14:00.080
μέ δίδαξαν ήταν να δίνω
μεγάλη προσοχή στη γλώσσα του Μαρξ,
0:14:00.080,0:14:05.040
τι λέει, και πώς το λέει, και τι
εννοεί, και ίσως τι παραβλέπει,
0:14:05.040,0:14:08.160
κάτι που είναι επίσης πάρα πολύ σημαντικό.
0:14:08.160,0:14:12.800
Κι επίσης έμαθα και τους είμαι ευγνώμων
0:14:12.800,0:14:16.530
για το γεγονός ότι πλέον δεν
φαίνομαι ηλίθιος λέγοντας
0:14:16.530,0:14:19.270
ότι δεν έχω ακουστά τον Jacques Derrida.
0:14:19.270,0:14:23.380
Είχε μεγάλη επίδραση πάνω μου
0:14:23.380,0:14:28.170
η επαφή με μια τέτοια ομάδα
με την οποία μελετήσαμε το πρώτο κεφάλαιο
0:14:28.170,0:14:30.100
με μια 'εξαιρετική χτένα',
0:14:30.100,0:14:33.360
αναλύοντας κάθε λέξη, κάθε πρόταση,
κάθε σύνδεσμο.
0:14:33.360,0:14:34.910
0:14:34.910,0:14:38.860
Πράγματι, θέλω να φτάσουμε στην
εργάσιμη μέρα. Πράγματι, θέλω να
0:14:38.860,0:14:41.629
ολοκληρώσουμε τον πρώτο τόμο
και έτσι δεν θα μείνουμε
0:14:41.629,0:14:43.090
στο πρώτο κεφάλαιο, αλλά
0:14:43.090,0:14:46.58
αυτό είναι κάτι που μπορούν να καταφέρουν οι
διαφορετικές οπτικές θεωρήσεις.
0:14:46.580,0:14:51.300
Επειδή στην πραγματικότητα ο Μαρξ
έγραψε αυτό το κείμενο
0:14:51.300,0:14:55.890
από πολύ διαφορετικές πλευρές που υπέδειξα.
0:14:55.890,0:14:56.610
Και νομίζω ότι
0:14:56.610,0:14:58.280
πρέπει να αναγνωρίσουμε
0:14:58.280,0:15:03.330
πώς αυτές οι διαφορετικές απόψεις
τέμνονται εντός του κειμένου.
0:15:03.330,0:15:06.130
Υπάρχουν τρεις μεγάλες
0:15:06.130,0:15:08.430
περιοχές έμπνευσης
0:15:08.430,0:15:10.550
γι΄αυτό το έργο
0:15:10.550,0:15:13.790
και όλες τροφοδοτούνται
0:15:13.790,0:15:18.940
από μια βαθμιά δέσμευση,
στην περίπτωση του Μαρξ,
0:15:18.940,0:15:22.540
στην κριτική θεωρία,
στην κριτική ανάλυση.
0:15:22.540,0:15:27.890
Όταν ήταν σχετικά νέος συνέγραψε ένα μικρό κείμενο
σε έναν από τους συνάδελφους συντάκτες του
0:15:27.890,0:15:30.070
σε μια γερμανική εφημερίδα.
0:15:30.070,0:15:35.360
Ο τίτλος του κειμένου ήταν:
"Για μια ανηλεή κριτική σε ο,τιδήποτε υπάρχει".
0:15:35.360,0:15:40.440
Ένα πολύ 'σεμνό' κείμενο, που σας
συνιστώ ειλικρινά να διαβάσετε
0:15:40.440,0:15:42.780
επειδή είναι συναρπαστικό.
0:15:42.780,0:15:45.640
Αυτό που κάνει σ' αυτό το κείμενο,
δεν είναι να πει ότι είναι όλοι ηλίθιοι,
0:15:45.640,0:15:46.680
0:15:46.680,0:15:50.800
θα τους πετάξω όλους στον κάλαθο των αχρήστων,
θα κάνω κριτική σε ο,τιδήποτε υπάρχει.
0:15:50.800,0:15:51.790
0:15:51.790,0:15:53.760
Αυτό που λέει είναι πως
0:15:53.760,0:15:57.050
υπάρχουν πολλοί σοβαροί ανθρωποι
που πραγματικά σκέφτηκαν γι' αυτόν τον κόσμο
0:15:57.050,0:15:58.760
πολύ σοβαρά
0:15:58.760,0:16:04.830
και ατάλαβν συγκεκριμένα πράγματα,
κι όσα κατάλαβαν είναι οι πηγές μας.
0:16:04.830,0:16:09.540
Αυτό που κάνει η κριτική μέθοδος
είναι να πάρει αυτά που κατάλαβαν και
0:16:09.540,0:16:15.080
να δουλέψει πάνω σε αυτά για να
τα μετασχηματίσει σε κάτι διαφορετικό.
0:16:15.080,0:16:18.200
Ένα απ' τα πράγματα που είπε αργότερα
και νομίζω ότι περιγράφει τη μέθοδό του
0:16:18.200,0:16:19.750
θαυμάσια είναι το εξής:
0:16:19.750,0:16:24.220
ο τρόπος να φτάσουμε σε αυτό
το μετασχηματισμό είναι να πάρουμε
0:16:24.220,0:16:26.699
ριζικά διαφορετικά εννοιολογικά τμήματα
0:16:26.699,0:16:32.370
να τα τρίψουμε μεταξύ τους,
και να φτιάξουμε την επαναστατική φλόγα.
0:16:32.370,0:16:36.790
Αυτό κάνει στην πράξη. Παίρνει πάρα πολύ
διαφορετικές παραδόσεις
0:16:36.790,0:16:38.340
και τις σπρώχνει μαζί,
0:16:38.340,0:16:39.800
τις τρίβει μεταξύ τους,
0:16:39.800,0:16:43.960
δημιουργώντας ένα εντελώς
καινούργιο γνωσιολογικό πλαίσιο.
0:16:43.960,0:16:47.790
Και όπως λέει σε έναν από τους
0:16:49.670,0:16:52.350
προλόγους του, αν προσπαθήσεις να δημιουργήσεις
ένα νέο σύστημα γνώσης, τότε
0:16:52.350,0:16:55.790
πρέπει να αναμορφώσεις όλο το εννοιολογικό σύστημα.
0:16:55.790,0:17:00.590
Πρέπει να αναμορφώσεις ολόκληρη
την ερευνητική μεθοδολογία.
0:17:00.590,0:17:04.939
Τα τρία εννοιολογικά κομμάτια
που "τρίβει" μεταξύ τους στο Κεφάλαιο
0:17:04.939,0:17:07.110
είναι τα ακόλουθα:
0:17:07.110,0:17:09.579
Καταρχήν το εννοιολογικό τμήμα
0:17:09.579,0:17:12.180
της πολιτικής οικονομίας.
0:17:12.180,0:17:17.640
Της πολιτικής οικονομίας του 18ου
και των αρχών του 19ου αιώνα.
0:17:17.640,0:17:20.010
Αυτή είναι κυρίως αγγλικής προέλευσης.
0:17:20.010,0:17:22.600
Όχι αποκλειστικά αγγλική, αλλά έχει στοιχεία
0:17:22.600,0:17:28.070
από τον Λοκ, τον Χομπς και το Χιουμ μέχρι φυσικά
τον Άνταμ Σμιθ, το Ρικάρντο και τον Μάλθους
0:17:28.070,0:17:32.180
καθώς και ένα πλήθος άλλων προσωπικοτήτων
όπως τον Στιούαρτ και άλλων λιγότερο σημαντικών.
0:17:32.180,0:17:35.880
Όλους αυτούς τους υπέβαλλε
0:17:35.880,0:17:39.730
σε μια πολύ βαθειά κριτική στους
0:17:39.730,0:17:45.040
τρεις τόμους που ονομάζονται "Θεωρίες για την Υπεραξία".
0:17:45.040,0:17:48.240
Δεν είχε φωτοτυπικό μηχάνημα, δεν είχε το διαδίκτυο
και τέτοιου είδους μέσα,
0:17:48.240,0:17:51.240
οπότε αντέγραφε με πολύ κόπο με το χέρι
0:17:51.240,0:17:52.980
μεγάλα χωρία από τον Άνταμ Σμιθ
0:17:52.980,0:17:54.770
και μετά έκανε σχολιασμό.
0:17:54.770,0:17:59.290
Μεγάλα χωρία από τον Στιούαρτ λόγου χαρη
0:17:59.290,0:18:03.390
με πολλούς μικρούς σχολιασμούς.
0:18:03.390,0:18:07.990
Στην πραγματικότητα έκανε αυτό
που σήμερα ονομάζουμε αποδόμηση.
0:18:07.990,0:18:10.210
Ένα από τα πράγματα που έμαθα
0:18:10.210,0:18:12.950
μελετώντας τις "Θεωρίες για την Υπεραξία" ήταν
0:18:12.950,0:18:16.170
πώς να αποδομείς επιχειρήματα μ΄αυτόν τον τρόπο.
0:18:16.170,0:18:18.340
Στην πράξη, αυτό που κάνεις είναι να λέει:
0:18:18.340,0:18:19.979
'Ο Άνταμ Σμιθ κάνει αυτό τον ισχυρισμό.
0:18:19.979,0:18:22.770
Τι έχει αφήσει απ' έξω;
0:18:22.770,0:18:25.030
Τι απουσιάζει; Ποιο είναι το κομμάτι
0:18:25.030,0:18:26.400
που λείπει εδώ,
0:18:26.400,0:18:28.299
που βοηθάει να γίνουν όλα αντιληπτά
0:18:28.299,0:18:32.390
και που αν το συμπεριλάβουμε,
μετασχηματίζει ολόκληρο το επιχείρημα;'
0:18:32.390,0:18:34.470
Η πολιτική οικονομία λοιπόν
0:18:34.470,0:18:37.750
είναι ένα πραγματικά σημαντικό
0:18:37.750,0:18:38.540
0:18:38.540,0:18:42.760
κομμάτι αυτής της ιστορίας.
0:18:42.760,0:18:46.429
Ξέρω αρκετά καλά πολιτική οικονομία.
Έχω διαβάσει αρκετά και νιώθω
0:18:46.429,0:18:50.140
αρκετά εξοικοικιωμένος. Ίσως
επειδή προέρχομαι από την αγγλική παράδοση,
0:18:50.140,0:18:53.260
νιώθω αρκετά άνετα με αυτήν.
0:18:53.260,0:18:56.080
Οπότε, καθώς μελετάμε
0:18:56.080,0:18:58.960
θα σας δίνω αρκετά
0:18:58.960,0:19:00.850
στοχεία για την προέλευση τους,
0:19:00.850,0:19:02.960
από που εμπνέεται ο Μαρξ,
0:19:02.960,0:19:05.240
επειδή δεν τα παραθέτει πάντα στο Κεφάλαιο.
0:19:05.240,0:19:06.789
Εμφανίζεται μια ιδέα,
0:19:06.789,0:19:08.830
που προφανώς την έχει πάρει από κάπου,
0:19:08.830,0:19:10.400
και είναι πολύ σημαντική,
0:19:10.400,0:19:14.410
αλλά ο Μαρξ δεν αναφέρει πάντα την πηγή.
0:19:14.410,0:19:15.820
Υπάρχουν, φυσικά,
0:19:15.820,0:19:21.420
και κάποιοι άλλοι θεωρητικοί, ακόμα και
στις ΗΠΑ, αλλά κυρίως Γάλλοι.
0:19:21.420,0:19:25.230
Υπήρχε και η γαλλική παράδοση στην πολιτική οικονομία
που είναι αρκετά διαφορετική.
0:19:25.230,0:19:29.370
Ο Μαρξ κάνει κάποιες αναφορές και σ' αυτή, αλλά
αυτή είναι, αν θέλετε, μία από τις μεγάλες περιοχές
0:19:29.370,0:19:32.920
της συζήτησής του.
0:19:32.920,0:19:36.460
Η δεύτερη περιοχή
0:19:36.460,0:19:39.770
είναι η κλασσική Γερμανική κριτική φιλοσοφία,
0:19:39.770,0:19:41.870
που φτάνει μέχρι τους Έλληνες.
0:19:41.870,0:19:45.660
Η διατριβή του Μαρξ ήταν
0:19:45.660,0:19:50.040
πάνω στον Επίκουρο, οπότε ήταν πολύ
εξοικειωμένος με την Ελληνική σκέψη
0:19:50.040,0:19:52.750
και φυσικά και με τον τρόπο με τον οποίο
η Ελληνική σκέψη
0:19:52.750,0:19:56.230
εισήλθε στη Γερμανική
φιλοσοφική κριτική παράδοση.
0:19:56.230,0:20:01.340
Σπινόζα, Λάιμπνιτζ και φυσικά Χέγκελ,
0:20:01.340,0:20:04.390
και πολλοί άλλοι,
0:20:04.390,0:20:08.470
αυτό το είδος παράδοσης
είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό
0:20:08.470,0:20:13.390
και χρησιμοποιεί με πάρα πολλούς τρόπους
τη Γερμανική κριτική φιλοσοφική παράδοση
0:20:13.390,0:20:17.310
σε σχέση με την πολιτική οικονομία.
0:20:17.310,0:20:19.200
Επίσης, δανείστηκε πολλά και
0:20:19.200,0:20:21.980
με διάφορους τρόπους από τον Καντ.
0:20:21.980,0:20:23.760
Επομένως, αυτή η παράδοση
0:20:23.760,0:20:27.660
είναι επίσης πολύ σημαντική.
0:20:27.660,0:20:31.320
Δεν είμαι πολύ εξοικειωμένος με αυτή την παράδοση.
Δεν έχω εντρυφήσει σε αυτήν, οπότε όσοι
0:20:31.320,0:20:32.590
από εσάς
0:20:32.590,0:20:36.620
έχετε μια βαθύτερη εξοικείωση, μπορείτε
να φωτίσετε σημεία που μπορεί να παραλείψω.
0:20:36.620,0:20:38.970
Αυτό είναι ένα από τα πράγματα που έμαθα όταν
0:20:38.970,0:20:41.900
δούλεψα με μια ομάδα φιλοσόφων που ήταν
0:20:41.900,0:20:45.600
ειδικευμένοι στο Χέγκελ,
οπότε απέκτησα μια πολύ Εγελιανή
0:20:45.600,0:20:49.720
οπτική για το πώς προχωράει ο Μαρξ.
Γνωρίζω ένα μέρος, αλλά δεν είμαι
0:20:49.720,0:20:50.870
τόσο δυνατός
0:20:50.870,0:20:53.140
όσο θα ήθελα να είμαι.
0:20:53.140,0:20:57.170
Να προσθέσω εδώ ότι παλιότερα
είχα συμπαθήσει τη ρήση
0:20:57.170,0:21:00.700
της Βρετανού οικονομολόγου Τζόαν Ρόμπινσον
που δήλωνε προβληματιζόταν με τον
0:21:00.700,0:21:06.880
τρόπο που ο Χέγκελ "τρύπωνε" ανάμεσα σε αυτήν
και τον Ρικάρντο στο έργο του Μαρξ.
0:21:06.880,0:21:09.130
Αισθάνομαι κάποια συμπάθεια
0:21:09.130,0:21:11.870
προς αυτό, και μερικά από τα
0:21:11.870,0:21:15.929
δικά μου προβλήματα στη γνωριμία μου
με το έργο του Χέγκελ.
0:21:15.929,0:21:19.340
0:21:19.340,0:21:23.760
Καμμιά φορά λέω αστειευόμενος, και ίσως δε θα έπρεπε
να το λέω γιατί εκνευρίζει τους Εγελιανούς,
0:21:23.760,0:21:27.530
πως στην πραγματικότητα, ένα από τα καλύτερα πράγματα
που συμβαίνουν όταν διαβάσεις τον Χέγκελ πριν τον Μαρξ,
0:21:27.530,0:21:32.730
είναι πως κάνει το διάβασμα του Μαρξ να φαίνεται εύκολο.
0:21:32.730,0:21:37.270
Οπότε πάρτε μία δόση Χέγκελ πριν
διαβάσετε Μαρξ και όλα θα είναι καλά.
0:21:37.270,0:21:38.990
Η τρίτη παράδοση
0:21:38.990,0:21:41.750
που χρησιμοποιεί και αναφέρεται πολύ
0:21:41.750,0:21:46.070
είναι η παράδοση των ουτοπικών σοσιαλιστών.
0:21:46.070,0:21:48.570
Αυτή είναι κυρίως Γαλλική,
0:21:48.570,0:21:52.460
παρόλο που υπάρχει ο Ρόμπερτ Όουεν και κάποιοι Βρετανοί
και φυσικά ο Τόμας Μουρ
0:21:52.460,0:21:54.100
στη Βρετανική παράδοση,
0:21:54.100,0:21:57.570
που εμφανίζεται κάθε τόσο στο κείμενο.
0:21:57.570,0:21:59.900
Αλλά οι μεγάλοι σοσιαλιστές στοχαστές -υπήρχε
0:21:59.900,0:22:10.180
αυτή η τεράστια άνθηση της ουτοπικής σκέψης
στις δεκαετίες του 1830 και του 1840 στη Γαλλία-
0:22:10.180,0:22:15.510
άνθρωποι όπως ο Ετιέν Καμπέ που δημιούργησε τους "Icarians"
και οι οποίοι ήρθαν κι εγκαταστάθηκαν
0:22:15.510,0:22:19.050
στις ΗΠΑ μετά το 1848.
0:22:19.050,0:22:25.490
Ο Προυντόν. Ο Σαιν-Σιμόν. Ο Φουριέ.
0:22:25.490,0:22:28.810
Ο Μαρξ ήταν πάρα πολύ εξοικειωμένος
-έζησε ένα σημαντικό διάστημα στο Παρίσι-
0:22:28.810,0:22:30.169
με τα έργα τους
0:22:30.169,0:22:37.210
κι αν διαβάσετε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο θα διαπιστώστε
ότι είναι κάπως απογοητευμένος απ' τη δουλειά τους.
0:22:37.210,0:22:40.780
Δεν του αρέσει ο τρόπος
0:22:40.780,0:22:46.800
που οι ουτοπικοί διαμορφώνουν μια ιδεατή κοινωνία
στο επέκεινα, χωρίς καμιά ιδέα
0:22:46.800,0:22:51.080
για το πώς θα φτάσουμε από εδώ εκεί.
0:22:51.080,0:22:54.810
Αυτό που επιδιώκει ο Μαρξ είναι να μετατρέψει
0:22:54.810,0:22:58.270
το σοσιαλιστικό σχέδιο
από ενα ουτοπικό σοσιαλιστικό σχέδιο
0:22:58.270,0:23:02.930
σε ένα επιστημονικό.
0:23:02.930,0:23:06.220
Για να το καταφέρει αυτό
δεν μπορεί απλά να πάρει
0:23:06.220,0:23:09.490
τον Αγγλικό εμπειρισμό, την Αγγλική
πολιτική οικονομία, αυτού του τύπου τις θεωρίες.
0:23:09.490,0:23:14.760
Πρέπει να αναδημιουργήσει, να αναμορφώσει
0:23:14.760,0:23:17.870
την ίδια την επιστημονική μέθοδο.
0:23:17.870,0:23:21.970
Και η επιστημονική του μέθοδος είναι ως εκ τούτου
0:23:21.970,0:23:25.780
σε μεγάλο βαθμό αφιερωμένη σε αυτό
0:23:25.780,0:23:29.490
το διάλογο, αν θέλετε, της κυρίως Αγγλικής
0:23:29.490,0:23:32.190
παράδοσης της κλασικής πολιτικής οικονομίας
0:23:32.190,0:23:36.000
με την κατά βάση Γερμανική
παράδοση της κλασικής φιλοσοφίας,
0:23:36.000,0:23:39.500
με την, αν θέλετε, την ουτοπική παρόρμηση
0:23:39.500,0:23:42.559
που ρωτάει: τι είναι ο κομμουνισμός;
Τι είναι η σοσιαλιστική κοινωνία;
0:23:42.559,0:23:44.970
Πώς μπορούμε να ασκήσουμε κριτική στον καπιταλισμό;
0:23:44.970,0:23:49.660
Αυτή είναι η τρίτη τάση.
0:23:49.660,0:23:52.710
Είμαι αρκετά εξοικειωμένος
0:23:52.710,0:23:56.549
με τη Γαλλική σοσιαλιστική παράδοση,
ειδικά της ουτοπικής
0:23:56.549,0:23:58.440
παράδοσης αυτής της περιόδου,
0:23:58.440,0:24:02.560
κι έχω γράψει σχετικά.
Έχω διαβάσει πολύ έργα όπως του Φουριέ,
0:24:02.560,0:24:08.559
του Σαιν-Σιμόν και του Προυντόν
και νομίζω πως αυτό που συμβαίνει
0:24:08.559,0:24:14.280
στην πραγματικότητα, είναι ότι ο Μαρξ συχνά αντλεί
από αυτούς πιο πολλά απ' όσα θέλει να παραδεχτεί,
0:24:14.280,0:24:18.940
καθώς ήθελε κατά κάποιον τρόπο
να κρατήσει τις αποστάσεις του
0:24:18.940,0:24:22.030
από αυτή την εμφανώς ουτοπική παράδοση
0:24:22.030,0:24:25.440
που υπήρξε τις δεκαετίες του 1830 και
του 1840, και που με πολλούς
0:24:25.440,0:24:31.330
τρόπους έβλεπε σαν μέρος της αποτυχίας
της επανάστασης του 1848 στο Παρίσι.
0:24:31.330,0:24:35.330
Καθώς ήθελε να κρατήσει τις αποστάσεις του
από όλα αυτά, έκανε το εξής: είπε
0:24:35.330,0:24:39.820
'Εντάξει, δε θα τους αναγνωρίσω
καθόλου', ενώ στην πραγματικότητα
0:24:39.820,0:24:44.049
τους χρησιμοποιεί πάρα πολύ,
ιδιαίτερα τον Σαιν-Σιμόν,
0:24:44.049,0:24:50.390
όπως επίσης, μέσω της άρνησης του, τον Φουριέ.
Όντως, πολλές από τις ιδέες του
0:24:50.390,0:24:52.490
είναι μ' έναν τρόπο αρνήσεις του Φουριέ.
0:24:52.490,0:24:55.820
Οπότε δεν μπορείτε πραγματικά να τον καταλάβατε
αν δεν καταλαβαίνετε ποιον αναιρεί,
0:24:55.820,0:24:57.850
και αναιρεί τον Φουριέ, με τον ίδιο τρόπο
0:24:57.850,0:24:59.570
που αναιρεί πλήρως
0:24:59.570,0:25:03.470
αρκετούς απ' το πεδίο της πολιτικής
οικονομίας, ιδιαίτερα τον Μάλθους
0:25:03.470,0:25:05.220
τον οποίο είχε μεγάλη
0:25:05.220,0:25:09.740
δυσκολία να αποδεχθεί.
0:25:09.740,0:25:15.940
Aυτά είναι κάποια από τα βασικά
νήματα που ενώνονται σε αυτό το βιβλίο.
0:25:15.940,0:25:18.610
Πρoτείνω παρόλαυτα
ότι πρέπει να το διαβάσουμε
0:25:18.610,0:25:23.550
με τους όρους του ίδιου του Μαρξ,
αν και αυτό δημιουργεί
0:25:23.550,0:25:28.220
μια σειρά από δυσκολίες που ήταν αντιληπτό
και στον ίδιο τον Μαρξ.
0:25:28.220,0:25:31.510
Έχει ενδιαφέρον το σχόλιο του
0:25:31.510,0:25:33.850
0:25:33.850,0:25:41.900
στον πρόλογο της Γαλλικής έκδοσης,
0:25:41.900,0:25:46.029
για την οποία υπήρξε η πρόταση
να κυκλοφορήσει
0:25:46.029,0:25:51.140
σε συνέχειες -ξέρετε, στους Γάλλους
αρέσει να δημοσιεύουν επιφυλλίδες.
0:25:51.140,0:25:55.170
Είναι ένα είδος εφημερίδας που βγαίνει
και περιέχει τα δύο πρώτα κεφάλαια
0:25:55.170,0:26:00.370
και την επόμενη εβδομάδα άλλα δύο…
ένα είδος δημοσίευσης σε συνέχειες.
0:26:00.370,0:26:04.220
Κι αυτό που σημειώνει ο Μαρξ το 1872
0:26:04.220,0:26:08.270
είναι: "…επιδοκιμάζω την ιδέα σας να εκδώσετε
τη μετάφραση του Κεφαλαίου σε συνέχειες…
0:26:08.270,0:26:11.570
…Σε αυτή τη μορφή το βιβλίο θα είναι πιο
προσιτό στην εργατική τάξη…
0:26:11.570,0:26:17.540
…και για μένα η σκέψη αυτή κυριαρχεί
πάνω απ' όλες.
0:26:17.540,0:26:20.460
Αυτή είναι η θετική όψη της πρότασης σας,
0:26:20.460,0:26:22.940
να όμως και η ανάποδη:
0:26:22.940,0:26:26.120
Η μέθοδος της ανάλυσης που χρησιμοποίησα
0:26:26.120,0:26:29.799
και που δεν έχει προηγουμένως εφαρμοστεί
στα οικονομικά προβλήματα
0:26:29.799,0:26:31.960
κάνει την ανάγνωση των πρώτων κεφαλαίων
0:26:31.960,0:26:37.310
αρκετά κοπιαστική και υπάρχει ο κίνδυνος
ότι το Γαλλικό κοινό…"
0:26:37.310,0:26:38.770
(κι αυτό αφορά κι εσάς)
0:26:38.770,0:26:42.690
"… που πάντα ανυπομονεί να φτάσει στο τελικό
συμπέρασμα και διψάει να μάθει τη σχέση των
0:26:42.690,0:26:44.110
γενικών αρχών
0:26:44.110,0:26:47.040
με τα άμεσα ζητήματα που το συγκινούν
0:26:47.040,0:26:51.870
μπορεί να αποθαρρυνθεί επειδή
δε θα μπορεί να προχωρήσει αμέσως".
0:26:51.870,0:26:54.659
Πρόκειται για ένα μειονέκτημα
που δεν μπορώ να ξεπεράσω
0:26:54.659,0:26:57.840
παρά να προειδοποιήσω και να προασφαλίσω
0:26:57.840,0:27:00.850
τον αναγνώστη που νοιάζεται για την αλήθεια.
0:27:00.850,0:27:04.490
Ο δρόμος που οδηγεί στην επιστήμη δεν είναι πλατιά λεωφόρος
και μόνοι εκείνοι που δε φοβούνται να κουραστούν
0:27:04.490,0:27:06.759
για να σκαρφαλώσουν στ' απόκρημνα μονοπάτια της
0:27:06.759,0:27:08.150
έχουν πιθανότητες να φτάσουν
0:27:08.150,0:27:12.710
στις φωτεινές κορυφές της".
0:27:12.710,0:27:15.399
Οπότε, αφού όλοι σας εδώ είστε αφωσιωμένοι με ζήλο
0:27:15.399,0:27:17.830
στην αναζήτηση της αλήθειας,
0:27:17.830,0:27:20.019
θα πρέπει να σας προειδοποιήσω ότι πράγματι
0:27:20.019,0:27:25.870
η ανάγνωση των πρώτων κεφαλαίων είναι
ιδιαίτερα επίπονη. Είναι ιδιαίτερα δύσκολη.
0:27:25.870,0:27:28.740
Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι' αυτό.
0:27:28.740,0:27:32.320
Ένας από τους λόγους είναι η μέθοδος του,
για την οποία θα μιλήσουμε σε λίγο.
0:27:32.320,0:27:35.640
Ο άλλος λόγος έχει να κάνει
0:27:35.640,0:27:40.010
με τον ιδιαίτερο τρόπο με τον
οποίο δομεί το έργο του.
0:27:40.010,0:27:42.700
Ο στόχος του είναι να κατανοήσει
0:27:42.700,0:27:48.650
πώς λειτουργεί ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής.
0:27:48.650,0:27:55.159
Κι έχει στο μυαλό του πως αυτό
είναι ένα τεράστιο, μεγαλεπήβολο σχέδιο.
0:27:55.159,0:27:59.290
Για να μπορέσει να δρομολογήσει το σχέδιο αυτό,
0:27:59.290,0:28:05.850
πρέπει να αναπτύξει ένα εννοιολογικό
σύστημα που θα τον βοηθήσει να καταλάβει
0:28:05.850,0:28:11.860
όλη την πολυπλοκότητα που υπάρχει στον καπιταλισμό.
0:28:11.860,0:28:16.900
Και πάλι σε μία από τις εισαγωγές του μιλάει για
0:28:16.900,0:28:20.050
τον τρόπο με τον οποίο θα το κάνει αυτό.
0:28:20.050,0:28:28.320
Λέει: "Ο τρόπος της έκθεσης",
0:28:28.320,0:28:31.610
και τώρα ασχολούμαστε με
τη μέθοδο της παρουσίασης
0:28:31.610,0:28:34.450
που βρίσκεται στον επίλογο της δεύτερης έκδοσης,
0:28:34.450,0:28:40.200
"Ο τρόπος της έκθεσης πρέπει να διαφέρει
τυπικά από τον τρόπο της έρευνας"
0:28:40.200,0:28:43.230
"Ο τελευταίος", δηλαδή, ο τρόπος της έρευνας
0:28:43.230,0:28:47.210
"πρέπει να αφομοιώσει την ύλη στις λεπτομέρειες,
να αναλύσει τις διάφορες μορφές εξέλιξης της
0:28:47.210,0:28:52.510
και να ανακαλύψει τον εσωτερικό τους σύνδεσμο.
0:28:52.510,0:28:57.580
Μόνο όταν θα έχει τελειώσει αυτή η δουλειά
μπορεί να παρασταθεί η πραγματική κίνηση.
0:28:57.580,0:28:59.950
Κι όταν επιτευχθεί αυτό
0:28:59.950,0:29:01.900
έτσι που η ζωή της ύλης",
0:29:01.900,0:29:04.380
δηλαδή, του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής
0:29:04.380,0:29:08.090
"να καθρεφτίζεται ιδεατά, τότε μπορεί να
φαίνεται σα να έχει να κάνει κανείς με
0:29:08.090,0:29:13.910
ένα εκ των προτέρων οικοδόμημα".
0:29:13.910,0:29:15.809
Αυτό στο οποίο αναφέρεται ο Μαρξ εδώ
0:29:15.809,0:29:21.120
είναι η διαφορά της μεθόδου του στην
έρευνα από την μέθοδο της παρουσίασης.
0:29:21.120,0:29:26.440
Η μέθοδος της έρευνας ξεκινάει με ο,τιδήποτε
υπάρχει, ο,τιδήποτε συμβαίνει.
0:29:26.440,0:29:29.169
Ξεκινάς με την πραγματικότητα όπως τη βιώνεις,
0:29:29.169,0:29:31.500
όπως τη βλέπεις, όπως τη νιώθεις.
0:29:31.500,0:29:33.660
Ξεκινάς με όλα αυτά.
0:29:33.660,0:29:36.440
Ξεκινάς με περιγραφές της πραγματικότητας
0:29:36.440,0:29:40.669
από οικονομολόγους, από συγγραφείς, από όλους.
0:29:40.669,0:29:42.919
Ξεκινάς με όλα τα υλικά
0:29:42.919,0:29:46.559
και μετά ψάχνεις μέσα σε αυτά
0:29:46.559,0:29:49.020
τα υλικά για μερικές απλές έννοιες.
0:29:49.020,0:29:51.380
Αυτό το ονομάζει "μέθοδος της κατάβασης"
(method of decent).
0:29:51.380,0:29:53.040
Η μεθοδος της κατάβασης από
0:29:53.040,0:29:54.980
την πραγματικότητα που συναντάς,
0:29:54.980,0:29:57.020
πηγαίνοντας πιο κάτω, ψάχνοντας για
0:29:57.020,0:30:00.440
κάποιες θεμελιώδεις, βασικές έννοιες.
0:30:00.440,0:30:06.060
Και όταν έχεις ξεσκεπάσει και ανακαλύψει
αυτές τις θεμελιώδεις έννοιες,
0:30:06.060,0:30:09.970
τότε επιστρέφεις πίσω στην επιφάνεια
0:30:09.970,0:30:13.060
και βλέπεις τι συμβαίνει γύρω σου
στην επιφάνει και βλέπεις
0:30:13.060,0:30:16.980
ότι πίσω από τον κόσμο του φαίνεσθαι
από τον οποίο ξεκίνησες
0:30:16.980,0:30:22.670
υπάρχει ένας άλλος τρόπος
να ερμηνεύσεις τι συμβαίνει.
0:30:22.670,0:30:26.070
Στην παγματικότητα ο Μαρξ είναι
πρωτοπόρος σε μία μέθοδο που όσοι
0:30:26.070,0:30:30.860
είστε εξοικειωμένοι με την ψυχανάλυση
νομίζω ότι θα καταλάβετε.
0:30:30.860,0:30:34.490
Ότι ξεκινάς με επιφανειακές συμπεριφορές και αναζητάς
0:30:34.490,0:30:37.380
ένα εννοιολογικό σύστημα όπως έκανε και ο Φρόιντ.
0:30:37.380,0:30:40.710
Βρίσκεις ένα εννοιολογικό σύστημα που σε φέρνει πίσω
0:30:40.710,0:30:46.210
στο να μπορείς να εξηγήσεις, "Α! αυτός ο άνθρωπος
συμπεριφέρεται έτσι που φαίνεται σα να σημαίνει αυτό ενώ
0:30:46.210,0:30:48.100
στην πραγματικότητα είναι η αναπαράσταση από κάτι άλλο"
0:30:48.100,0:30:51.549
Ο Μαρξ κάνει κάτι αντίστοιχο ανακαλύπτοντας
στην πραγματικότητα
0:30:51.549,0:30:54.510
την εξής μέθοδο για τις κοινωνικές επιστήμες:
0:30:54.510,0:30:58.120
Ξεκίνα από την επιφανειακή εμφάνιση
και βρες τις βαθύτερες έννοιες.
0:30:58.120,0:31:03.330
Στο Κεφάλαιο θα ξεκινήσει με τις βαθιές έννοιες.
0:31:03.330,0:31:07.950
Θα ξεκινήσε με τα συμπεράσματα των ερευνών του.
0:31:07.950,0:31:11.580
"Ποιες είναι οι βασικές μου έννοιες;"
0:31:11.580,0:31:14.480
Και τις παρουσιάζει
0:31:14.480,0:31:18.029
με έναν απλό και ευθύ τρόπο
0:31:18.029,0:31:21.860
που πράγματι μοιάζει με ένα εκ των προτέρων
οικοδόμημα. Όταν διαβάζεις το βιβλίο για πρώτη φορά
0:31:21.860,0:31:23.010
αναρωτιέσαι:
0:31:23.010,0:31:25.540
'Από που προκύπτουν όλα αυτά;
0:31:25.540,0:31:29.720
Από που τα εξήγαγε; Γιατί το κάνει αυτό;'
0:31:29.720,0:31:35.880
Και τις μισές φορές δεν έχεις ιδέα τι
εννοεί με αυτές τις έννοιες.
0:31:35.880,0:31:37.780
Αλλά μετά, σιγά σιγά,
0:31:37.780,0:31:44.340
καθώς προχωράς, αρχίζεις να βλέπεις πως αυτές
οι έννοιες φωτίζουν τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας.
0:31:44.340,0:31:47.250
Οπότε μετά από λίγο αρχίζεις να λες
0:31:47.250,0:31:49.759
"Α! Ώστε αυτό σημαίνει η 'θεωρία της αξίας' στην πραγματικότητα"
0:31:49.759,0:31:52.390
"Αυτό είναι όλο το θέμα με το επιχείρημα της αξίας"
0:31:52.390,0:31:56.799
"Α! Με αυτό έχει να κάνει
όλο το θέμα με το φετίχ"
0:31:56.799,0:31:57.720
"Εκεί είναι που αυτές οι
0:31:57.720,0:32:00.440
βασικές έννοιες με βοηθάνε".
0:32:00.440,0:32:04.110
Αλλά στην πραγματικότητα καταλαβαίνεις
πως λειτουργούν αυτές οι έννοιες μόνο
0:32:04.110,0:32:08.250
όταν φτάσεις στο τέλος του βιβλίου.
0:32:08.250,0:32:10.460
Αυτή είναι μια ασυνήθιστη στρατηγική.
0:32:10.460,0:32:14.050
Εννοώ, πως έχουμε εξοικειωθεί με στρατηγικές
που οι άνθρωποι σε σφυροκοπούν
0:32:14.050,0:32:17.600
"Κατάλαβε αυτή την έννοια και μετά
περνάς στην επόμενη". Είναι σα να χτίζεις
0:32:17.600,0:32:21.240
την μια πέτρα μετά την άλλη.
0:32:21.240,0:32:23.250
Με τον Μαρξ μοιάζει περισσότερο
0:32:23.250,0:32:26.540
το ξεφλούδισμα ενός κρεμμυδιού.
Χρησιμοποιώ αυτή τη μεταφορά που είναι ατυχής
0:32:26.540,0:32:27.960
γιατί όπως είπε κάποιος
0:32:27.960,0:32:31.530
όταν ξεφλουδίζεις ένα κρεμμύδι συνήθως
στο τέλος βάζεις τα κλάμματα.
0:32:31.530,0:32:35.320
Αλλά αυτό που κάνει στην πραγματικότητα είναι
να αρχίζει από το εξωτερικό του κρεμμυδιού,
0:32:35.320,0:32:38.610
να φτάνει στο κέντρο, να βρίσκει τι
κάνει το κρεμμύδι να μεγαλώσει, και μετά
0:32:38.610,0:32:41.210
να επανέρχεται στην επιφάνεια.
0:32:41.210,0:32:45.020
Έτσι καταλαβαίνετε μόνο
στο τέλος τι θέλει να πει,
0:32:45.020,0:32:48.380
όταν ξαναγυρίσει στην επιφάνεια.
0:32:48.380,0:32:52.310
Και το επιχείρημα του για το τι το
αναπτύσει… όταν ξεκινάς από
0:32:52.310,0:32:54.880
το εσωτερικό και δουλεύεις μέσα από
αυτά τα στρώματα προς το εξωτερικό
0:32:54.880,0:32:58.280
διαρκώς εμπλουτίζεις τις έννοιες.
0:32:58.280,0:32:59.910
Κάτι που φαίνεται σαν
0:32:59.910,0:33:03.029
μια πολύ άκαμπτη και πολύ αφηρημένη έννοια
0:33:03.029,0:33:06.780
σταδιακά εμπλουτίζεται
όλο και περισσότερο όσο προχωράμε.
0:33:06.780,0:33:08.890
Είναι μια διεύρυνση
0:33:08.890,0:33:11.430
αυτών των εννοιών.
0:33:11.430,0:33:15.290
Εδώ δεν πρόκειται για μια προσέγγιση πετραδάκι, πετραδάκι
και οι περισσότεροι από εμάς δεν είμαστε συνηθισμένοι.
0:33:15.290,0:33:19.520
Επομένως ένα από τα πράγματα που θα πρέπει να
συνηθίσετε είναι ότι έτσι εξελίσσεται η ανάλυση.
0:33:19.520,0:33:21.770
Αυτό για σας σημαίνει ότι
0:33:21.770,0:33:25.540
θα πρέπει να μείνετε εντελώς προσηλωμένοι
για τα τρία πρώτα κεφάλαια, τουλάχιστον,
0:33:25.540,0:33:29.940
γιατί πιθανότατα δε θα αντιληφθείτε
επαρκώς το νόημα όλων αυτών
0:33:29.940,0:33:31.039
παρά μόνο αφού προχωρήσετε
0:33:31.039,0:33:33.790
παρακάτω στο κείμενο,
οπότε θα αρχίσετε να βλέπετε
0:33:33.790,0:33:34.950
τον τρόπο που δουλεύονν αυτές οι έννοιες
0:33:34.950,0:33:37.570
0:33:37.570,0:33:39.129
είναι όπως στο ρητό ότι η απόδειξη ότι υπαρχει
0:33:39.129,0:33:42.550
πουτίγκα είναι ότι την τρώμε.
Δηλαδή, από τη στιγμή που αρχίζετε πράγματι
0:33:42.550,0:33:45.440
να εξάγετε κάποιες από τις συνέπειες
0:33:45.440,0:33:49.150
που σκιαγραφεί ο Μαρξ, τότε, φυσικά,
0:33:49.150,0:33:54.250
καταλήγεται κάπου.
0:33:54.250,0:33:57.270
Σε όα προείπαμε περιλαμβάνεται και η επιλογή
του Μαρξ για την αφετηρία της ανάλυσης.
0:33:57.270,0:33:59.629
Όπως θα διαπιστώσετε, ξεκινά
0:33:59.629,0:34:04.040
από την έννοια του εμπορεύματος.
0:34:04.040,0:34:07.680
Πρόκειται για μια πολύ περίεργη αφετηρία.
0:34:07.680,0:34:10.970
Οι περισσότεροι από εσάς όταν σκέφτεστε το Μαρξ
ανακαλείται φράσεις όπως "όλη η έως τώρα ιστορία είναι
0:34:10.970,0:34:13.089
η ιστορία της πάλης των τάξεων".
0:34:13.089,0:34:17.499
Οπότε θα σκεφτείτε ότι το Κεφάλαιο
θα πρέπει να ξεκινάει με την πάλη των τάξεων.
0:34:17.499,0:34:21.789
Χρείαζεται να φτάσετε περίπου στη σελίδα 300 για να
δείτε κάποια αναφορά στην πάλη των τάξεων.
0:34:21.789,0:34:24.589
Πολύ απογοητευτικό για όσους από εσάς πράγματι επιθυμούν
0:34:24.589,0:34:27.889
να το διαβάσουν και να συλλογιστούν για την ταξική πάλη.
0:34:27.889,0:34:30.789
Γιατί δεν ξεκινά από το χρήμα;
0:34:30.789,0:34:33.349
Στην πραγματικότητα σε προηγούμενες
προπαρασκευαστικές του έρευνες,
0:34:33.349,0:34:36.089
ήθελε να ξεκινήσει από το χρήμα,
0:34:36.089,0:34:40.809
αλλά αντιλήφθηκε ότι ήταν όλο
και πιο δύσκολο να ξεκινήσει από εκεί.
0:34:40.809,0:34:44.269
Γιατί δεν ξεκίνησε από την εργασία;
0:34:44.269,0:34:47.739
Θα μπορούσε να έχει ξεκινήσει
από τα πιο διαφορετικά σημεία,
0:34:47.739,0:34:49.109
αλλά αποφάσισε να ξεκινήσει με το εμπόρευμα.
0:34:49.109,0:34:54.359
Και αν πάτε πίσω και διαβάσετε προπαρασκευαστικά του
κείμενα, θα δείτε ότι υπήρχε μια μακρά περίοδος,
0:34:54.359,0:34:57.519
περίπου 20 ή 30 ετών, που
αντιμετώπιζε το ερώτημα.
0:34:57.519,0:34:58.859
Ποια είναι η καταλληλότερο αφετηρία
0:34:58.859,0:35:00.479
για να ξεκινήσει κανείς;
0:35:00.479,0:35:03.439
Τι βρίσκεται στο κέντρο αυτού του
κρεμμυδιού, αν το αποκαλέσουμε έτσι,
0:35:03.439,0:35:05.190
το οποίο όταν αναλυθεί,
0:35:05.190,0:35:06.449
θα μου επιτρέψει πραγματικά
0:35:06.449,0:35:09.579
να κατανοήσω πως δουλεύει το συνολικό αντικείμενο;
0:35:09.579,0:35:11.640
Και αποφάσισε να ξεκινήσει από το εμπόρευμα.
0:35:11.640,0:35:13.859
Πρόκειται για μια αυθαίρετη αφετηρία.
0:35:13.859,0:35:17.249
Δεν αντιλαμβάνεστε τη λογική του. Δεν
το εξηγεί. Δεν ασχολείται καν με το να
0:35:17.249,0:35:19.779
προσπαθήσει να μας πείσει για αυτό. Απλά λέει:
0:35:19.779,0:35:23.639
'Από εδώ ξεκινώ. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο
αρχίζω να το προσεγγίζω. Αυτές είναι οι έννοιες
0:35:23.639,0:35:27.249
που θα χρησιμοποιήσω.'
0:35:27.249,0:35:31.979
Είναι ένας πολύ περίεργος τρόπος εκκίνησης.
Δεν επιχειρεί να μας πείσει με κανέναν τρόπο.
0:35:31.979,0:35:35.619
Σε αυτό το σημείο μπορεί να αναρωτηθεί κανείς: 'Αφού
δεν υπάρχει τεκμηρίωση γι' αυτό, γιατί να μην
0:35:35.619,0:35:37.069
παρατήσω το κείμενο;'
0:35:37.069,0:35:39.420
Έπειτα το πράγμα αρχίζει να γίνεται πολύπλοκο.
0:35:39.420,0:35:44.209
Όταν φτάσεις στο κεφάλαιο 3 όπου οι
περισσότεροι αναγνώστες εγκαταλείπουν το Κεφάλαιο
0:35:44.209,0:35:46.230
όταν επιχειρούν να το διαβάσουν μόνοι τους,
0:35:46.230,0:35:49.970
λες: 'Αυτό είναι αδύνατο. Δεν
0:35:49.970,0:35:50.909
οδηγεί πουθενά".
0:35:50.909,0:35:55.239
Είναι πραγματικά δύσκολο για όλους αυτούς τους λόγους.
0:35:55.239,0:36:00.309
Ένας επιπλέον λόγος είναι ότι
0:36:00.309,0:36:04.179
τα εννοιολογικά εργαλεία πρόκειται
0:36:04.179,0:36:07.039
να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο στον Τόμο 1 του Κεφαλαίου.
0:36:07.039,0:36:08.549
0:36:08.549,0:36:13.519
Θα χρησιμοποιηθούν σε όλη τη διαδρομή, για όλα
τα ζητήματα με τα οποία θα καταπιαστεί.
0:36:13.519,0:36:18.009
Θα απογοητευθείτε ακούγοντας
ότι υπάρχουν 3 τόμοι του Κεφαλαίου.
0:36:18.009,0:36:21.189
Έτσι αν πραγματικά θέλετε να κατανοήσετε
τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής,
0:36:21.189,0:36:24.109
θα πρέπει να διαβάσετε και τους 3 τόμους του Κεφαλαίου.
0:36:24.109,0:36:28.229
Ο 1ος τόμος είναι μόνο μια συγκεκριμένη προσέγγιση
0:36:28.229,0:36:30.199
του καπιταλιστικου τρόπου παραγωγής.
0:36:30.199,0:36:36.019
Αλλά ακόμη χειρότερα, οι 3 τόμοι του Κεφαλαίου
αποτελούν το ενα όγδοο από αυτά που είχε στο μυαλό του.
0:36:36.019,0:36:39.849
Να τι είχε γράψει σε ένα κείμενο που ονομάζεται Grundrisse,
0:36:39.849,0:36:44.389
ένα προπαρασκευαστικό κείμενο όπου
προετοιμάζει διάφορα σκίτσα για το Κεφάλαιο.
0:36:44.389,0:36:45.649
Λέει: 'Εντάξει,
0:36:45.649,0:36:50.229
αυτό που θα κάνω είναι να προχωρήσω
0:36:50.229,0:36:51.719
στην ανάλυση ως εξής. Θα ασχοληθούμε με:
0:36:51.719,0:36:55.999
"1) Τους γενικούς καθοριστικούς παράγοντες
που παρουσιάζονται λίγο-πολύ
0:36:55.999,0:37:01.049
σε όλες τις μορφές της κοινωνίας.
0:37:01.049,0:37:04.599
2) Τις κατηγορίες, που απαρτίζουν την
εσωτερική δομή της αστικής κοινωνίας,
0:37:04.599,0:37:08.079
και πάνω στις οποίες αρθρώνονται οι βασικές
τάξεις: το κεφάλαιο,
0:37:08.079,0:37:12.899
η μισθωτή εργασία, η ακίνητη περιουσία,
και την αλληλεπίδραση τους.
0:37:12.899,0:37:14.669
Την πόλη και ύπαιθρο.
0:37:14.669,0:37:17.409
Τις τρεις σημαντικές κοινωνικές τάξεις,
0:37:17.409,0:37:19.299
και την μεταξύ τους αλληλεπίδραση.
0:37:19.299,0:37:20.519
Την κυκλοφορία.
0:37:20.519,0:37:22.599
Το πιστωτικό σύστημα."
0:37:22.599,0:37:24.489
Καλό θέμα για την εποχή που ζούμε.
0:37:24.489,0:37:27.759
"Την ιδιοκτησία.
0:37:27.759,0:37:31.650
3) Την συγκέντρωση της αστικής κοινωνίας
στη μορφή του κράτους,
0:37:31.650,0:37:34.249
εξεταζόμενη σε σχέση με την ίδια.
0:37:34.249,0:37:36.909
Τις μη-παραγωγικές τάξεις.
0:37:36.909,0:37:38.160
Τους φόρους,
0:37:38.160,0:37:39.499
Το κρατικό χρέος.
0:37:39.499,0:37:41.059
Τις δημόσιες πιστώσεις.
0:37:41.059,0:37:42.709
Τον πληθυσμό.
0:37:42.709,0:37:44.180
Τις αποικίες.
0:37:44.180,0:37:47.699
Την μετανάστευση.
0:37:47.699,0:37:50.969
4) Τις διεθνείς σχέσεις παραγωγής,
0:37:50.969,0:37:52.869
τον διεθνή καταμερισμό εργασίας,
0:37:52.869,0:37:54.589
τις διεθνείς συναλλαγές,
0:37:54.589,0:37:56.039
τις εισαγωγές και εξαγωγές,
0:37:56.039,0:37:57.230
την ισοτιμία,"
0:37:57.230,0:38:01.359
Άλλο ένα ενδιαφέρον θέμα.
0:38:01.359,0:38:02.209
"Πέμπτο," εξαιρετικό θέμα,
0:38:02.209,0:38:07.759
"Την διεθνή αγορά και τις κρίσεις.'"
0:38:07.759,0:38:08.440
Λοιπόν αυτό είναι, αν θέλετε, το
0:38:08.440,0:38:12.330
το πανόραμα που παρουσίασε στο Grundrisse
σχετικά με το τι σκόπευε να κάνει.
0:38:12.330,0:38:14.799
Αυτό ήταν που είχε στο μυαλό του,
0:38:14.799,0:38:17.779
σχετικά με το τι ήθελε να κάνει,
0:38:17.779,0:38:20.489
όταν έγραψε το Κεφάλαιο.
0:38:20.489,0:38:22.279
Δεν το τελείωσε ποτέ.
0:38:22.279,0:38:24.259
Ποτέ δεν καταπιάστηκε
0:38:24.259,0:38:26.390
με τα περισσότερα θέματα.
0:38:26.390,0:38:27.940
Έτσι, αυτό που έχετε στο Κεφάλαιο,
0:38:27.940,0:38:29.999
είναι η αρχή
0:38:29.999,0:38:33.449
αυτού του μεγαλειώδους σχεδίου.
0:38:33.449,0:38:35.639
Ένα μεγαλειώδες σχέδιο, για το οποιο
0:38:35.639,0:38:37.360
έκανε υπαινιγμούς σε πολλά
0:38:37.360,0:38:41.950
σημεία, πως να κατανοήσουμε
το κράτος, πως να κατανοήσουμε
0:38:41.950,0:38:46.849
την κοινωνία, πως να κατανοήσουμε
την μετανάστευση, πως να κατανοήσουμε
0:38:46.849,0:38:52.759
τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, και πολλά άλλα.
0:38:52.759,0:38:56.979
Επομένως, και εδώ, πρέπει να κατανοήσουμε τόσο ότι
0:38:56.979,0:39:00.109
το εννοιολογικό πλαίσιο
0:39:00.109,0:39:02.119
0:39:02.119,0:39:06.709
προσπαθεί στην αρχή να το σχεδιάσει με τέτοιο
τρόπο ώστε να αποτελεί την βάση όλων αυτών,
0:39:06.709,0:39:08.890
αλλά, αυτό που τελικά κάνει,
0:39:08.890,0:39:12.699
είναι να παρέχει το πλαίσιο μέσα στο
οποίο αναπύσσεται ο 1ο τόμος.
0:39:12.699,0:39:14.020
Ο 1ος τόμος είναι
0:39:14.020,0:39:17.569
μόνο ένα κόμμάτι από ολόκληρο
0:39:17.569,0:39:19.719
το παζλ που παρουσίασε.
0:39:19.719,0:39:24.229
Ο 1ος τόμος στην ουσία εξετάζει
τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής
0:39:24.229,0:39:27.839
από την πλευρά της παραγωγής.
0:39:27.839,0:39:29.659
Όχι της αγοράς,
0:39:29.659,0:39:34.279
όχι του διεθνούς εμπορίου, αλλά
από την πλευρά της παραγωγής.
0:39:34.279,0:39:37.149
Έτσι πρέπει να αντιληφθείτε ότι
αυτό το οποίο θα παρετε από αυτό το
0:39:37.149,0:39:41.190
μάθημα είναι η ανάλυση του Μαρξ
0:39:41.190,0:39:46.949
για τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής
από την πλευρά της παραγωγής.
0:39:46.949,0:39:50.459
Ο 2ος τόμος ασχολείται με την πλευρά της ανταλλαγής.
0:39:50.459,0:39:55.099
Ο 3ος τόμος ασχολειταί με τον σχηματισμό των κρίσεων,
0:39:55.099,0:39:59.959
και επίσης με τους κανόνες της διανομής,
0:39:59.959,0:40:02.829
τους τόκους, το νοίκι, τους φόρους,
0:40:02.829,0:40:08.419
με τέτοια θέματα.
0:40:08.419,0:40:10.929
Έπειτα ακολουθεί η μέθοδος,
0:40:10.929,0:40:12.839
το άλλο μέρος της μεθόδου,
0:40:12.839,0:40:18.259
το οποίο είναι πολύ σημαντικό σε σχέση με
μέθοδο της παρουσίασης και την μέθοδο της έρευνας.
0:40:18.259,0:40:23.809
Αυτή είναι η χρήση της διαλεκτικής από τον Μαρξ.
0:40:23.809,0:40:27.999
Αυτό που λέει, πάλι στον πρόλογο, είναι ότι
0:40:27.999,0:40:32.190
στην διαλεκτική βρίσκουμε
0:40:32.190,0:40:34.999
ένα εντελώς διαφορετικό
0:40:34.999,0:40:38.189
τρόπο ανάλυσης.
0:40:38.189,0:40:45.189
Πολύ δύσκολα θα βρείτε αιτιακή γλώσσα
στον Μαρξ. Ο Μαρξ δεν λέει 'Αυτό προκαλεί εκείνο.'
0:40:45.219,0:40:47.119
Σχεδόν πάντα λεεί
0:40:47.119,0:40:51.679
'Αυτό είναι διαλεκτικά συσχετισμένο με εκείνο.'
0:40:51.679,0:40:55.119
Μια διαλεκτική σχέση
0:40:55.119,0:40:56.529
είναι μια εσωτερική σχέση,
0:40:56.529,0:41:01.069
και όχι μια αιτιατή εξωτερική σχέση.
Είναι μια εσωτερική σχέση.
0:41:01.069,0:41:05.259
Αναφέρεται σε αυτήν την διαλεκτική μέθοδο
0:41:05.259,0:41:09.509
ξανά στον επίλογο της δεύτερης έκδοσης.
0:41:09.509,0:41:11.619
Λέει: 'Εντάξει,
0:41:11.619,0:41:21.209
πήρα μερικές ιδέες από τον Χέγκελ.
0:41:21.209,0:41:24.900
Αλλά η διαλεκτική μου μέθοδος είναι
από την βάση της όχι μόνο
0:41:24.900,0:41:29.479
διαφορετική από την Χεγκελιανή,
αλλά ακριβώς αντίθετη.'
0:41:29.479,0:41:31.029
Υπάρχουν πλευρές στις οποίες, νομίζω,
0:41:31.029,0:41:34.579
θα δούμε ότι αυτό δεν είναι ακριβές.
0:41:34.579,0:41:38.109
Ο Μαρξ στην ουσία έφερε επανάσταση
0:41:38.109,0:41:42.269
στην διαλεκτική μέθοδο
και δεν την αντέστρεψε απλά,
0:41:42.269,0:41:45.189
όπως συχνά λέγεται.
0:41:45.189,0:41:49.069
Έπειτα συνεχίζει με το εξής: "Κατέκρινα
την συγκεχυμένη πλευρά της Χεγγελιανής
0:41:49.069,0:41:53.160
διαλεκτικής πριν σχεδόν 30 χρόνια."
0:41:53.160,0:41:58.689
Ο Μαρξ εδώ αναφέρεται στο
0:41:58.689,0:42:01.719
έργο του που ονομάζεται 'Μια Κριτική
στην Φιλοσοφία του Νόμου' του Χέγκελ.
0:42:01.719,0:42:05.159
'Κριτική της Φιλοσοφίας του Ορθού Λόγου'
του Χέγκελ ή κάπως έτσι
0:42:05.159,0:42:06.989
και νομίζω ότι αυτή η κριτική
0:42:06.989,0:42:09.999
υπήρξε η πολύ καθοριστική
0:42:09.999,0:42:12.819
στιγμή στην οποία ο Μάρξ
0:42:12.819,0:42:17.169
καθόρισε την σχέση του με την Χεγκελιανή διαλεκτική.
0:42:17.169,0:42:19.959
Έτσι, συνεχίζει μιλώντας για
0:42:19.959,0:42:22.809
αυτόν τον συγκεχυμένο χαρακτήρα της.
0:42:22.809,0:42:27.739
Και ο τρόπος με τον οποίο αυτή
η συγκεχυμένη μορφή διαλεκτικής,
0:42:27.739,0:42:29.789
όπως καθορίζεται από τον Χέγκελ,
0:42:29.789,0:42:34.729
έγινε μόδα στην Γερμανία
0:42:34.729,0:42:39.759
και γιατί έπρεπε αυτός να την αλλάξει
0:42:39.759,0:42:43.619
με τέτοιο τρόπο ώστε να συμπεριλαμβάνει
0:42:43.619,0:42:50.619
την κάθε ιστορικά εξελιγμένη μορφή
σαν να βρίσκεται σε ρευστή κατάσταση, σε κίνηση.
0:42:51.039,0:42:53.779
Έπρεπε να την τροποποιήσει ώστε να περιλαμβάνει
0:42:53.779,0:42:59.910
και τα παροδικά χαρακτηριστικά της κοινωνίας.
0:42:59.910,0:43:04.859
Και συνεχίζει αναφερόμενος σε αυτό:
0:43:04.859,0:43:09.099
"Αυτή η διαλεκτική μέθοδος δεν επιτρέπει
στον εαυτό της να εντυπωσιαστεί από τίποτα,
0:43:09.099,0:43:14.749
όντας από την φύση της, κριτική και επαναστατική."
0:43:14.749,0:43:18.999
Αυτό που θέλει να πει εδώ είναι ότι
0:43:18.999,0:43:22.639
θα χρησιμοποιήσει μια εκδοχή
της διαλεκτικής μεθόδου
0:43:22.639,0:43:27.679
ώστε να δημιουργήσει σχέσεις ανάμεσα
0:43:27.679,0:43:29.979
στα στοιχεία του συστήματος του.
0:43:29.979,0:43:32.479
Aλλά θα το κάνει με τέτοιο τρόπο
0:43:32.479,0:43:37.299
ώστε να συμπεριλάβει την ρευστότητα
και την κίνηση.
0:43:37.299,0:43:41.959
Πάνω από όλα, ο Μαρξ είναι εξαιρετικά
0:43:41.959,0:43:44.419
εντυπωσιασμένος από την ρευστότητα
0:43:44.419,0:43:48.739
και την δυναμική του καπιταλισμού.
0:43:48.739,0:43:51.939
Αυτό είναι περίεργο επειδή ο Μαρξ αναφέρεται
0:43:51.939,0:43:53.959
συχνά σαν να είναι ένας αναλυτής
0:43:53.959,0:43:57.979
στατικός και στρουκτουραλιστής.
0:43:57.979,0:44:03.309
Το περίεργο είναι ότι όταν διαβάσει κανείς
το Κεφάλαιο αντιλαμβάνεται την κίνηση.
0:44:03.309,0:44:06.369
Βλέπει την κίνηση ολόκληρου του χρόνου.
0:44:06.369,0:44:09.609
Μιλάει συνεχώς για
0:44:09.609,0:44:14.939
αυτήν την κίνηση και αυτή
η κίνηση είναι η διαλεκτική κίνηση.
0:44:14.939,0:44:16.710
Έτσι, ένας από τους τρόπους με τους οποίους
0:44:16.710,0:44:22.729
πρέπει να διαβάσετε τον Μαρξ είναι με τους όρους
που ο ίδιος χρησιμοποιεί και να αντιληφθείτε
0:44:22.729,0:44:26.119
τι εννοεί με την διαλεκτική του.
0:44:26.119,0:44:28.589
Το πρόβλημά είναι ότι δεν έγραψε ποτέ του
0:44:28.589,0:44:31.939
μια πραγματεία για την διαλεκτική.
0:44:31.939,0:44:33.259
Ποτέ δεν είπε:
0:44:33.259,0:44:35.499
'Εντάξει, αυτή είναι η διαλεκτική μου μέθοδος'.
0:44:35.499,0:44:36.630
Θα βρείτε μόνο υπόνοιες σχετικά με αυτήν.
0:44:36.630,0:44:38.800
Αν θέλετε να κατανοήσετε πραγματικά
την διαλεκτική του μέθοδο,
0:44:38.800,0:44:42.259
διαβάστε το Κεφάλαιο.
0:44:42.259,0:44:45.739
Είναι το καλύτερο μέρος για να την βρείτε.
0:44:45.739,0:44:49.469
Και όταν διαβάσετε το Κεφάλαιο
πολύ προσεκτικά θα αποκτήσετε
0:44:49.469,0:44:53.140
μια αίσθηση για το πως λειτουργεί
η διαλεκτική μέθοδος.
0:44:53.140,0:44:56.769
Aυτό όμωςθα είναι περίπλοκο επειδή
0:44:56.769,0:45:01.249
πιθανότατα δεν είστε συνηθισμένοι
στην διαλεκτική σκέψη και το περίεργο
0:45:01.249,0:45:04.009
στα πανεπιστήμια είναι ότι όσο
καλύτεροι γνώστες είστε μιας επιστήμης,
0:45:04.009,0:45:06.549
τόσο λιγότερο είστε συντονισμένοι
0:45:06.549,0:45:08.280
με την διαλεκτική μέθοδο.
0:45:08.280,0:45:10.329
Τα μικρά παιδιά είναι πολύ διαλεκτικά.
0:45:10.329,0:45:12.449
Βλέπουν τα πάντα σε κίνηση.
0:45:12.449,0:45:15.709
Βλεπουν παντού αντιφάσεις
και είναι συχνά αντιφατικά για τα πάντα.
0:45:15.709,0:45:18.609
Κάθε αντίφαση επεκτείνεται
σε όλα τα υπόλοιπα και
0:45:18.609,0:45:19.649
τα παιδιά σας λένε κάθε λογής
0:45:19.649,0:45:22.469
απίθανα και αντιφατικά πράγματα.
0:45:22.469,0:45:25.819
Και εσείς λέτε: 'Σταματήστε να σκέφτεστε
έτσι για αυτό. Πρέπει να σκέφτεστε λογικά'.
0:45:25.819,0:45:28.619
Ετσι, στην ουσία, εκπαιδευόμαστε
0:45:28.619,0:45:33.460
να μην είναι καλοί στην διαλεκτική
σχεδόν από την δεύτερη μας μέρα.
0:45:33.460,0:45:38.519
Αλλά στην πραγματικότητα η διαλεκτική μέθοδος
είναι διαισθητικά πάρα πολύ ισχυρή.
0:45:38.519,0:45:42.489
Και κατά μια έννοια αυτό που
κάνει ο Μαρξ είναι ότι αποκαθιστά
0:45:42.489,0:45:48.069
αυτήν την εξαιρετικά διαισθητική
διαλεκτική μέθοδο και την εφαρμόζει
0:45:48.069,0:45:51.400
τόσο σαν αναλυτικό εργαλείο, όπως θα δούμε,
0:45:51.400,0:45:53.900
όσο και για να κατανοήσει
0:45:53.900,0:45:56.440
ότι όλα είναι μια διαδικασία (προτσές).
0:45:56.440,0:45:58.759
Τα πάντα βρίσκονται σε κίνηση.
0:45:58.759,0:46:01.889
Τα πάντα καθορίζονται με αυτούς τους όρους.
0:46:01.889,0:46:03.879
Δεν μιλάει για την εργασία.
0:46:03.879,0:46:07.900
Μιλάει για την διαδικασία της εργασίας.
0:46:07.900,0:46:09.289
Το κεφάλαιο δεν είναι ένα πράγμα,
0:46:09.289,0:46:13.549
είναι ένα πρότσες, είναι σε κίνηση.
0:46:13.549,0:46:18.209
Η αξία δεν υφίσταται εκτός κίνησης.
0:46:18.209,0:46:22.589
Όταν τα πράγματα σταματάνε, η αξία εξαφανίζεται
0:46:22.589,0:46:27.269
και ολόκληρο το σύστημα καταρρέει.
0:46:27.269,0:46:28.769
Κάποιοι από σας
0:46:28.769,0:46:32.410
θυμάστε πολύ καλά τι έγινε μετά
την 11η Σεπτεμβρίου.
0:46:32.410,0:46:38.619
Όλα τα πράγματα σταμάτησαν.
Η κίνηση σταμάτησε.
0:46:38.619,0:46:41.869
Τα αεροπλάνα δεν πετούσαν.
Δεν μπορούσατε να περάσετε από γέφυρες.
0:46:41.869,0:46:43.770
Μετά από τρεις μέρες
0:46:43.770,0:46:47.099
ξαφνικά όλοι διαπίστωσαν
ότι ο καπιταλισμός θα κατέρρεε
0:46:47.099,0:46:50.420
αν τα πράγματα δεν μπαίνανε πάλι σε κίνηση.
Και ξαφνικά ο Τζουλιάνι
0:46:50.420,0:46:51.099
βγήκε και είπε:
0:46:51.099,0:46:54.299
'Για όνομα Θεού, βγάλτε
τις πιστωτικές σας κάρτες και πάτε να ψωνίσετε.
0:46:54.299,0:46:58.019
Επιστρέψτε στο Μπρόντγουει. Πηγαίνετε
να κάνετε κάτι. Επιστρέψτε.'
0:46:58.019,0:47:01.599
Ακόμα και ο Μπους εμφανίστηκε σε ένα
διαφημιστικό για την αεροπορική βιομηχανία, λέγοντας:
0:47:01.599,0:47:04.509
'Γυρίστε πίσω και αρχίστε να πετάτε!.
0:47:04.509,0:47:07.719
Επιστρέψτε πίσω στην κίνηση.'
0:47:07.719,0:47:12.919
Με άλλα λόγια, ο καπιταλισμός βρίσκεται όπως
θα έλεγε ο Jack Kerouac, 'διαρκώς στον δρόμο.'
0:47:12.919,0:47:17.069
Όταν δεν είναι στον δρόμο, τότε δεν είναι τίποτα.
0:47:17.069,0:47:21.650
Λοιπόν, ο Μαρξ το εκτιμά αυτό πάρα πολύ
0:47:21.650,0:47:25.559
και είναι περίεργο να τον παρουσιάζουν
τόσο συχνά σαν μία στατική φιγούρα
0:47:25.559,0:47:30.119
που τα είχε λύσει όλα.
Όχι, βρίσκεται σε κίνηση και σε μεταβολή,
0:47:30.119,0:47:33.929
διαρκώς σε κίνηση.
0:47:33.929,0:47:35.609
Εδώ νομίζω επίσης ότι
0:47:35.609,0:47:39.699
αυτό που προσπαθεί να κάνει ο Μάρξ
είναι να βρει ένα εννοιολογικό μηχανισμό
0:47:39.699,0:47:44.640
που θα μας βοηθούσε να κατανοήσουμε την κίνηση.
0:47:44.640,0:47:47.329
Και γι αυτό κάποιες απ τις έννοιες του
0:47:47.329,0:47:49.539
είναι διατυπωμένες σε τέτοια μορφή
0:47:49.539,0:47:55.450
ώστε να αφορούν σχέσεις. Αφορούν τη
μετασχηματιστική δραστηριότητα.
0:47:55.450,0:48:00.459
Αυτό είναι έτσι τη μια στιγμή και
είναι αλλιώς την αμέσως επόμενη.
0:48:00.459,0:48:03.369
Αυτό μπορεί να μπερδέψει κάποιον αρκετά,
0:48:03.369,0:48:06.599
αλλά αυτό που προσπαθεί να κάνει είναι
ξεπεράσει τη σύγχυση, να σκεφτεί έναν
0:48:06.599,0:48:08.130
εννοιολογικό μηχανισμό,
0:48:08.130,0:48:10.089
μια γερή δομή, αν προτιμάτε,
0:48:10.089,0:48:12.180
η οποία θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε
0:48:12.180,0:48:15.959
όλη αυτή τη κίνηση που συμβαίνει γύρω μας διαρκώς.
0:48:15.959,0:48:20.029
Και, ιδιαίτερα, τον τρόπο με τον οποίο η κίνηση αυτή
0:48:20.029,0:48:27.029
παρουσιάζεται μέσα στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής.
0:48:27.569,0:48:29.579
Συνεπώς, ένας τρόπος με τον οποίο
κατά τη γνώμη μου πρέπει
0:48:29.579,0:48:33.119
να προσπαθήσετε να καταλάβετε
τον Μαρξ είναι εκτιμώντας
0:48:33.119,0:48:37.209
τη διαλεκτική του μέθοδο.
0:48:37.209,0:48:44.069
Υπάρχουν πολλοί, συμπεριλαμβανομένων και
αρκετών μαρξιστών, που δεν τους αρέσει η διαλεκτική του Μαρξ.
0:48:44.069,0:48:45.430
Υπάρχει ένα ολόκληρο πεδίο
0:48:45.430,0:48:48.189
που ονομάζεται 'αναλυτικός μαρξισμός', για παράδειγμα
0:48:48.189,0:48:50.819
που περίπου λέει:
'Ξέρετε, όλη αυτή η διαλεκτική…'
0:48:50.819,0:48:52.699
Τους αρέσει στην πραγματικότητα να αυτοαποκαλούνται
0:48:52.699,0:48:55.479
'όχι μαρξιστές της ανοησίας,'
0:48:55.479,0:49:02.599
γιατί βασικά λενε:
'Όλη αυτή η διαλεκτική ειναι ανοησίες'.
0:49:02.599,0:49:04.030
Και υπάρχουν και άλλοι
0:49:04.030,0:49:09.390
που θέλουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να πάρουν
κάτι πολύ διαλεκτικό και να το μετατρέψουν σε
0:49:09.390,0:49:12.809
μια αιτιακή δομή.
0:49:12.809,0:49:20.749
Υπάρχει και μια ολόκληρη θετικιστική εκδοχή αυτών
που λέει ο Μαρξ, δηλαδή, αφαιρέστε τη διαλεκτική.
0:49:20.749,0:49:23.959
Λοιπον, μπορεί αυτό να ειναι απόλυτα σωστο.
Δεν επιχειρηματολογώ ότι
0:49:23.959,0:49:27.579
οι αναλυτικοί Μαρξιστές κάνουν λάθος.
0:49:27.579,0:49:31.049
Δεν προκειται να επιχειρηματολογήσω,
λέγοντας ότι οι άνθρωποι που προτείνουν
0:49:31.049,0:49:34.109
ένα θετικιστικό μαθηματικό μοντέλο κάνουν λάθος.
0:49:34.109,0:49:36.779
Μπορεί και να έχουν δίκιο.
0:49:36.779,0:49:41.029
Αλλά αυτό που πρέπει να κάνεις αν θέλεις να
καταλάβεις τους όρους του Μαρξ με όρους του Μαρξ,
0:49:41.029,0:49:45.759
είναι να καταπιαστείς με τη διαλεκτική.
0:49:45.759,0:49:49.139
Και είναι εντάξει εαν μετά πεις 'Ο Μαρξ κανει λαθος,
0:49:49.139,0:49:52.239
η διαλεκτική είναι λάθος, δεν μου αρέσει,
δεν δουλεύει' ή κάτι παρόμοιο.
0:49:52.239,0:49:53.309
Θα είναι εντάξει.
0:49:53.309,0:49:57.619
Αλλά πριν το πείς αυτό πρέπει να καταλάβεις
τι είναι και πως δουλεύει.
0:49:57.619,0:50:01.410
Έτσι μέρος αυτών που θέλουμε να κάνουμε
0:50:01.410,0:50:05.229
είναι να ξοδέψουμε χρόνο
0:50:05.229,0:50:08.659
αναγνωρίζοντας τη διαλεκτική πλευρά του Μαρξ
0:50:08.659,0:50:14.269
και καταλαβαίνοντας πως δουλέυει.
0:50:14.269,0:50:16.189
Υπάρχει ένα ακόμη σημείο που θέλω να αναφέρω
0:50:16.189,0:50:19.259
πριν το διάλειμμα.
0:50:19.259,0:50:25.709
Σας ζήτησα να προσπαθήσετε να διαβάσετε τον Μάρξ
με τους όρους του Μάρξ, αλλά προφανώς θα είμαι ο οδηγός σας.
0:50:25.709,0:50:27.259
Επομένως, θα τον διαβάσετε
0:50:27.259,0:50:32.119
με την βοήθεια μου και οι όροι μου
θα είναι πολύ σημαντικοί.
0:50:32.119,0:50:37.669
Ένα από τα πράγματα που θέλω να σημειώσω
είναι ότι τα ενδιαφέροντα μου είναι
0:50:37.669,0:50:41.339
η αστικοποίηση, η άνιση
γεωγραφική ανάπτυξη, ο ιμπεριαλισμός
0:50:41.339,0:50:44.059
και όλα τα σχετικά και
0:50:44.059,0:50:48.549
ότι τα ενδιαφέροντα μου
0:50:48.549,0:50:53.529
έχουν επηρεάσει πάρα πολύ
0:50:53.529,0:50:55.659
τον τρόπο με τον οποίο
προσεγγίζω αυτό το κείμενο.
0:50:55.659,0:50:56.549
Με άλλα λόγια,
0:50:56.549,0:51:01.529
έχω περάσει 30 τόσα χρόνια
σε διάλογο με αυτό το κείμενο.
0:51:01.529,0:51:04.949
Ένας από τους λόγους που μου αρέσει
να το διδάσκω κάθε χρόνο είναι
0:51:04.949,0:51:09.309
ότι αναρωτιέμαι: 'Πως θα το διαβάσω
διαφορετικά αυτή την χρονιά;'
0:51:09.309,0:51:15.549
'Τι θα προσέξω από αυτά που μου
είχαν διαφύγει τις προηγούμενες;'
0:51:15.549,0:51:19.439
Και προσέχω καινούργια πράγματα
επειδή καινούργια γεγονόταν συμβαίνουν,
0:51:19.439,0:51:22.910
η ιστορία και η γεωγραφία αλλάζουν.
0:51:22.910,0:51:27.109
Και έτσι υπάρχουν ορισμένα πράγματα που
γίνονται και επιστρέφω στον Μάρξ λέγοντας:
0:51:27.109,0:51:30.400
'Λοιπόν, τι έχει να πει γι' αυτό;' και μερικές
φορές βρίσκω κάτι πραγματικά έξυπνο
0:51:30.400,0:51:32.369
που είχε να πει,
0:51:32.369,0:51:35.239
άλλες πάλι τίποτε.
0:51:35.239,0:51:38.289
Έτσι λοιπόν βρίσκομαι σε ένα μακρύ διάλογο
0:51:38.289,0:51:41.849
και χρησιμοποίησα αυτό τον τρόπο σκέψης
0:51:41.849,0:51:47.949
και πολλές από αυτές τις εννοιολογικές
προσεγγίσεις στην δουλειά μου.
0:51:47.949,0:51:54.159
Και φυσικά σ' αυτή την διαδικασία άλλαξα
και τον τρόπο με τον οποίο καταννοώ το κείμενο.
0:51:54.159,0:51:58.079
Νομίζω ότι αν μπορούσατε να βρείτε
μαγνητοφωνημένα τα μαθήματα
0:51:58.079,0:51:59.759
από 20 χρόνια πριν
0:51:59.759,0:52:01.130
θα βλέπατε ότι έλεγα
0:52:01.130,0:52:05.379
πολύ διαφορετικά πράγματα
από αυτά που λέω τώρα.
0:52:05.379,0:52:07.419
Για διαφορετικούς λόγους και
0:52:07.419,0:52:11.259
το ιστορικό και το το διανοητικό
κλίμα έχουν αλλάξει.
0:52:11.259,0:52:15.109
Έχουν παρουσιαστεί διάφορα
ζητήματα που δεν υπήρχαν πριν.
0:52:15.109,0:52:17.289
Επομένως, το κείμενο διαβάζεται
με διαφορετικό τρόπο.
0:52:17.289,0:52:19.199
Ενδιαφέρον σημείο:
0:52:19.199,0:52:23.649
σε έναν από τους προλόγους ο Μάρξ
αναφέρεται στη διαδικασία
0:52:23.649,0:52:25.890
με την οποία η αστική θωρία
0:52:25.890,0:52:29.559
κατανόησε τον κόσμο με ένα ορισμένο τρόπο
και μετά η ιστορία προχώρησε και έκανε εκείνη
0:52:29.559,0:52:31.950
την θεωρητική προσέγγιση περιττή,
0:52:31.950,0:52:34.569
και επομένως οι ιδέες πρέπει να αλλάζουν
0:52:34.569,0:52:39.769
καθώς αλλάζουν οι συνθήκες.
0:52:39.769,0:52:43.179
Οι ιδέες πρέπει να ξαναδιαμορφώνονται.
0:52:43.179,0:52:44.690
Έτσι θα πάρετε
0:52:44.690,0:52:47.269
και κάποια από την δική μου ανάγνωση.
0:52:47.269,0:52:49.370
Και ενώ δεν υπάρχει τρόπος να το αποφύγετε,
0:52:49.370,0:52:50.849
σε τελική ανάλυση
0:52:50.849,0:52:54.669
αυτό που θέλω να κάνετε είναι
μια δική σας ανάγνωση,
0:52:54.669,0:52:59.959
δηλαδή να προσεγγίσετε το κείμενο με βάση
τις δικές σας εμπειρίες, τόσο διανοητικές
0:52:59.959,0:53:03.189
όσο και κοινωνικοπολιτικές
0:53:03.189,0:53:05.599
και να απολάυσετε τον διάλογο με το κείμενο,
0:53:05.599,0:53:08.130
να αφήσετε το κείμενο να σας μιλήσει
0:53:08.130,0:53:11.340
και να εκτιμήσετε τον τρόπο
με τον οποίο ο Μάρξ προσπαθεί
0:53:11.340,0:53:12.499
να καταλάβει τον κόσμο.
0:53:12.499,0:53:17.020
Γιατί πάνω απ' όλα θεωρώ ότι αυτό
το κείμενο είναι μια εξαιρετική άσκηση
0:53:17.020,0:53:19.149
στην αναζήτηση της κατανόησης
0:53:19.149,0:53:21.299
αυτού που φαίνεται σχεδόν
0:53:21.299,0:53:24.039
αδύνατο να γίνει αντιληπτό.
0:53:24.039,0:53:25.900
Απ' αυτή την σκοπιά
0:53:25.900,0:53:30.919
πρέπει να προσεγγίσετε το κείμενο.
Παρ' όλο που θα παρεμβάλομαι μερικές φορές
0:53:30.919,0:53:33.139
ελπίζω ότι αυτό δεν θα είναι υπερβολικό
καθώς σε τελική ανάλυση
0:53:33.139,0:53:37.869
είναι δική σας δουλειά να μεταφράσετε
0:53:37.869,0:53:40.089
αυτά που παρουσιάζονται στο κείμενο σε
0:53:40.089,0:53:42.299
νόημα για την δική σας ζωή.
0:53:42.299,0:53:43.490
Σε αυτό ακριβώς είναι καταπληκτικό
0:53:43.490,0:53:46.490
αυτό το βιβλίο. Νομίζω ότι θα σας μιλήσει
με κάποιον τρόπο. Πιθανότατα όχι
0:53:46.490,0:53:49.329
με τον ίδιο τρόπο που μιλάει σε μένα.
0:53:49.329,0:53:52.219
Aυτό είναι απόλυτα βάσιμο
0:53:52.219,0:53:54.420
και απόλυτα λογικό
και θέλω να σας ζητήσω
0:53:54.420,0:53:58.549
να το προσεγγίσετε με αυτό το πνεύμα.
0:53:58.549,0:54:03.799
Αυτά ήταν όλα όσα είχα να πω εισαγωγικά.
0:54:03.799,0:54:06.949
Νομίζω ότι θα ήταν πολύ χρήσιμο
να διαβάσουμε μαζί το πρώτο μέρος
0:54:06.949,0:54:10.579
και να προσπαθήσω να σας δώσω μια ιδέα
0:54:10.579,0:54:17.809
σχετικά με το τι εννοώ για την μέθοδο.
0:54:17.809,0:54:20.709
Λοιπόν, ξεκινάει λέγοντας απλά:
0:54:20.709,0:54:23.989
"Ο πλούτος των κοινωνιών όπου κυριαρχεί ο
κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής
0:54:23.989,0:54:27.299
εμφανίζεται σαν ένας τεράστιος σωρός από
εμπορεύματα και
0:54:27.299,0:54:28.739
(…) το ξεχωριστό εμπόρευμα σαν (…)
(…)individual commodity(…)"
0:54:28.739,0:54:30.079
η στοιχειώδης μορφή του.
0:54:30.079,0:54:31.699
Γι αυτό, η ανάλυση μας αρχίζει
0:54:31.699,0:54:34.339
με το εμπόρευμα."
0:54:34.339,0:54:36.099
Αυτό λοιπόν είναι το πρότερο
0:54:36.099,0:54:38.889
σημείο εκκίνησης που αναφέρθηκε νωρίτερα.
0:54:38.889,0:54:40.789
Προσέξτε όμως το εξής
0:54:40.789,0:54:43.889
στην γλώσσα: "εμφανίζεται".
0:54:43.889,0:54:48.549
Πρέπει πάντα να προσέχετε όταν ο Μαρξ
χρησιμοποιεί την λέξη "εμφανίζεται".
0:54:48.549,0:54:51.349
Το "εμφανίζεται" δεν είναι το ίδιο με το "είναι",
0:54:51.349,0:54:53.889
"εμφανίζεται" σημαίνει ότι κάτι άλλο συμβαίνει,
0:54:53.889,0:54:58.410
και καλύτερα να προσέξετε και να βρείτε
τι είναι αυτό το "κάτι άλλο".
0:54:58.410,0:55:02.899
Σημειώστε επίσης ότι
0:55:02.899,0:55:05.259
τον ενδιαφέρει αποκλειστικά
0:55:05.259,0:55:08.839
ο "κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής".
0:55:08.839,0:55:12.439
Δεν τον ενδιαφέρει ο αρχαίος
τρόπος παραγωγής ή ο σοσιαλιστικός
0:55:12.439,0:55:14.339
τρόπος παραγωγής,
0:55:14.339,0:55:18.559
ούτε ο υβριδικός τρόπος παραγωγής.
Θα ασχοληθεί με τον
0:55:18.559,0:55:20.329
κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής
0:55:20.329,0:55:23.589
στην καθαρή του μορφή.
0:55:23.589,0:55:26.670
Αυτό νομίζω ότι είναι ένα καίριο
0:55:26.670,0:55:32.279
σημείο που πρέπει να θυμόσαστε
καθώς θα διαβάζουμε το κείμενο.
0:55:32.279,0:55:34.519
Αυτό λοιπόν είναι το σημείο εκκίνησης.
0:55:34.519,0:55:36.579
Αν το καλοσκεφτείτε
0:55:36.579,0:55:44.579
είναι πράγματι ένα πάρα πολύ καλό εκκίνησης.
0:55:44.709,0:55:46.209
Γιατί; … Υπάρχει κανένας
0:55:46.209,0:55:53.059
σε αυτή την αίθουσα που δεν είχαμε
ποτέ την εμπειρία ενός εμπορεύματος;
0:55:53.059,0:55:56.949
Όλοι μας έχουμε εμπειρίες με εμπορεύματα.
0:55:56.949,0:55:59.509
Είδατε κανένα σήμερα;
0:55:59.509,0:56:01.579
Είδατε κανένα χθες;
0:56:01.579,0:56:08.819
Μήπως διαρκώς τα ψωνίζετε;
Περιφέρεστε συνέχεια κοιτώντας τα;
0:56:08.819,0:56:13.529
Αυτό που κάνει στην πραγματικότητα
είναι να διαλέξει
0:56:13.529,0:56:16.509
έναν κοινό παρονομαστή,
0:56:16.509,0:56:18.569
κάτι που είναι κοινό σε όλους μας,
0:56:18.569,0:56:20.619
κάτι που γνωρίζουμε.
0:56:20.619,0:56:24.219
Πηγαίνουμε στο κατάστημα, το αγοράζουμε
0:56:24.219,0:56:27.639
και είναι απόλυτα αναγκαίο για την ύπαρξη μας.
0:56:27.639,0:56:31.239
Είναι αδύνατο να ζήσουμε χωρίς να
καταναλώνουμε εμπορεύματα.
0:56:31.239,0:56:35.169
Πρέπει να αγοράσουμε εμπορεύματα για να ζήσουμε.
0:56:35.169,0:56:38.429
Είναι μια τόσο απλή σχέση που ξεκινάμε μ' αυτήν.
0:56:38.429,0:56:41.309
Το άλλο σημαντικό ζήτημα,
0:56:41.309,0:56:44.439
και ίσως παραπονεθείτε για το
σχόλιο αυτό, είναι:
0:56:44.439,0:56:48.119
δεν έχει σημασία αν είστε άνδρας ή
γυναίκα ή Γιαπωνέζος
0:56:48.119,0:56:51.689
ή θρησκευόμενος ή οτιδήποτε άλλο.
Με άλλα λόγια:
0:56:51.689,0:56:52.699
αυτή την πολύ
0:56:52.699,0:56:57.619
απλή οικονομική συναλλαγή θα εξετάσουμε.
0:56:57.619,0:57:00.949
Και συνεχίζει: Τι είδους
οικονομική συναλλαγή είναι;
0:57:00.949,0:57:02.729
Το εμπόρευμα, λέει, είναι κάτι
0:57:02.729,0:57:08.199
0:57:08.199,0:57:11.849
που ικανοποιεί μια ανθρώπινη επιθυμία ή ανάγκη.
0:57:11.849,0:57:13.200
Και συνεχίζει: δεν με ενδιαφέρει …
0:57:13.200,0:57:17.599
συνεχίζει στην επόμενη παράγραφο …
0:57:17.599,0:57:20.119
ένα εξωτερικό προς εμάς αντικείμενο
0:57:20.119,0:57:24.920
που με κάποιο τρόπο το κάνουμε δικό μας.
0:57:24.920,0:57:28.729
Και "ικανοποιεί ανθρώπινες ανάγκες οποιουδήποτε
είδους. Η φύση αυτών των αναγκών, είτε λ.χ.
0:57:28.729,0:57:34.679
προέρχονται από το στομάχι είτε απο την φαντασία,
δεν κάνει καμμία διαφορά."
0:57:34.679,0:57:38.159
Με άλλα λόγια: δεν τον ενδιαφέρει να το
αναλύσει ψυχολογικά, αυτό το αφήνει στην άκρη.
0:57:38.159,0:57:42.439
Λέει: δεν με ενδιαφέρει
0:57:42.439,0:57:47.269
το γιατί οι άνθρωποι αγοράζουν εμπορεύματα.
Μπορεί να τα αγοράσουν επειδή
0:57:47.269,0:57:50.429
τα θέλουν, τα χρειάζονται, τα λαχταρούν.
0:57:50.429,0:57:53.789
Μπορεί να το αγοράσω για πλάκα ή από ανάγκη.
0:57:53.789,0:57:56.900
Δεν με ενδιαφέρι να μιλήσω για τίποτε απ' αυτά.
Αυτό που ενδιαφέρει είναι μόνο το γεγονός
0:57:56.900,0:58:01.599
ότι κάποιος απλά αγοράζει ένα εμπόρευμα.
0:58:01.599,0:58:04.279
Και συνεχίζει λέγοντας: θα εξετάσουμε αυτό το θέμα.
0:58:04.279,0:58:09.159
Πόσα εμπορεύματα υπάρχουν στον κόσμο;
0:58:09.159,0:58:12.269
Φυσικά, υπάρχουν εκατομμύρια, όλα φτιαγμένα
με διαφορετικές ιδιότητες,
0:58:12.269,0:58:16.739
τις οποίες εκτιμάμαι με βάση
διάφορα ποσοτικά μέτρα.
0:58:16.739,0:58:20.549
Και πάλι το παραμερίζει αυτό και λέει:
"Η ανακάλυψη αυτών των πλευρών
0:58:20.549,0:58:27.199
και επομένων και των πολλαπλών χρήσεων
των πραγμάτων είναι έργο της ιστορίας.
0:58:27.199,0:58:30.689
Το ίδιο ισχύει και για την ανακάλυψη
των κοινωνικών μέτρων για την την ποσότητα αυτών
0:58:30.689,0:58:33.639
των χρήσιμων αντικειμένων.
0:58:33.639,0:58:36.749
Οι διαφορές στα μέτρα των εμπορευμάτων
0:58:36.749,0:58:43.239
οφείλονται εν μέρει στη διαφορετική φύση των αντικειμένων
που πρόκειται να μετρηθούν, και εν μέρει σε συμβάσεις.
0:58:43.239,0:58:46.419
Η χρησιμότητα ενός αντικειμένου το κάνει αξία χρήσης."
0:58:46.419,0:58:51.549
Πρώτη μεγάλη έννοια: αξία χρήσης.
0:58:51.549,0:58:55.149
Είναι χρήσιμο για σένα. Δεν με ενδιαφέρει να
συζητήσω το γιατί. Δεν με
0:58:55.149,0:58:59.249
ενδιαφέρει να συζητήσω την ιστορία της αξίας χρήσης
0:58:59.249,0:59:02.669
ή οτιδήποτε σχετικο ή τον τρόπο που το μετράμε.
Το μόνο που με ενδιαφέρει
0:59:02.669,0:59:04.429
είναι η έννοια της αξίας χρήσης.
0:59:04.429,0:59:10.919
Προσέξτε πως αφαιρεί πολύ γρήγορα.
0:59:10.919,0:59:15.389
Σε έναν από τους προλόγους αναφέρει πως
0:59:15.389,0:59:19.469
το πρόβλημα για έναν κοινωνικό επιστήμονα
σαν κι αυτόν,
0:59:19.469,0:59:24.789
είναι ότι δεν μπορεί να πάει σε ένα εργαστήριο
για να απομονώσει πράγματα και να κάνει πειράματα.
0:59:24.789,0:59:28.049
Αυτό που πρέπει να γίνει για
να κάνεις το πείραμα
0:59:28.049,0:59:31.499
είναι να χρησιμοποιήσεις αυτό που ονομάζει:
'η δύναμη της αφαίρεσης.'
0:59:31.499,0:59:33.789
To βλέπετε λοιπόν αμέσως:
0:59:33.789,0:59:36.789
το εμπόρευμα είναι βασική έννοια.
0:59:36.789,0:59:41.459
Αφαιρώ από τις ανθρώπινες επιθυμίες,
ανάγκες και επιδιώξεις.
0:59:41.459,0:59:45.219
Αφαιρώ οποιαδήποτε αναφορά
στις ιδιαίτερες
0:59:45.219,0:59:46.879
ιδιότητες των πραγμάτων.
0:59:46.879,0:59:48.949
Θα εστιάσω στο γεγονός ότι
0:59:48.949,0:59:51.199
με κάποιον τρόπο αυτό το εμπορευμα
0:59:51.199,0:59:58.199
έχει κάτι που ονομάζεται αξία χρήσης.
0:59:59.180,1:00:03.150
Αυτό τον οδηγεί κατευθείαν,
1:00:03.150,1:00:05.279
1:00:05.279,1:00:07.929
περίπου στη μέση της σελίδας 126,
1:00:07.929,1:00:11.620
να γράψει: "Στην μορφή κοινωνίας
που θεωρούμε εδώ" - δηλαδή
1:00:11.620,1:00:15.669
στον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής -
1:00:15.669,1:00:21.699
"είναι ακόμη υλικοί φορείς
της ανταλλακτικής αξίας."
1:00:21.699,1:00:24.929
Προσέξτε πάλι την λέξη "φορείς",
1:00:24.929,1:00:27.549
ένα εμπόρευμα είναι φορέας κάποιου πράγματος.
1:00:27.549,1:00:30.529
Δεν είναι το ίδιο με το "είναι" κάτι.
1:00:30.529,1:00:36.259
Είναι φορέας ενός πράγματος
1:00:36.259,1:00:38.819
που δεν έχει ακόμη οριστεί.
1:00:38.819,1:00:41.169
Πως μπορούμε να το σκεφτούμε αυτό;
1:00:41.169,1:00:43.150
Αν κοιτάξουμε τις διακασίες συναλλαγής
1:00:43.150,1:00:48.939
γεωγραφικά ή χρονικά
1:00:48.939,1:00:52.679
θα δούμε μια τεράστια ποικιλία
1:00:52.679,1:00:56.589
διαδικασιών συναλλαγής, εμπορικών συναλλαγών.
1:00:56.589,1:00:59.519
Βλέπουμε διαφορετικούς λόγους ανταλλαγής
1:00:59.519,1:01:03.489
ανάμεσα στα πουκάμισα και τα παπούτσια που
εξαρτώνται από τον χρόνο και τον τόπο.
1:01:03.489,1:01:10.529
Βλέπουμε διαφορετικές ποσοτικές σχέσεις
μεταξύ μπούσελ [μονάδα βάρους] σιταριού και
1:01:10.529,1:01:14.079
ζευγαριών παπουτσιών και τόνους ατσαλιού
και παρόμοια πράγματα.
1:01:14.079,1:01:19.849
Σε πρώτη ματιά βλέπουμε ότι στον
κόσμο των ανταλλαγών
1:01:19.849,1:01:26.709
είναι η ανταλλακτικές αξίες που είναι ασυναφείς.
1:01:26.709,1:01:30.400
Και συνεχίζει:"η ανταλλακτική αξία
1:01:30.400,1:01:35.569
εμφανίζεται σαν κάτι το τυχαίο
και καθαρά σχετικό,
1:01:35.569,1:01:40.079
και επομένως μια ενυπάρχουσα αξία,
δηλαδή μια ανταλλαχτική αξία
1:01:40.079,1:01:42.539
που συνδέεται άρρηκτα με το εμπόρευμα
1:01:42.539,1:01:50.890
είναι εσωτερική φαίνεται σαν αντίφαση."
1:01:55.159,1:01:56.689
Σχετικά με τον κόσμο των συναλλαγών
1:01:56.689,1:01:58.990
παρατηρήσαμε ότι καθετί
1:01:58.990,1:02:04.869
είναι κατ' αρχήν ανταλλάξιμο με οτιδήποτε.
1:02:04.869,1:02:11.089
Αυτό σημαίνει, όπως σημειώνει στην σελίδα 127, ότι
1:02:11.089,1:02:14.459
σε κάθε στιγμή είστε στη θέση αφού
ανταλλάξετε κάτι με κάτι άλλο
1:02:14.459,1:02:18.069
να ανταλλάξετε αυτό που αποκτήσατε
με κάτι καινούργιο.
1:02:18.069,1:02:19.209
Με άλλα λόγια: μπορείτε να
1:02:19.209,1:02:21.409
συνεχίσετε τις ανταλλαγές.
1:02:21.409,1:02:24.839
Έτσι λοιπόν ένα αντικείμενο μπορεί να
κινείται διαρκώς
1:02:24.839,1:02:29.279
και σε κάποια στιγμή να ανταλλαχτεί με
όλα τα άλλα εμπορεύματα.
1:02:29.279,1:02:32.649
Και αν αυτό ισχύει, σημειώνει
1:02:32.649,1:02:35.049
στην σελίδα 127,
1:02:35.049,1:02:40.049
"Από εδώ βγαίνει το συμπέρασμα ότι πρώτο:
οι διάφορες ανταλλακτικές αξίες του ίδιου εμπορεύματος
1:02:40.049,1:02:43.630
εκφράζουν κάτι το όμοιο,
1:02:43.630,1:02:47.669
και δεύτερο ότι η ανταλλακτική αξία δεν μπορεί
παρά να είναι ο τρόπος έκφρασης,
1:02:47.669,1:02:53.799
η μορφή εμφάνισης ενός περιεχομένου που
διαφέρει από την ανταλλακτική αξία."
1:02:53.799,1:02:56.349
Δηλαδή: αν κατέχω ένα εμπόρευμα
1:02:56.349,1:02:58.559
δεν μπορώ να το τεμαχίσω
1:02:58.559,1:03:03.469
και να βρω το στοιχείο στο εσωτερικό του
που το κάνει ανταλλάξιμο.
1:03:03.469,1:03:07.789
Είναι κάτι διαφορετικό.
1:03:07.789,1:03:11.059
Είναι ανταλλάξιμο με κάτι άλλο και δεν
μπορώ να βρω τι το κάνει ανταλλάξιμο
1:03:11.059,1:03:13.189
απλά κοιτώντας το εμπόρευμα.
1:03:13.189,1:03:15.150
Πρέπει να δω το εμπόρευμα
1:03:15.150,1:03:21.099
σε κίνηση. Και αρχίζουμε έτσι
να μπαίνουμε σε κίνηση.
1:03:21.099,1:03:24.029
Πρέπει να το κοιτάξω
1:03:24.029,1:03:24.859
και καθώς κινείται,
1:03:24.859,1:03:27.909
είναι φανερό ότι εκφράζει μια
ισοδυναμία στην ανταλλαγή.
1:03:33.139,1:03:36.479
Αυτό σημαίνει ότι όλα τα αντικείμενα
είναι ισοδύναμα ως προς τη συναλλαγή.
1:03:36.479,1:03:40.640
Γιατί είναι ισοδύναμα;
Και τι δημιουργεί αυτή την ισοδυναμία;
1:03:40.640,1:03:42.459
1:03:42.459,1:03:44.669
Από που προέρχεται;
1:03:44.669,1:03:47.319
Πως ορίζεται;
1:03:47.319,1:03:51.849
Επίσης, το εμπόρευμα είναι
φορέας κάποιου πράγματος,
1:03:51.849,1:03:54.409
που όμως δεν είναι εγγενές στο εμπόρευμα.
1:03:54.409,1:03:57.390
Μεταφέρεται από το εμπόρευμα.
1:03:57.390,1:03:58.870
Είναι μια σχέση
1:03:58.870,1:04:00.379
εσωτερική του εμπορεύματος,
1:04:00.379,1:04:03.399
όχι ένα υλικό πράγμα.
1:04:03.399,1:04:06.569
Μετά συνεχίζει μέσα από παραδείγματα
για το καλαμπόκι και σίδερο
1:04:06.569,1:04:11.919
για να φτάσει σε ένα από τα
γεωμετρικά του παραδείγματα,
1:04:11.919,1:04:14.360
και σημειώνει εξαιρετικά εύστοχα
κάπου στη μέση της σελίδας:
1:04:14.360,1:04:18.769
"Έτσι και οι ανταλλακτικές αξίες
1:04:18.769,1:04:24.789
των εμπορευμάτων πρέπει να αναχθούν σε κάτι
κοινό", οτιδήποτε και αν είναι αυτό.
1:04:24.789,1:04:28.809
Και "το κοινό αυτό στοιχείο δεν μπορεί να είναι
μια γεωμετρική, φυσική, χημική ή άλλη
1:04:28.809,1:04:33.569
υλική ιδιότητα των εμπορευμάτων",
σημειώνει λίγο παρακάτω.
1:04:33.569,1:04:36.869
Φτάνουμε εδώ σε κάτι που που είναι
αρκετά σημαντικό.
1:04:36.869,1:04:38.410
Ο Μαρξ παρουσιάζεται συχνά
1:04:38.410,1:04:43.239
σαν άθλιος υλιστής.
Ξέρετε: το κάθε τι πρέπει να είναι υλικό.
1:04:43.239,1:04:50.909
Αλλά αυτό που βλέπουμε εδώ είναι ότι δεν
αναφέρεται καθόλου στην υλική πλευρά.
1:04:50.909,1:04:54.289
Όσο και αν εξετάσετε το υλικό
του εμπορεύματος δεν θα μπορέσετε
1:04:54.289,1:04:55.729
να βρείτε το μυστικό της
1:04:55.729,1:04:58.190
ισοδυναμίας και της ανταλλαξιμότητας του.
1:04:58.190,1:05:04.549
Δεν θα τα βρείτε.
1:05:04.549,1:05:08.869
Και συνεχίζει στην επόμενη σελίδα 128
σημειώνοντας:
1:05:08.869,1:05:12.689
"Σαν αξίες χρήσης,
1:05:12.689,1:05:15.380
τα εμπορεύματα διαφέρουν κυρίως στην ποιότητα,
1:05:15.380,1:05:19.130
ενώ σαν ανταλλακτικές αξίες μπορούν να
διαφέρουν μόνο στην ποσότητα",
1:05:19.130,1:05:22.779
με άλλα λόγια: πόσο από αυτό μπορεί να
ανταλλαχτεί με πόσο από εκείνο,
1:05:22.779,1:05:27.939
"και επομένως δεν περιέχουν ούτε ένα
άτομο αξίας χρήσης."
1:05:27.939,1:05:33.709
Η ισοδυναμία στην οποία αναφέρεται
δεν συνίσταται
1:05:33.709,1:05:39.189
στην χρησιμότητα κάποιου πράγματος.
1:05:39.189,1:05:42.999
Και συνεχίζει: "Άν τώρα παραβλέψουμε την
αξία χρήσης των εμπορευμάτων, τους μένει μονάχα
1:05:42.999,1:05:46.869
μια ιδιότητα…". Εδώ θα κάνουμε ένα άλμα.
1:05:46.869,1:05:48.379
Ποια ιδιότητα;
1:05:48.379,1:05:52.079
Όλα είναι προϊόντα ανθρώπινης εργασίας.
1:05:52.079,1:05:55.919
Αυτό που έχουν κοινό
1:05:55.919,1:06:04.369
και του οποίου είναι φορείς οι ανταλλακτικές
και οι αξίες χρήσεις είναι η ιδιότητα
1:06:04.369,1:06:09.229
να είναι προϊόντα ανθρώπινης εργασίας.
1:06:09.229,1:06:11.599
Αλλά, αναρωτιέται αμέσως:
1:06:11.599,1:06:14.159
Τι είδους εργασία είναι αυτή;
1:06:14.159,1:06:16.899
Φυσικά, δεν μπορεί
1:06:16.899,1:06:20.599
να βασίζεται στο γεγονός ότι
αν εγώ είμαι τεμπέλης και χρειάζομαι
1:06:20.599,1:06:25.239
15 μέρες για να φτιάξω ένα πουκάμισο
εσύ θα πρέπεις να πληρώσεις με το ισοδύναμο
1:06:25.239,1:06:27.789
15 ημερών δικής σου εργασίας
1:06:27.789,1:06:32.079
ενώ εγώ μπορώ να πάω και να βρω κάποιον που έφτιαξε
το πουκάμισο σε τρεις μέρες και να το ανταλλάξω
1:06:32.079,1:06:34.900
με κάποιον για τρεις μέρες εργασίας.
1:06:34.900,1:06:37.339
Γράφει λοιπόν στο τέλος αυτού του αποσπάσματος:
1:06:37.339,1:06:40.339
"Δεν μπορούμε πλέον να τα ξεχωρίσουμε,
1:06:40.339,1:06:43.999
αλλά όλα μαζί ανάγονται στην ίδια ανθρώπινη εργασία,
1:06:43.999,1:06:46.739
στην αφηρημένη ανθρώπινη εργασία."
1:06:46.739,1:06:50.559
Εδώ κινείται πολύ γρήγορα, πολύ αινιγματικά.
1:06:50.559,1:06:51.349
Αξία χρήσης,
1:06:51.349,1:06:52.659
ανταλλακτική αξία,
1:06:52.659,1:06:54.889
αφηρημένη ανθρώπινη εργασία.
1:06:54.889,1:06:56.769
Και συνεχίζει:
1:06:56.769,1:06:59.660
"Ας εξετάσουμε τώρα το υπόλειμμα των προϊόντων
της εργασίας. Δεν απόμεινε απ' αυτά
1:06:59.660,1:07:01.000
τίποτε άλλο
1:07:01.000,1:07:03.999
εκτός από την ίδια την φαντασματική αντικειμενικότητα".
1:07:03.999,1:07:06.609
Ο Μαρξ λατρεύει ότι έχει σχέση με φαντάσματα
1:07:06.609,1:07:10.009
και με λυκανθρώπους.
Θα βρείτε λοιπόν πολλά απ' αυτά.
1:07:10.009,1:07:13.969
Είναι μεγάλος θαυμαστής της Shelley και του
Φρανκενστάιν και τέτοιων ιστοριών,
1:07:13.969,1:07:16.779
θα διαβάσετε λοιπόν πολλά αυτού του
είδους. Είναι θαυμάσιο.
1:07:16.779,1:07:22.639
"ένα απλό πήγμα αδιάκριτης ανθρώπινης εργασίας,
1:07:22.639,1:07:26.459
δηλαδή ξοδεμένης ανθρώπινης εργατικής δύναμης
άσχετα με την μορφή που ξοδεύτηκε.
1:07:26.459,1:07:29.989
(…) Σαν αποκρυσταλλώματα αυτής της κοινωνικής
ουσίας που είναι κοινή σε όλα,
1:07:29.989,1:07:39.369
οι αξίες είναι αξίες των εμπορευμάτων."
1:07:39.369,1:07:45.420
Χρειάστηκε λοιπόν τέσερεις σελίδες για να εκθέσει
1:07:45.420,1:07:46.959
τρεις θεμελιώδεις έννοιες.
1:07:46.959,1:07:53.619
Αξία χρήσης, ανταλλακτική αξία, αξία.
1:07:53.619,1:07:55.619
Αξία είναι αυτό που μεταφέρεται
1:07:55.619,1:07:58.909
κατά την διαδικασία ανταλλαγής εμπορευμάτων.
1:07:58.909,1:08:05.629
Είναι το κρυμμένο στοιχείο σε ένα εμπόρευμα
που καθιστά
1:08:05.629,1:08:13.819
όλα τα εμπορεύματα
ανταλλάξιμα το ένα με το άλλο.
1:08:13.819,1:08:19.309
Συνεχίζοντας λέει: αφού λοιπόν αφαιρέσαμε
από την έννοια της αξίας χρήσης
1:08:19.309,1:08:22.999
μπορούμε να επιστρέψουμε στην ανταλλακτική αξία.
1:08:22.999,1:08:26.929
Βλέπουμ τώρα την ανταλλακτική αξίας, όπως λέει
στο τελος της σελίδας 128,
1:08:26.929,1:08:29.289
"σαν τον αναγκαίο τρόπο έκφρασης
1:08:29.289,1:08:34.219
ή την αναγκαία μορφή εμφανισης της αξίας."
1:08:34.219,1:08:37.650
Εμφάνιση, μορφή της εμφάνισης: αυτή τη
φορά το βλέπουμε από διαφορετική πλευρά.
1:08:37.650,1:08:42.049
Υπάρχει κάτι μυστηριώδες σχετικά με την
ανταλλαξιμότητα όλων αυτών των εμπορευμάτων.
1:08:42.049,1:08:47.759
Υπάρχει κάτι μυστήριο στον τρόπο με τον οποίο
1:08:47.759,1:08:52.639
όλα τα εμπορεύματα μπορούν να είναι ισοδύναμα
μεταξύ τους.
1:08:52.639,1:08:56.389
Και το μυστήριο έγκειται στο ότι είναι αξίες,
1:08:56.389,1:08:58.560
που αντιπροσωπεύονται τώρα
1:08:58.560,1:09:01.330
από την ανταλλακτική αξία,
1:09:01.330,1:09:03.069
δηλαδή το πόσο θα πάρεις για
1:09:03.069,1:09:04.549
ένα προϊόν στην αγορά
1:09:04.549,1:09:06.250
είναι αντιπροσωπευτικό της αξίας,
1:09:06.250,1:09:10.749
αντιπροσωπευτικο της εργασίας.
1:09:10.749,1:09:13.909
Τώρα, όταν πηγαίνετε στο σουπερμάρκετ,
1:09:13.909,1:09:17.859
μπορείτε να δείτε την εργασία
μέσα στο εμπόρευμα;
1:09:17.859,1:09:21.719
Έχει όμως ανταλλακτική αξία, σωστά;
1:09:21.719,1:09:22.859
Και πάλι, η υπόδειξη του Μαρξ είναι:
1:09:22.859,1:09:26.969
Ναι μεν είναι προϊόντα εργασίας αλλά δεν
μπορείτε να δείτε την εργασία,
1:09:26.969,1:09:29.499
δεν μπορείτε να δείτε την εργασία
πάνω στο εμπόρευμα.
1:09:29.499,1:09:34.949
Μπορείτε όμως να πάρετε μια ιδέα του
τι είναι γιατί αναπαρίστατε από την τιμή του.
1:09:34.949,1:09:36.659
Έτσι ώστε, αν θέλετε,
1:09:36.659,1:09:42.269
η ανταλλακτική αξία να είναι μια
αναπαράσταση κάτι άλλου.
1:09:42.269,1:09:47.670
Και πάλι: λέγοντας ότι κάτι είναι αναπαράσταση
ενός πράγματος διαφέρει από το να πείτε "είναι".
1:09:47.670,1:09:48.830
Γιατί οποιοσδήποτε θα σας πει
1:09:48.830,1:09:52.170
ότι είναι μεγάλη η διαφορά ανάμεσα
στη αναπαράσταση και σ' αυτό που
1:09:52.170,1:09:55.710
κάτι είναι πραγματικά.
Ο Μάρξ θα αφιερώσει αρκετό χρόνο
1:09:55.710,1:09:59.400
για να μιλήσει για την φύση της απόστασης ανάμεσα
1:09:59.400,1:10:06.400
στην αξία και την αναπαράστας της.
1:10:08.659,1:10:12.329
Στην 129 γράφει:
1:10:12.329,1:10:15.659
"Έτσι μια αξία χρήσης, ή ένα αγαθό
1:10:15.659,1:10:19.959
έχει αξία μόνο γιατί μέσα σ' αυτό
έχει αντικειμενοποιηθεί ή υλοποιηθεί
1:10:19.959,1:10:26.959
η αφηρημένη ανθρώπινη εργασία."
1:10:26.959,1:10:30.910
Μια πολύ σημαντική έννοια: αντικειμενοποίση.
1:10:30.910,1:10:37.619
Μια διαδικασία, στην πραγματικότητα μια εργασιακή
διαδικασία, αντικειμενοποιείται σε ένα πράγμα.
1:10:37.619,1:10:42.630
Αυτή η ιδέα θα γίνει πολύ σημαντική για τον Μαρξ.
1:10:42.630,1:10:44.659
Έχεις ένα αντικείμενο
1:10:44.659,1:10:46.659
και υπάρχει και εργασιακή διαδικασία.
1:10:46.659,1:10:48.360
Ποια λοιπόν είναι η σχέση
1:10:48.360,1:10:51.370
ανάμεσα στην διεργασία και το αντικείμενο;
Το σημείο αυτό θα επανέλθει
1:10:51.370,1:10:56.809
ξανά και ξανά στο κείμενο.
1:10:56.809,1:10:59.250
Διαδικασίες και αντικείμενα,
1:10:59.250,1:11:05.409
το αντικείμενο είναι μια αναπαράσταση της διαδικασίας.
1:11:05.409,1:11:07.849
Θέλετε ένα απλό παράδειγμα:
1:11:07.849,1:11:10.369
Αν βάλω αυτή τη στιγμή ένα διαγώνισμα
1:11:10.369,1:11:13.909
και σας ζητήσω να γράψετε για το τι
σημαίνουν αυτές οι έννοιες
1:11:13.909,1:11:15.169
και μετά σας βαθμολογήσω,
1:11:15.169,1:11:19.030
θα σας βαθμολογούσα για το εξής:
1:11:19.030,1:11:23.790
Τι σχέση έχει με τη διαδικασία
που γίνεται εδώ μέσα;
1:11:23.790,1:11:28.150
Θα εξαγριωνόσταν νομίζω
1:11:28.150,1:11:33.849
αν σας βαθμολογούσα με C, D ή F επειδή δεν
το έχετε καταλάβει ακόμη.
1:11:33.849,1:11:37.149
Ενώ δηλαδή στην πραγματικότητα
παλεύετε με την διαδικασία,
1:11:37.149,1:11:41.909
την διανοητική διαδικασία της προσπάθειας
να κατανοήσετε τι γίνεται σε αυτό το κείμενο.
1:11:41.909,1:11:43.959
Είναι πάρα πολύ σημαντικό.
1:11:43.959,1:11:48.719
Αν όμως προσπαθήσω να το εξετάσω σαν αντικείμενο …
και στην πραγματικότητα,
1:11:48.719,1:11:52.119
η εκπαίδευση είναι γεμάτη από τέτοιου είδους προβλήματα.
1:11:52.119,1:11:54.249
Η εκπαίδευση σχετίζεται με μια διαδικασία
1:11:54.249,1:11:58.599
σχετίζεται με ανθρώπους που μαθαίνουν,
πρόκειται για συλλογισμούς και για τέτοιου είδους θέματα.
1:11:58.599,1:12:02.149
Και ελέγχουμε διαρκώς πόσο καλά τα καταφέρνουν
οι άνθρωποι σε σχέση μ' αυτή την διαδικασία
1:12:02.149,1:12:04.029
με αυτά που παράγουν.
1:12:04.029,1:12:09.360
Διατριβές, δοκίμια, δημοσιεύσεις,
1:12:09.360,1:12:12.669
ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών και πολλά άλλα.
1:12:12.669,1:12:16.320
Αυτό που κάνει ο Μαρξ εδώ είναι να πει:
η αναπαράσταση,
1:12:16.320,1:12:18.469
δηλαδή η ανταλλακτική αξία,
1:12:18.469,1:12:21.960
είναι κάτι που μπορείτε πραγματικά
να δείτε, που όμως
1:12:21.960,1:12:25.419
αναπαριστά κάτι που είναι αξία.
1:12:25.419,1:12:32.389
Όπως θα δούμε, η αξία βρίσκεται διαρκώς σε κίνηση.
1:12:32.389,1:12:37.900
Αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία
αντικειμενοποιείται σε ένα αντικείμενο.
1:12:37.900,1:12:40.980
Η εργατική διαδικασία, ένας αγγειοπλάστης που
καταστευάζει ένα δοχείο,
1:12:40.980,1:12:44.150
αντικειμενοποιείται τελικά σε ένα πράγμα.
Και αυτό το πράγμα είναι που πουλιέται
1:12:44.150,1:12:47.000
στην αγορά, όχι η διαδικασία.
1:12:47.000,1:12:51.119
Το πράγμα όμως δεν θα υπήρχε
χωρίς την διαδικασία.
1:12:51.119,1:12:54.479
Επομένως, η διαδικασία πρέπει να αντικειμενοποιηθεί.
1:12:54.479,1:12:58.059
Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που θα προτιμούσαν
να γράψουν μια διατριβή χωρίς ποτέ
1:12:58.059,1:13:01.260
να την παράξουν πραγματικά.
1:13:01.260,1:13:03.449
Μπορεί να πείτε: Ω, η διαδικασία είναι εξαιρετική!
1:13:03.449,1:13:07.179
… ναι ωραία, θα πάρω αμέσως το διδακτορικό.
1:13:07.179,1:13:09.560
… αλλά φυσικά αυτό δεν γίνεται, πρέπει να
αντικειμενοποιήσετε την δουλειά σας.
1:13:09.560,1:13:12.550
Και όπως ξέρουν όλοι όσοι έχουν περάσει
από κάτι παρόμοιο σε κάποιο βαθμό
1:13:12.550,1:13:15.889
μπορεί να έχετε εξαιρετικές ιδέες και να θεωρείτε ότι
αυτό είναι φαναστικό, αλλά όταν προσπαθήσετε να τις
1:13:15.889,1:13:20.780
αντικειμενοποιήσετε στο χαρτί να πείτε: Θεέ μου,
τι μεγάλη ανοησία που είναι!
1:13:20.780,1:13:22.150
1:13:22.150,1:13:25.130
Ο Μαρξ μιλάει γι' αυτό τον συσχετισμό.
1:13:25.130,1:13:26.159
Αυτό είναι που υπονοείται
1:13:26.159,1:13:27.989
1:13:27.989,1:13:30.280
από την έννοια της αντικειμενοποίησης,
1:13:30.280,1:13:34.699
Η ανθρώπινη εργασία αντικειμενοποιείται,
1:13:34.699,1:13:37.989
πραγματώνεται σε αυτό το πράγμα
που ονομάζεται εμπόρευμα.
1:13:37.989,1:13:41.849
Αλλά μέσα σε αυτό το πράγμα, η ποσότητα
1:13:41.849,1:13:47.849
μετριέται με την διάρκεια της εργασίας
που χρειάζεται για αυτό.
1:13:47.849,1:13:51.969
Και αυτό έχει μονάδες μέτρησης
1:13:51.969,1:13:57.219
σε ώρες, μέρες κλπ.
1:13:57.219,1:13:59.199
Υπάρχει εδώ μια αναφορά,
1:13:59.199,1:14:02.349
μια κωδικοποιημένη αναφορά αν προτιμάτε,
για τον τρόπο με τον οποίο
1:14:02.349,1:14:07.830
ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής δημιουργεί
μια συγκεκριμένη αντίληψη χρονικότητας.
1:14:07.830,1:14:14.570
Χρόνος. Πως συγκροτεί ο καπιταλιστικός
τρόπος παραγωγής τον χρόνο;
1:14:14.570,1:14:18.060
Ο Μαρξ θα επιχειρηματολογήσει και πρέπει
να καταλάβετε
1:14:18.060,1:14:24.280
ότι πολλά έχουν να κάνουν με το
γεγονός ότι ο χρόνος είναι χρήμα.
1:14:24.280,1:14:27.420
Ο χρόνος συνδέεται με την αξία με ένα
συγκεκριμένο τρόπο, και επομένως ακόμη
1:14:27.420,1:14:30.710
και οι μονάδες μέτρησης του χρόνου
αρχίζουν να ασκούν
1:14:30.710,1:14:33.950
μια συγκεκριμένη γοητεία απλά και μόνο
1:14:33.950,1:14:40.950
λόγω του τρόπου που λειτουργεί ο
καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής.
1:14:43.630,1:14:50.089
Παρακάτω στη παράγραφο γράφει:
1:14:50.089,1:14:56.039
"Εξετάζω την συνολική εργατική
δύναμη της κοινωνίας
1:14:56.039,1:15:03.039
που εκφράζεται στις αξίες του
κόσμου των εμπορευμάτων."
1:15:03.729,1:15:10.729
Που υπάρχει αυτή η κοινωνία και που επικρατεί
αυτός ο κόσμος των εμπορευμάτων;
1:15:11.469,1:15:12.850
Εδώ δεν κοιτάτε σε ένα μόνο
1:15:12.850,1:15:19.519
συγκεκριμένο μέρος, στην πραγματικότητα
κοιτάτε σε μια παγκόσμια κατάσταση.
1:15:19.519,1:15:22.429
Ο κόσμος των εμπορευμάτων,
1:15:22.429,1:15:25.889
πού βρίσκεται ο κόσμος των εμπορευμάτων
αυτή τη στιγμή;
1:15:25.889,1:15:29.690
Βρίσκεται στην Κίνα, βρίσκεται στο Μεξικό,
βρίσκεται στην Ιαπωνία.
1:15:29.690,1:15:32.190
βρίσκεται στη Ρωσία…
1:15:32.190,1:15:34.959
Είναι κάτι παγκόσμιο.
1:15:34.959,1:15:36.780
Κατά κάποιο τρόπο εξετάζει την
1:15:36.780,1:15:39.429
την κοινωνία,
1:15:39.429,1:15:42.820
ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο.
1:15:42.820,1:15:47.679
Εξετάζει λοιπόν την αντίληψη της εργασίας
1:15:47.679,1:15:50.639
και το μέτρο της αξίας
1:15:50.639,1:15:56.110
θα κριθεί σε σύγκρισε με ολόκληρο αυτόν
τον κόσμο, δεν είναι μια συγκεκριμένη
1:15:56.110,1:16:02.580
δραστηριότητα μιας συγκεριμένης εργασίας σε ένα συγκεκριμένο
χώρο και χρόνο, πρόκειται τώρα για ολόκληρο τον κόσμο.
1:16:02.580,1:16:05.979
Μια παγκόσμια κατάσταση, ακόμη και σ' αυτό το σημείο
1:16:05.979,1:16:08.499
και στην πραγματικότητα υπάρχει μια ευφυέστατη
1:16:08.499,1:16:11.719
περιγραφή της παγκοσμιοποίσης, αν προτιμάτε
να το ονομάσεται μ' αυτό τον τρόπο,
1:16:11.719,1:16:13.869
στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο,
1:16:13.869,1:16:17.599
όπου ο Μαρξ μιλάει για τις παρορμήσεις
της αστικής τάξης να δημιουργήσει την παγκόσμια αγορά
1:16:17.599,1:16:20.389
και τις συνέπειες που θα έχει αυτό,
1:16:20.389,1:16:24.589
όπου με την καταστροφή των παλιών βιομηχανιών
και την δημιουργία νέων υπάρει μια
1:16:24.589,1:16:26.189
τρομερή ρευστότητα.
1:16:26.189,1:16:31.469
Ο Μαρξ το έγραφε αυτό ενώ ο κόσμος
άνοιγε πολύ γρήγορα -
1:16:31.469,1:16:35.149
μέσω της ατμομηχανής και των τρένων
και των άλλων μέσων
1:16:35.149,1:16:39.449
σε μια παγκόσμια οικονομία.
1:16:39.449,1:16:43.159
Κατάλαβε πολύ καλά τις συνέπειες,
πράγμα που σήμαινε ότι
1:16:43.159,1:16:46.059
η αξία δεν ήταν κάτι που το καθορίζουμε
στην αυλή μας, αλλα κάτι
1:16:46.059,1:16:52.039
που καθορίζεται στον κόσμο των εμπορευμάτων.
1:16:52.039,1:16:55.439
Το απότέλεσμα είναι να καταλήξουμε
σε αυτό που γράφει:
1:16:55.439,1:16:58.340
"Η κάθε μια απ' αυτές τις μονάδες".
1:16:58.340,1:17:03.780
που χρειάζεται την ίδια εργατική δύναμη,
1:17:03.780,1:17:07.289
κάθε μια από τις ατομικές εργατικές δυνάμεις είναι η
ίδια ανθρώπινη εργατική δύναμη όπως και κάθε άλλη
1:17:07.289,1:17:09.390
στο βαθμό που έχει τον χαρακτήρα μιας κοινωνικής
μέσης μονάδας
1:17:09.390,1:17:13.109
εργατικής δύναμης και λειτουργεί σαν τέτοια …"
1:17:13.109,1:17:16.600
Εδώ υπάρχει ένας κρίσιμος ορισμός:
1:17:16.600,1:17:19.050
"Κοινωνικά αναγκαίος χρόνος εργασίας
1:17:19.050,1:17:22.690
είναι ο χρόνος εργασίας που απαιτείται
για να παραχθεί
1:17:22.690,1:17:27.209
οποιαδήποτε αξία χρήσης με τους υπάρχοντες
κοινωνικά-κανονικούς όρους παραγωγής και
1:17:27.209,1:17:32.569
με τον μέσο βαθμό επιδεξιότητας και εντατικότητας
της εργασίας που επικρατεί σε εκείνη την κοινωνία."
1:17:32.569,1:17:36.139
Αυτός είναι ο πρώτος ορισμός που δίνει στην αξία.
1:17:36.139,1:17:43.139
Η αξία είναι κοινωνικά αναγκαίος χρόνος εργασίας.
1:17:44.270,1:17:48.640
Ένας από του λόγους, κατά την άποψη μου, που ο Μαρξ
θεωρούσε ότι θα μπορούσε να την γλιτώσει με μια τόσο
1:17:48.640,1:17:52.249
μυστηριώδη παρουσίαση της αξίας χρήσης,
ανταλλακτικής αξίας και αξίας
1:17:52.249,1:17:55.889
ήταν επειδή όποιος είχε διαβάσει τον Ricardo
1:17:55.889,1:18:00.409
θα έλεγε: 'Ναι, αυτό είναι ξεκάθαρα Ricardo.'
1:18:00.409,1:18:08.499
Και είναι ξεκάθαρα Ricardo, αλλά με
μια εξαίρετη προσθήκη.
1:18:08.499,1:18:15.019
Ο Ricardo χρησιμοποίησε την έννοια
του χρόνου εργασίας ως αξία.
1:18:15.019,1:18:21.840
Ο Μαρξ χρησιμοποιεί την έννοια
του κοινωνικά αναγκαίου χρόνου εργασίας.
1:18:21.840,1:18:25.420
Θα πρέπει να αναρωτηθείτε αμέσως:
1:18:25.420,1:18:28.420
Τι είναι "κοινωνικά αναγκαίο";
1:18:28.420,1:18:31.699
Πώς καθορίζεται;
1:18:31.699,1:18:34.550
Δεν δίνει καμία απάντηση σε αυτό σ' αυτό το σημείο
1:18:34.550,1:18:38.429
και θα πάρετε μια ιδέα της απάντησης όταν
1:18:38.429,1:18:40.969
θα διαβάσετε αρκετά από το Κεφάλαιο.
1:18:40.969,1:18:43.389
Με άλλα λόγια, αυτό που κάνει εδώ ο Μαρξ
1:18:43.389,1:18:48.719
είναι να θέσει απλά το
ρικαρντιανό εννοιολογικό σύστημα.
1:18:48.719,1:18:55.829
Να το επαναλάβει και με κάποιο τρόπο
να πει: 'Του ξέφυγε κάτι του Ricardo.'
1:18:55.829,1:19:03.039
Δεν αρκεί να ονομάσουμε της αξία χρόνο εργασίας.
1:19:03.039,1:19:05.360
Πρέπει να θέσουμε το ερώτημα:
1:19:05.360,1:19:07.759
Τι είναι κοινωνικά αναγκαίος χρόνος εργασίας;
1:19:07.759,1:19:11.699
Πώς καθορίζεται; Ποιος τον καθορίζει;
1:19:11.699,1:19:14.579
Αυτό είναι το μεγάλο ζήτημα
1:19:14.579,1:19:19.210
και θα παραδεχτώ ότι εξακολουθεί να είναι
το μεγάλο ζήτημα στον παγκόσμιο καπιταλισμό,
1:19:19.210,1:19:24.279
ποιος και πως καθορίζει την αξία;
1:19:24.279,1:19:27.729
Εννοώ ότι αρέσει σε όλους μας να νομίζουμε
ότι έχουμε τις δικές μας αξίες και να
1:19:27.729,1:19:31.519
μιλάμε διαρκώς για αξίες.
1:19:31.519,1:19:35.659
Αλλά κατά κάποιο τρόπο ο Μαρξ λέει:
'Κοιτάξτε, υπάρχει μια αξία που καθορίζεται
1:19:35.659,1:19:38.469
από μια διαδικασία που δεν καταλαβαίνουμε
1:19:38.469,1:19:41.090
και δεν είναι δικιά μας επιλογή,
1:19:41.090,1:19:44.689
είναι κάτι που μας συμβαίνει.
1:19:44.689,1:19:46.210
Και το πως μας συμβαίνει
1:19:46.210,1:19:49.499
πρέπει να το καταλάβουμε. Αν θέλεις
να καταλάβεις ποιός είσαι
1:19:49.499,1:19:52.739
και που στέκεσαι σ' αυτή τη δίνη των
1:19:52.739,1:19:55.409
συγχυσμένων εννοιών, αυτό που πρέπει να κάνεις
1:19:55.409,1:19:58.270
είναι να καταλάβεις πως δημιουργείται η αξία,
1:19:58.270,1:20:02.360
πως παράγεται και με ποιες συνέπειες,
1:20:02.360,1:20:06.409
κοινωνικες, περιβαλλοντικές και γενικότερα.
1:20:06.409,1:20:07.539
Και αν νομίζεις ότι
1:20:07.539,1:20:10.780
μπορείς να λύσεις το περιβαλλοντικό πρόβλημα
της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη
1:20:10.780,1:20:13.440
χωρίς να αντιμετωπίσει
1:20:13.440,1:20:16.760
το ερώτημα ποιος καθορίζει την δομή της αξίας
1:20:16.760,1:20:19.819
και πως καθορίζεται απ' αυτές τις διαδικασίες,
1:20:19.819,1:20:22.980
τότε κοροϊδεύεις τον εαυτό σου.
1:20:22.980,1:20:24.790
Τι λέει, λοιπόν, στην πραγματικότητα ο Μαρξ;
1:20:24.790,1:20:28.699
Πρέπει να καταλάβουμε
τι είναι κοινωνική αναγκαιότητα.
1:20:28.699,1:20:30.550
Και πρέπει να ξοδέψουμε πολύ χρόνο
1:20:30.550,1:20:35.079
ψάχνοντας τι είναι κοινωνικά αναγκαίο.
1:20:35.079,1:20:39.539
Αμέσως όμως υποδεικνύει ότι
1:20:39.539,1:20:42.489
η αξία δεν είναι αμετάβλητη.
1:20:42.489,1:20:46.280
Όπως προανέφερα, τον ενδιαφέρει
η μεταβλητότητα των πραγμάτων.
1:20:46.280,1:20:48.239
Λέει:
1:20:48.239,1:20:53.989
Φυσικά, η αξία αλλάζει με την παραγωγικότητα.
1:20:53.989,1:20:57.420
"Η εισαγωγή λ.χ. του ατμοκίνητου αργαλιού στην Αγγλία
1:20:57.420,1:21:00.780
μείωσε στο μισό την εργασία που
απαιτούνταν για να μετατρέψει μια ορισμένη
1:21:00.780,1:21:04.489
ποσότητα νήμα σε υφαντό.
1:21:04.489,1:21:07.979
Ο Άγγλος υφαντουργός που δούλευε σε
χειροκίνητο αργαλιό εξακολουθούσε να χρειάζεται
1:21:07.979,1:21:10.760
το ίδιο χρόνο εργασίας όπως και προηγούμενα,
1:21:10.760,1:21:14.530
αλλά το προϊόν της ατομικής του ώρας εργασίας
αντιπροσώπευε τώρα μόνο
1:21:14.530,1:21:16.280
μισή κοινωνική ώρα εργασίας
1:21:16.280,1:21:17.660
και γι' αυτό η αξία του έπεσε
1:21:17.660,1:21:22.109
στο μισό της προηγούμενης αξίας του."
1:21:22.109,1:21:27.690
Η αξία επομένως είναι κατ' αρχήν εξαιρετικά
1:21:27.690,1:21:32.620
ευαίσθητη σε τεχνολογικές επαναστάσεις,
1:21:32.620,1:21:34.489
επαναστάσεις στην παραγωγικότητα.
1:21:34.489,1:21:38.399
Μεγάλο μέρος του Κεφαλαίου θα αφιερωθεί
στην συζήτηση
1:21:38.399,1:21:41.289
αυτών των επαναστάσεων στην παραγωγικότητα
1:21:41.289,1:21:47.519
και στις επαναστάσεις στις αξιακές σχέσεις.
1:21:47.519,1:21:49.290
Αυτό οδηγέι στο συμπέρασμα
1:21:49.290,1:21:51.520
στο τέλος της σελίδας 129:
1:21:51.520,1:21:55.869
"Επομένως, αυτό που αποκλειστικά καθορίζει το
μέγεθος της αξίας ενός αντικειμένου
1:21:55.869,1:21:59.279
είναι η ποσότητα της κοινωνικά αναγκαία εργασίας
1:21:59.279,1:22:03.179
ή o χρόνος εργασίας που είναι κοινωνικά
αναγκαίος για την παραγωγή του."
1:22:03.179,1:22:06.479
Ορίστε λοιπόν ο ορισμός σας.
1:22:06.479,1:22:12.169
"Κάθε ξεχωριστό εμπόρευμα λογαριάζεται εδώ απλά
σαν μέσο αντίτυπο του είδους του."
1:22:12.169,1:22:13.809
Στη συνέχεια επαναλαμβάνει.
1:22:13.809,1:22:17.149
Παρεπιμπτόντως, θα δείτε ότι ο Μαρξ συχνά
1:22:17.149,1:22:19.249
επαναλαμβάνεται.
1:22:19.249,1:22:22.409
Υποθέτει κατά κάποιο τρόπο ότι
δεν καταλάβαμε το παράδειγμα
1:22:22.409,1:22:23.979
του υφαντουργού με τον χειροκίνητο
και μηχανοκίνητο αργαλιό
1:22:23.979,1:22:27.260
και προσπαθεί
1:22:27.260,1:22:30.599
να το κάνει κατανοητό επισημαίνοντας ότι
1:22:30.599,1:22:35.349
η αξία του εμπορεύματος δεν παραμένει σταθερή.
Γράφει στην 130:
1:22:35.349,1:22:39.309
"… αν ο χρόνος εργασίας που απαιτείται για την
παραγωγή του παρέμενε σταθερός.
1:22:39.309,1:22:42.699
Όμως ο χρόνος εργασίας αλλάζει με κάθε αλλαγή
στην παραγωγικότητα της εργασίας." Και συνεχίζει
1:22:42.699,1:22:46.480
να μιλάει γι' αυτό. Όμως, σημειώστε:
1:22:46.480,1:22:51.530
"Η παραγωγικότητα καθορίζεται από διάφορες συνθήκες,
1:22:51.530,1:22:57.560
ανάμεσα στα άλλα από το μέσο βαθμό δεξιοτεχνίας
των εργατών,
1:22:57.560,1:23:01.859
από τη βαθμίδα ανάπτυξης της επιστήμης
και της τεχνολογικής της εφαρμογής…"
1:23:01.859,1:23:09.989
Ο Μαρξ ενδιαφέρεται πολύ για την σημασία της
τεχνολογίας και της επιστήμης στον καπιταλισμό.
1:23:09.989,1:23:13.249
"… από τον κοινωνικό συντονισμό της
παραγωγικής διαδικασίας,
1:23:13.249,1:23:16.829
από την έκταση και την αποτελεσματικότητα
των μέσων παραγωγής και τις συνθήκες
1:23:16.829,1:23:23.539
του φυσικού περιβάλλοντος."
1:23:23.539,1:23:30.320
Υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός παραγόντων
που μπορούν να επηρεάσουν την αξία.
1:23:30.320,1:23:35.139
Οι μεταμορφώσεις του φυσικού περιβάλλοντος
έχουν σαν αποτέλεσμα επαναστάσεις στην αξία.
1:23:35.139,1:23:36.620
Τεχνολογία και επιστήμη,
1:23:36.620,1:23:39.159
κοινωνική οργάνωση της παραγωγής,
1:23:39.159,1:23:41.780
τεχνολογίες και πολλά άλλα.
1:23:41.780,1:23:43.829
Έχουμε λοιπόν την αξία
1:23:43.829,1:23:48.429
που υπόκειται σε ισχυρές δυνάμεις τις
οποίες δεν προσπαθεί
1:23:48.429,1:23:52.119
να βάλει σε οριστικές σε οριστικές κατηγορίες,
επιδιώκει απλά να μας
1:23:52.119,1:23:59.049
προειδοποιήσει ότι αυτό που ονομάζουμε
αξία δεν είναι σταθερό.
1:23:59.049,1:24:07.619
Υπόκειται σε αδιάκοπους
επαναστατικούς μετασχηματισμούς.
1:24:08.600,1:24:12.500
Αλλά τότε συμβαίνει κάτι περίεργο.
1:24:12.500,1:24:16.659
Στην τελευταία παράγραφο της σελίδας 131
1:24:16.659,1:24:19.849
γράφει ξαφνικά:
1:24:19.849,1:24:22.610
"Ένα αντικείμενο μπορεί να είναι αξία χρήσης,
χωρίς να είναι αξία."
1:24:22.610,1:24:25.979
Ωραία, συμφωνούμε όλοι μ' αυτό.
1:24:25.979,1:24:29.520
Αναπνέουμε αέρα και μέχρι τώρα δεν καταφέραμε
να τον εμφιαλώσουμε, παρόλο που,
1:24:29.520,1:24:36.449
νομίζω ότι έχουμε αρχίσει …
1:24:36.449,1:24:42.219
Ένα αντικείμενο μπορεί να είναι χρήσιμο και προϊόν
ανθρώπινης εργασίας χωρίς να είναι εμπόρευμα.
1:24:42.219,1:24:46.039
Καλλιεργώ ντομάτες στον
λαχανόκηπό μου και τις τρώω…
1:24:46.039,1:24:48.749
Πολλοί άνθρωποι, ακόμη και μέσα στον καπιταλισμό,
1:24:48.749,1:24:52.749
παράγουν πράγματα για τους ίδιους
1:24:52.749,1:24:57.829
με λίγη βοήθεια από το 'φτιάξτο μόνος σου'
και τα σχετικά.
1:24:57.829,1:25:00.280
"Για να παράξει κανείς εμπoρεύματα"
1:25:00.280,1:25:02.619
1:25:02.619,1:25:03.809
δεν πρέπει να παράγει απλώς αξία χρήσης,
1:25:03.809,1:25:08.530
αλλά αξία χρήσης για άλλους."
1:25:08.530,1:25:13.050
Επιπλέον, ούτε απλά αξία χρήσης για τον φεουδάρχη,
όπως θα έκανε ένας δουλοπάροικος,
1:25:13.050,1:25:18.359
αλλά αξία χρήσης που μπορεί να μεταβιβαστεί
μέσω της αγοράς σε άλλους.
1:25:18.359,1:25:20.460
Επομένως, είναι οι αξίες χρήσεις
1:25:20.460,1:25:27.460
που παράγετε, που θα σταλούν στην αγορά.
1:25:27.499,1:25:32.960
"Τέλος", γράφει, "κανένα πράγμα δεν μπορεί να είναι
αξία, χωρίς να είναι αντικείμενο χρήσης.
1:25:32.960,1:25:36.400
Αν είναι ανώφελο, ανώφελη είναι και η εργασία
που περιέχεται σ' αυτό, δεν υπολογίζεται
1:25:36.400,1:25:42.679
σαν εργασία, και γι' αυτό δεν αποτελεί αξία."
1:25:42.679,1:25:47.739
Έρχεται τώρα να απορρίψει και να
αφαιρέσει απο την αξία χρήσης.
1:25:47.739,1:25:48.980
Λέγοντας: 'Δεν με απασχολούν
1:25:48.980,1:25:53.050
οι αξίες χρήσης, δεν με ενδιαφέρουν.
1:25:53.050,1:25:56.079
Αφαιρώ απ'αυτές, φτάνω στην ανταλλακτική αξία
και αυτό με φέρνει
1:25:56.079,1:25:59.329
στην αξία. Τώρα όμως έχω την αξία, και λέω:
1:25:59.329,1:26:03.289
'δεν έχει σημασία τι είδους εργασία χρειάστηκε
για κάτι, αν κανείς δεν το θέλει,
1:26:03.289,1:26:08.090
αν δεν ικανοποιεί μια ανθρώπινη επιθυμία,
ανάγκη ή επιδίωξη, τότε δεν είναι αξία.'
1:26:08.090,1:26:10.949
Η αξία λοιπόν εξαρτάται και από το αν
ειναι αξία χρήσης
1:26:10.949,1:26:13.309
για κάποιον, οπουδήποτε.
1:26:13.309,1:26:18.829
Πρέπει να μπορείς να το πουλήσεις.
Αυτό λοιπόν που έκανε
1:26:18.829,1:26:25.829
είναι να επαναφέρει ξαφνικά την αξία
χρήσης στην ιδέα της αξίας.
1:26:27.590,1:26:30.449
Υπάρχει τώρα ένα πολύ ενδιαφέρον
1:26:30.449,1:26:31.980
είδος δομής που
1:26:31.980,1:26:34.530
δημιουργείται εδώ. Λειτουργεί κάπως έτσι
1:26:34.530,1:26:39.909
και αυτό θα ήθελα να κάνετε: στο τέλος κάθε
ενότητας που διαβάζετε
1:26:39.909,1:26:45.019
σκεφτείτε για πως κατασκευάζεται το
νοηματικό οικοδόμημα,
1:26:45.019,1:26:47.999
και πως υποστηρίζεται.
1:26:47.999,1:26:52.380
Αυτό που έχουμε εδώ είναι κάτι
που πηγαίνει κάπως έτσι:
1:26:52.380,1:27:00.679
Έχουμε το εμπόρευμα
1:27:00.679,1:27:01.960
και όπως είπαμε στην πραγματικότητα
1:27:01.960,1:27:05.209
το εμπόρευμα έχει διττό χαρακτήρα.
1:27:05.209,1:27:13.309
Έχει μια αξία χρήσης
1:27:13.610,1:27:20.610
και έχει επίσης μια ανταλλακτική αξία,
1:27:24.989,1:27:27.879
η οποία αναπαριστάνει κάτι.
1:27:27.879,1:27:30.519
Τι είναι αυτό;
1:27:30.519,1:27:36.739
Είναι η αναπαράσταση της αξίας.
1:27:36.739,1:27:41.619
Η αξία όμως δεν έχει καμμιά σημασία
1:27:41.619,1:27:47.239
αν δεν συνδέεται με την αξία χρήσης.
1:27:47.239,1:27:50.989
Τι είναι αξία;
1:27:50.989,1:27:57.989
Κοινωνικά αναγκαίος χρόνος εργασίας.
1:28:08.329,1:28:16.820
Αν τώρα είσαι ιδιοκτήτης ενός σπιτιού,
1:28:16.820,1:28:23.820
τότε ενδιαφέρεσαι και για τα δύο, θέλεις
και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο.
1:28:27.469,1:28:28.699
Σωστά;
1:28:28.699,1:28:34.999
Υπάρχει εδώ ένα είδος αντίθεσης. Αν θέλεις να
υλοποιήσεις την ανταλλακτική αξία ενός πράγματος,
1:28:34.999,1:28:37.399
τότε δεν μπορείς να έχεις την αξία χρήσης.
1:28:37.399,1:28:40.820
Αν έχεις την αξία χρήσης, τότε είναι δύσκολο
να πάρεις την ανταλλακτική αξία εκτός και αν κάνεις
1:28:40.820,1:28:43.529
μια αντίστρογη υποθήκη, ή όλα αυτά
που έχουν δημιουργηθεί
1:28:43.529,1:28:47.939
τα τελευταία χρόνια.
1:28:47.939,1:28:50.830
Αλλά παρατηρήστε τη δομή:
1:28:50.830,1:28:53.719
Το εμπόρευμα, μια έννοια
1:28:53.719,1:28:55.599
που έχει όψεις.
1:28:55.599,1:28:57.750
Όταν τώρα κοιτάξετε ένα εμπόρευμα,
1:28:57.750,1:29:03.579
μπορείτε να το μοιράσετε στα δύο και να πείτε αυτή
είναι η ανταλλακτική αξία και αυτή η αξία χρήσης;
1:29:03.579,1:29:05.599
Όχι, υπάρχει μια ενότητα.
1:29:05.599,1:29:09.260
Αλλά, μέσα στην ενότητα υπάρχουν δύο διαστάσεις.
1:29:09.260,1:29:11.079
Και αυτή η διπλή διάσταση
1:29:11.079,1:29:15.999
μας επιτρέπει να ορίσουμε αυτό που ονομάζεται
αξία σαν τον κοινωνικά αναγκαίο χρόνο εργασίας
1:29:15.999,1:29:21.260
του οποίου είναι φορέας η αξία χρήσης.
1:29:21.260,1:29:27.039
Αυτού είναι φορέας.
1:29:27.039,1:29:31.059
Αλλά, προκειμένου να αποτελεί μια αξία,
πρέπει να είναι χρήσιμο.
1:29:31.059,1:29:33.160
Και φυσικά, πάνω σ' αυτό την σύνδεση
1:29:33.160,1:29:38.199
θα δούμε να προκύπτουν κάθε είδους ζητήματα
σχετικά με την προσφορά και ζήτηση.
issues arising about supply and demand.
1:29:38.199,1:29:43.609
Εάν η προσφορά είναι πολύ μεγάλη, η αξία θα πέσει,
εάν η προσφορά είναι πολύ μικρή, η αξία θα ανέβει.
1:29:43.609,1:29:47.619
Υπάρχει επομένως εδώ ένα στοιχείο
προσφοράς και ζήτησης.
1:29:47.619,1:29:51.320
Στην πραγματικότητα ο Μαρξ δεν
πολυενδιαφέρεται γι' αυτό.
1:29:51.320,1:29:55.719
Όπως θα πει σε διάφορα σημεία στη συνέχεια
1:29:55.719,1:29:59.170
αυτό που τον ενδιαφέρει είναι τι γίνεται όταν
1:29:59.170,1:30:04.599
η προσφορά και η ζήτηση βρίσκονται σε ισορροπία.
1:30:04.599,1:30:07.949
Όταν βρίσκονται σε ισορροπία πρέπει να κάνω
διαφορετική ανάλυση
1:30:07.949,1:30:10.290
και η αξία των εμπορευμάτων είναι καθορισμένη
1:30:10.290,1:30:13.869
από αυτόν τον κοινωνικά αναγκαίο χρόνο
εργασίας, οποιαδήποτε και αν είναι
1:30:13.869,1:30:20.610
η κοινωνική αναγκαιότητα.
Αυτό λοιπον που έχουμε εδώ
1:30:20.610,1:30:23.939
είναι κάτι αυτής της μορφής,
που μας επιτρέπει να μιλάμε για
1:30:23.939,1:30:27.849
την αξία ενός εμπορεύματος.
1:30:27.849,1:30:31.689
Μπορούμε να μιλήσουμε για αξίες εμπορευμάτων.
1:30:31.689,1:30:33.420
Φτάσαμε στο σημείο όπου καταλαβαίνουμε ότι
1:30:33.420,1:30:36.420
οι αξίες των εμπορευμάτων αποτελούν
1:30:36.420,1:30:41.159
τον κοινωνικά αναγκαίο χρόνο εργασίας.
1:30:41.159,1:30:48.230
Αυτή είναι εν μέρει
1:30:48.230,1:30:53.579
η διαλεκτική μεθοδος του Μαρξ σε δράση.
1:30:53.579,1:30:59.539
Θα λέγατε ότι οι ανταλλακτικές αξίες δημιουργούν αξία;
1:30:59.539,1:31:01.520
Θα λέγατε ότι οι ανταλλακτικές αξίες
1:31:01.520,1:31:05.469
δημιουργούν αξία χρήσης, ή ότι η αξία χρήσης δημιουργείται
ή ότι κάτι δημιουργείται από οτιδήποτε άλλο;
1:31:05.469,1:31:09.530
Αυτή η ανάλυση δεν είναι αιτιολογική.
1:31:09.530,1:31:15.679
Ενδιαφέρεται για συσχετίσεις,
για διαλεκτικές συσχετίσεις.
1:31:15.679,1:31:21.119
Μπορείτε να μιλήσετε για την ανταλλακτική αξία
χωρίς να μιλήσετε για την αξία χρήσης;
1:31:21.119,1:31:24.469
Όχι, δεν μπορείτε.
1:31:24.469,1:31:29.050
Μπορείτε να μιλήσετε για την αξία χωρίς να
μιλήσετε για την αξία χρήσης; Όχι, δεν μπορείτε.
1:31:29.050,1:31:32.550
Με άλλα λόγια, δεν μπορείτε να μιλήσετε για
καμμιά απ' αυτές τις έννοιε χωρίς να αναφερθείτε
1:31:32.550,1:31:35.820
σε όλες τις άλλες.
1:31:35.820,1:31:39.690
Αυτό εννοώ σχετικά με την προσπάθεια
να καταλάβετε
1:31:39.690,1:31:43.119
το 'νοητικό σύστημα του κρεμμυδιού'.
1:31:43.119,1:31:51.489
Είναι ένα οργανικό, αλληλουποστηριζόμενο
σύνολο συσχετίσεων αυτών των εννοιών.
1:31:51.489,1:31:54.849]
Είδαμε όμως ακόμη ότι θα
1:31:54.849,1:31:59.369
συζητήσουμε και για την κίνηση, την μετακίνηση,
1:31:59.369,1:32:02.639
για την παραγωγή πραγμάτων, για εργατικές διαδικασίες
1:32:02.639,1:32:08.009
που αντικειμενοποιούνται στις αξίες χρήσης
1:32:08.009,1:32:13.269
και αντιπροσωπεύονται από τις ανταλλακτικές αξίες.
1:32:13.269,1:32:17.179
Έχουμε λοιπόν εδώ ένα πολύ ενδιαφέρον
1:32:17.179,1:32:21.270
νοηματικό πλαίσιο, που δεν έχει καμμιά
σχέση με την αιτιότητα
1:32:21.270,1:32:23.630
αλλά με εσωτερικούς συσχετισμούς.
1:32:23.630,1:32:25.590
Καταλαβαίνοντας το αυτό
1:32:25.590,1:32:30.119
θα αρχίσουμε επίσης να βλέπουμε και
ορισμένες εντάσεις που ήδη ανέφερα.
1:32:30.119,1:32:31.939
Ότι βέβαια θα ήταν πολύ καλό
1:32:31.939,1:32:36.699
να έχουμε ταυτόχρονα και αξία χρήσης
και ανταλλακτική αξία.
1:32:36.699,1:32:40.159
Αλλά τις περισσότερες φορές είμαστε
αντιμέτωποι με μια δύσκολη επιλογή.
1:32:40.159,1:32:43.380
Έχω την αξία χρήσης ή
1:32:43.380,1:32:45.380
υλοποιώ την ανταλλακτική αξία;
realize the exchange-value?
1:32:45.380,1:32:50.249
Ή μήπως αφήνω στην άκρη την ανταλλακτική
αξία και παίρνω την αξία χρήσης;
1:32:50.249,1:32:54.609
Αυτές είναι οι καθημερινές αποφάσεις που
πρέπει να λάβουμε όταν πηγαίνουμε στην αγορά, σωστά;
have to make when we go into the market, right?
1:32:54.609,1:32:55.629
Εγκαταλείπουμε
1:32:55.629,1:32:58.960
την ανταλλακτική αξία, τα χρήματα,
γι' αυτό ή όχι;
1:32:58.960,1:33:01.730
Κρατάω τα λεφτά ή τι κάνω;
1:33:01.730,1:33:08.239
Ο Μαρξ ήδη έστεισε κάτι που εξηγεί κάτι άλλο
1:33:08.239,1:33:14.530
και όμως μας εξηγεί ότι δεν λέει:
αυτό προκαλεί εκείνο.
1:33:14.530,1:33:17.250
Δεν είναι δηλαδή μια αιτιολογική ανάλυση.
1:33:17.250,1:33:18.459
Αυτό για το οποίο θέλω να αρχίσετε να σκέφτεστε
1:33:18.459,1:33:24.039
είναι ο διαλεκτικός τρόπος επιχειρηματολογίας
1:33:24.039,1:33:26.980
που ήδη φανερώνει κάτι για
1:33:26.980,1:33:31.320
τα είδη των επιλογών που κάνετε όταν
πηγαίνετε στο σουπερμάρκετ
1:33:31.320,1:33:34.429
και τα διάφορα είδη που βλέπετε εκεί.
1:33:34.429,1:33:37.639
Θα δείτε την αναπαράσταση της ανθρώπινης
εργασίας στο σουπερμάρκετ.
1:33:37.639,1:33:41.119
Δεν θα δείτε την ανθρώπινη εργασία αλλά
την αναπαράσταση της.
1:33:41.119,1:33:45.590
Θα χρειστεί να ασχοληθείτε με το πως
αντικειμενοποιείται η αναπαράσταση,
1:33:45.590,1:33:47.990
καθώς η αξία της αναπαρήσταται,
1:33:47.990,1:33:52.260
και μετά θα χρειαστεί να αποφασίσετε
για την αξία χρήσης και την ανταλλακτική αξία.
1:33:52.260,1:33:58.460
Αυτός είναι ένας τρόπος βάλετε σε ένα πλαίσιο
τι κάνουν οι άνθρωποι σε καθημερινή βάση.
1:33:58.460,1:34:01.970
Θα δείτε έτσι ότι αυτό το σύστημα,
παρόλο που ο Μαρξ δεν το βλέπει
1:34:01.970,1:34:05.679
με τον ίδιο τρόπο,
1:34:05.679,1:34:10.199
θα δείτε αμέσως τι θα σας βοηθήσει να καταλάβετε.
1:34:10.199,1:34:14.219
Έτσι δεν θα το μάθετε απλά και μόνο
σαν μια τυπική αφαίρεση.
1:34:14.219,1:34:15.869
Θα προσπαθήσετε να δώσετε
1:34:15.869,1:34:19.809
σάρκα σ' αυτά το οστά σκεφτόμενοι τα σοβαρά.
meat on the bones of this,
1:34:19.809,1:34:23.260
Τι σημαίνει λοιπόν αυτό στην πραγματικότητα;
1:34:23.260,1:34:28.840
Πως θα με βοηθήσει να καταλάβω αυτά
που γίνονται γύρω μου;
1:34:28.840,1:34:33.929
Αυτή είναι η καίρια ερώτηση που θέτει
1:34:33.929,1:34:37.900
αυτή η μορφή ανάλυσης.
1:34:37.900,1:34:40.110
Ο στόχος μου λοιπόν καθώς διαβάζω
1:34:40.110,1:34:43.939
αυτή την πρώτη ενότητα είναι
να σας δώσω μια ιδέα, η αν προτιμάται
1:34:43.939,1:34:47.540
να δημιουργήσω ένα μοντέλο για το πως
θα έπρεπε να προσπαθήσετε να το διαβάσετε.
1:34:47.540,1:34:49.470
Δεν θα δουλέψει κάθε φορά για σας.
1:34:49.470,1:34:53.579
Αλά αυτό που πρέπει να κάνετε στο τέλος
κάθε ενότητας είναι να πάρετε απόσταση και να πείτε:
1:34:53.579,1:34:57.039
σε τι είδους σχέσεων αναφέρθηκε;
1:34:57.039,1:34:59.400
Τι μου λένε αυτές οι σχέσεις
1:34:59.400,1:35:05.349
τόσο για όλα όσα γράφει, όσο και
για το τι συμβαίνει;
1:35:05.349,1:35:09.169
Στην καθημερινότητα την δικιά μου και των άλλων,
τι συμβαίνει στην αγορά και αλλού;
1:35:09.169,1:35:12.070
Τι μου λέει;
1:35:12.070,1:35:14.880
Μου λέει κάτι;
1:35:14.880,1:35:18.300
Αρχικά θα είναι πολύ δύσκολο να βρείτε τι
θα μπορούσε να σας πει, αλλά καθώς θα προχωράτε
1:35:18.300,1:35:21.499
θα αρχίσει ο Μαρξ να σας λέει ιστορίες που
προέρχονται από αυτές τις σχέσεις
1:35:21.499,1:35:23.999
και θα ξεφύγει απ' αυτό
1:35:23.999,1:35:29.360
σε μια πολύ μεγαλύτερη κατανόηση της
δυναμικής τους.
1:35:29.360,1:35:34.119
Αυτός λοιπόν είναι ο τρόπος που δουλεύει.
1:35:34.119,1:35:35.630
Αυτό που σας προτείνω
1:35:35.630,1:35:38.499
1:35:38.499,1:35:41.069
είναι να ξαναδιαβάσετε αυτή την ενότητα
1:35:41.069,1:35:46.070
και να δείτε προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο
ξεδιπλώνονται αυτές οι έννοιες και πως λειτουργούν
1:35:46.070,1:35:50.030
υπό αυτούς του όρους.
1:35:50.030,1:35:52.550
Τώρα μιλώντας γενικά,
1:35:52.550,1:35:55.969
όλη αυτή την ώρα μιλούσα
1:35:55.969,1:35:58.839
εισαγωγικά.
1:35:58.839,1:36:02.359
Μάλλον αναγκαστικά όπως ανακάλυψα
μετά από πικρή εμπειρία.
1:36:02.359,1:36:03.260
Αλλά θα ήθελα πραγματικά
1:36:03.260,1:36:07.489
να σας κάνω να ενδιαφερθείτε,
1:36:07.489,1:36:09.790
ώστε στα επόμενα μαθήματα,
1:36:09.790,1:36:13.460
ακριβώς επειδή θα έχετε διαβάσει
από πριν το κείμενο πολύ προσεκτικά,
1:36:13.460,1:36:17.239
αναμφίβολα θα έρθετε με πολλές ερωτήσεις.
1:36:17.239,1:36:18.300
Έτσι, όταν θα μιλήσω
1:36:18.300,1:36:23.009
για κάτι και δεν θα το καταλάβετε γιατι
δεν θα ταιριάζει μ' αυτό που εσείς βρήκατε,
1:36:23.009,1:36:26.619
τότε να με διακόψετε.
1:36:26.619,1:36:36.169
Θα κάνετε πολύ καλά να διαφωνείτε και
να με διακόψετε σχετικά με το κείμενο.
1:36:36.169,1:36:40.829
Όπως γράφει σχετικά στην εισαγωγή
στη Γαλλική Επανάσταση,
1:36:40.829,1:36:45.729
πολύ συχνά ο κόσμος θέλει να συζητάει πολιτικά
1:36:45.729,1:36:49.349
και εδώ μέσα λατρεύω να συζητάω για την πολιτική.
1:36:49.349,1:36:52.959
Αλλά μερικές φορές αν μιλάμε μόνο για την
πολιτική, θα ξεχάσουμε το κείμενο
1:36:52.959,1:36:56.280
και η πραγματική πολιτική αυτού του μαθήματος
είναι να σαν κάνει να διαβάσετε το κείμενο
1:36:56.280,1:36:58.249
και να το κατανοήσετε.
1:36:58.249,1:37:01.570
Αν θέλετε να μιλήσουμε για πολιτική, μπορούμε
μετά να πάμε στο μπαρ O'Reilly στον 35ο δρόμο
1:37:01.570,1:37:04.119
μετά το μάθημα και να συζητήσουμε όσο θέλετε
1:37:04.119,1:37:06.709
πίνοντας μπύρα - αυτό είναι
1:37:06.709,1:37:08.799
κάτι που προσφέρει το μάθημα.
1:37:08.799,1:37:12.819
Μέσα στην αίθουσα όμως θα προσπαθήσουμε
1:37:12.819,1:37:14.520
να επικεντρωθούμε στο κείμενο.
1:37:14.520,1:37:18.909
Υπάρχουν και στιγμές του τύπου
που επισήμανα στις οποίες
1:37:18.909,1:37:23.110
κάποιος μπορεί να έχει μια ιδιαίτερη εμπειρία
που γίνεται κατανοητή
1:37:23.110,1:37:26.209
από το πλαίσιο της ανάλυσης.
Κάτι τέτοιο θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο.
1:37:26.209,1:37:29.449
Όπως για παράδειγμα όταν κάποιος
λέει: αυτό μου θυμίζει
1:37:29.449,1:37:33.079
τότε που δούλευα για την AT&T και συνέβει
1:37:33.079,1:37:36.929
αυτό και εκείνο και είναι ακριβώς αυτό που
λέει ο Μαρξ. Με άλλα λόγια:
1:37:36.929,1:37:39.670
υπάρχουν πολλοί τρόποι σύνδεσης
1:37:39.670,1:37:43.520
με πραγματικές εμπειρίες. Δεν με ενοχλεί
αυτό, αντίθετα αυτό είναι πάντα
1:37:43.520,1:37:45.609
πάρα, πάρα πολύ χρήσιμο. Όμως,
1:37:45.609,1:37:47.769
αυτό που επιδιώκουμε είναι να
1:37:47.769,1:37:51.400
καταφέρουμε να διαβάσουμε όλο το κείμενο
1:37:51.400,1:37:54.890
και να υπάρχει 'ρευστότητα´, ώστε να μην
είναι σαν να κάνω κήρυγμα όλη την ώρα
1:37:54.890,1:37:57.849
και να μιλάω μόνο εγώ, αλλά να μπορούμε
1:37:57.849,1:37:59.329
να συζητάμε καποια πράγματα.
1:37:59.329,1:38:02.909
Μας έχουν μενει περίπου 10 λεπτα, οπότε
θέλει κανείς να ρωτήσει κάτι
1:38:02.909,1:38:08.150
σχετικά με αυτά που αναφέραμε;
1:38:08.150,1:38:13.909
Φοιτητής: Στη φιλοσοφική παράδοση
όταν μιλάμε για αξία
1:38:13.909,1:38:14.889
έχουμε την θεώρηση για κάτι
1:38:14.889,1:38:15.689
που είναι απόλυτο ή έχει
1:38:15.689,1:38:19.739
μια ανεξάρτητη υπάρξη που βασίζεται
στην πραγματικότητα,
1:38:19.739,1:38:23.149
και αναρωτιέμαι αν μπορούμε
να κατανοήσουμε τον ορισμό του Μαρξ
1:38:23.149,1:38:27.359
για την αξία σαν τον κοινωνικά αναγκαίο
χρόνο εργασίας,
1:38:27.359,1:38:31.960
σαν κάτι που είναι κοινωνικά προδιατεθειμένο,
καθώς και αν υπάρχει
1:38:31.960,1:38:34.489
κάτι που είναι τελείως εξωτερικό,
αν υπάρχει καποιος κοινωνική διάρθρωση
1:38:34.489,1:38:37.409
που μπορούνε να φανταστούμε
that we can imagine
1:38:37.409,1:38:46.280
στην οποία η ίδια η αξία είναι
in which value is,
1:38:46.280,1:38:49.800
η αναπαράσταση της και
actually itself its representation,
1:38:49.800,1:38:53.689
οι δύο έννοιες είναι συμβατές.
1:38:53.689,1:38:57.159
Ή μήπως η αξία είναι αναπόφευκτα ένα
είδος χίμερας;
1:38:57.159,1:39:00.969
» Χάρβεϊ: Όχι, αυτό που νομίζω ότι
πρέπει να καταλάβετε
1:39:00.969,1:39:04.949
είναι ότι ο ορισμός του Μαρξ για την αξία
1:39:04.949,1:39:11.619
είναι κάτι που είναι ενταγμένο στη διαδικασία
του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής.
1:39:11.619,1:39:15.380
Αυτό που θα σας πει είναι: μπορεί να έχετε
εναλλακτικές αξίες χωρίς να υπάρχει πρόβλημα.
1:39:15.380,1:39:19.759
Και μπορείτε να τους ονειρεύεστε και
να τους επιθυμείτε.
1:39:19.759,1:39:26.219
Όμως δεν σημαίνουν τίποτε εκτός
και αν μπορέσετε να μεταμορφώσετε
1:39:26.219,1:39:30.760
το πραγματικό σύστημα αξιών που διέπει
την καθημερινή μας ζωή και που είναι ο ορισμός που έδωσα.
1:39:30.760,1:39:34.760
Έτσι, ο Μαρξ δεν είναι κατ' ανάγκη αντίθετος με
εναλλακτικές αξίες. Στην πραγματικότητα,
So Marx is not against, necessarily,
thinking about alternative values. And in
1:39:34.760,1:39:37.610
νομίζω ότι ένα μεγάλο ζήτημα που
fact, I think, one of the big issues
1:39:37.610,1:39:43.380
αντιμετωπίζουμε τώρα, έχει να κάνει με
τις εναλλακτικές αξίες που
1:39:43.380,1:39:46.349
θα θέλαμε να δούμε
1:39:46.349,1:39:49.060
να ισχύουν στην παγκόσμια αγορά.
1:39:49.060,1:39:52.709
Αξίες δικαιοσύνης …
1:39:52.709,1:39:57.559
και αυτό γίνεται ιδιαίτερα σημαντικό λ.χ.
σε περιβαλλοντικά ζητήματα.
1:39:57.559,1:40:01.820
Ο κόσμος θέλει να συζητήσει και για
περιβαλλοντολογικές αξίες.
1:40:01.820,1:40:04.680
Η απάντηση και πάλι, όπως έχω προτείνει,
είναι η ακόλουθη.
1:40:04.680,1:40:06.949
Ο Μαρξ θα έλεγε: δεν υπάρχει πρόβλημα.
1:40:06.949,1:40:10.600
Καλά, ίσως και να μην έλεγε ότι δεν υπάρχει
πρόβλημα αφού είχε κάποιο συγκεκριμένο στόχο.
1:40:10.600,1:40:13.310
Νομίζω όμως ότι θεωρητικά θα έλεγε:
1:40:13.310,1:40:18.090
δεν υπάρχει πρόβλημα. Αλλα για να μπορέσει
να δουλέψει η έννοια που δώσατε στην αξία
1:40:18.090,1:40:21.979
πρέπει να αντιπαραταθεί σ' αυτή που πραγματικά
1:40:21.979,1:40:23.820
κυριαρχεί σε σχέση με
1:40:23.820,1:40:27.159
όσα γίνονται σε ένα σουπερμάρκετ, το πως
ζούμε την καθημερινότητα μας κ.λ.π.
1:40:27.159,1:40:29.840
Μιλάμε για μια θεωρία της αξίας
1:40:29.840,1:40:32.059
που υπονοείται μέσα σε έναν
1:40:32.059,1:40:34.340
κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής.
1:40:34.340,1:40:40.260
Σε πολλές περιπτώσεις γίνετε ένα
μεγάλο σφάλμα.
1:40:40.260,1:40:43.979
Ακριβώς επειδή η αξία εντοπίζεται σε σχέση
με την εργασία και τις εργασιακές διαδικασίες,
1:40:43.979,1:40:49.589
έγινε πολλές φορές η προσπάθεια σε
σοσιαλιστικές κοινωνίες να πάρουν
1:40:49.589,1:40:54.229
την θεωρία του Μαρξ για την αξία
σχεδόν σαν κανονιστική μέθοδο
1:40:54.229,1:40:56.439
για να σκεφτούν σχετικά με το πως
1:40:56.439,1:40:57.499
θα έπρεπε να δουλεύει ο σοσιαλισμός.
1:40:57.499,1:41:00.150
Αυτό όμως δεν συμφωνεί με τον Μαρξ
που έλεγε:
1:41:00.150,1:41:02.179
η αξία είναι εγγενής
1:41:02.179,1:41:03.949
με τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής
1:41:03.949,1:41:06.889
και πρέπει να συμβιβαστούμε
1:41:06.889,1:41:08.879
με το τι είναι η αξία.
1:41:08.879,1:41:11.159
Υπάρχουν βέβαια και εναλλακτικές θεωρίες
για την αξία.
1:41:11.159,1:41:12.810
Και φυσικά μπορείτε να φιλοσοφήσετε
1:41:12.810,1:41:17.050
πάνω σ' αυτές και να σκεφτείτε κοινωνικά,
1:41:17.050,1:41:18.939
πολιτικά και με άλλους τρόπους.
1:41:18.939,1:41:22.499
Αλλά, όπως προείπα,
1:41:22.499,1:41:25.420
πρέπει πάντα να επιστρέφετε για να
αντιπαραταθείτε με τον ορισμό του
1:41:25.420,1:41:28.570
επειδή είναι βασικής σημασίας για το πως
λειτουργεί ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής.
1:41:28.570,1:41:29.119
Αν λοιπόν θέλετε
1:41:29.119,1:41:31.969
να δημιουργήσετε ένα διαφορετικό
σύνολο αξιών, θα πρέπει να
1:41:31.969,1:41:35.300
ανατρέψετε τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής.
1:41:35.300,1:41:38.280
Αυτή ακριβώς είναι η επαναστατική του πρόθεση.
1:41:38.280,1:41:43.530
Συγνώμη, υπήρχε μια ερώτηση εδώ.
1:41:43.530,1:41:47.869
Φοιτητής: Αναρωτιόμουν αν θα μπορούσατε να μας πείτε
περισσότερα σχετικά με το πως θα πρέπει να σκεφτούμε
1:41:47.869,1:41:49.339
την αντικειμενοποίηση. Επειδή η
προϋπάρχουσα αντίληψη που της αποδίδω
1:41:49.339,1:41:52.219
είναι πολύ περισσότερο στατική αφού
1:41:52.219,1:41:54.480
καθώς η εργασία αντικειμενοποιείται
απομακρύνεται από τον εργάτη
1:41:54.480,1:41:57.030
και υπάρχει ένας διαχωρισμός.
1:41:57.030,1:42:01.509
Πως μπορούμε να σκεφτούμε γι' αυτό
1:42:01.509,1:42:04.409
με όρους που αναφέρονται στις διεργασίες;
1:42:04.409,1:42:08.270
»Χάρβεϊ: Για να σας δώσω ένα παράδειγμα:
1:42:08.270,1:42:11.159
1:42:11.159,1:42:13.189
1:42:13.189,1:42:14.639
1:42:14.639,1:42:17.749
ας υποθέσουμε ότι το αποτέλεσμα της εργασίας
είναι ένα σπίτι.
1:42:17.749,1:42:20.090
Οι εργάτες που το κατασκεύασαν φεύγουν
μακριά και
1:42:20.090,1:42:23.510
αργότερα αλλά ίσως κάποιοι άλλοι εργάτες
μετακομίσουν σ' αυτό.
1:42:23.510,1:42:27.769
Το ζήτημα είναι: αυτό το σπίτι είναι
αμετάβλητο ως προς την αξία του;
1:42:27.769,1:42:32.080
Με βάση τον τρόπο που το έθεσε
η απάντηση είναι όχι.
1:42:32.080,1:42:36.329
Γιατί, αν υποθέσουμε ότι γίνεται μια
επανάσταση στην τεχνολογία
1:42:36.329,1:42:40.199
που ξαφνικά διευκολύνει πολύ
τον τρόπο κατασκευής,
1:42:40.199,1:42:44.480
τότε μπορεί κανείς να φύγει μακριά από
μια φτωχογειτονιά σε ένα διαφορετικό
1:42:44.480,1:42:47.300
είδος σπιτιών και επομένως υπάρχει μια δυναμική
1:42:47.300,1:42:50.900
σ' όλα αυτά.
1:42:50.900,1:42:53.540
Αυτό προέρχεται από το γεγονός ότι
1:42:53.540,1:42:57.699
ένα σπίτι έχει μια αξία χρήσης που παραμένει
όσο μπορεί κανείς
1:42:57.699,1:43:00.889
να εμπορευτεί την ανταλλακτική αξία, έχει
επομένως μια υπολοιπόμενη ανταλλακτική αξία.
1:43:00.889,1:43:02.019
1:43:02.019,1:43:03.930
Υπάρχει λοιπόν και πάλι μια δυναμική
1:43:03.930,1:43:05.370
που κάνει το αντικείμενο
1:43:05.370,1:43:07.849
και τις ποιότητες του να είναι μεταβλητές.
1:43:07.849,1:43:10.550
Στην πραγματικότητα υπάρχει μεγάλος
1:43:10.550,1:43:14.989
δυναμισμός. Και πάλι όμως ο Μαρξ σε
γενικές γραμμές θα τον αγνοήσει
1:43:14.989,1:43:16.929
στο Κεφάλαιο. Θα θεωρήσει
1:43:16.929,1:43:21.589
ότι για την ώρα είναι σταθερό.
1:43:21.589,1:43:24.000
Ωστόσο, αυτό που λέει εδώ είναι:
1:43:24.000,1:43:29.109
προσέξτε! Είναι διαρκώς σε κίνηση, μεταβάλεται
διαρκως, είναι μια έννοια δυναμική
1:43:29.109,1:43:32.429
και όχι στατική. Η αντικειμενοποίηση
1:43:32.429,1:43:37.189
είναι εκεί, αλλά και πάλι το νόημα της
μεταβάλλεται στον χρόνο
1:43:37.189,1:43:39.699
και στον χώρο. Ενυπάρχουν λοιπόν
1:43:39.699,1:43:45.199
όλα αυτά τα στοιχεία.
1:43:45.199,1:43:46.779
» Φοιτητής: η συγκεκριμένη εικόνα
του καπιταλιστικού
1:43:46.779,1:43:50.590
κόσμου με την οποία ασχολείται ο Μαρξ
1:43:50.590,1:43:52.469
διαφέρεί προφανώς από
1:43:52.469,1:43:53.679
την σύγχρονη.
1:43:53.679,1:43:59.539
Συγκεκριμένα με τον τρόπο που ο νόμος
κατοχυρώνει τα πράγματα ώστε
1:43:59.539,1:44:01.769
μόνο ορισμένες εταιρίες να μπορούν
να κατασκευάσουν ένα αντικείμενο ώστε
1:44:01.769,1:44:06.690
οι επιχειρήσεις να
1:44:06.690,1:44:07.700
κυριαρχούν.
1:44:07.700,1:44:12.019
Δεν είναι μια ελεύθερη αγορά
αφού προστατευτικοί νόμοι
1:44:12.019,1:44:15.800
1:44:15.800,1:44:18.959
επηρεάζουν τις αξίες που δεν είναι αποκλειστικά
μόνο ο κοινωνικά αναγκαίος χρόνος εργασίας.
1:44:18.959,1:44:21.800
»Χάρβεϊ: Αυτή είναι μια από τις ερωτήσεις
που πρέπει να τεθούν.
1:44:21.800,1:44:23.989
Τι είναι κοινωνικά αναγκαίος χρόνος εργασίας;
1:44:23.989,1:44:25.800
Πώς καθορίζεται;
1:44:25.800,1:44:30.120
Σε ποιο βαθμό υπάρχει μια μονοπωλιακή δύναμη
στην αγορά και τον καθορίζει;
1:44:30.120,1:44:36.380
Σε ποιό βαθμό υπάρχουν ιμπεριαλιστικές
πολιτικές που τον καθορίζουν;
1:44:36.380,1:44:38.739
Σε ποιο βαθμό υπάρχει
1:44:38.739,1:44:41.189
αποικιοκρατική υποδούλωση που τον καθορίζει
1:44:41.189,1:44:42.130
Με άλλα λόγια:
1:44:42.130,1:44:43.869
αυτές οι ερωτήσεις είναι ανοιχτές
1:44:43.869,1:44:47.479
και ο Μαρξ είναι γενικά πολυ ανοιχτός στο
1:44:47.479,1:44:49.459
να συζητήσει τέτοιου είδους ερωτήσεις.
1:44:49.459,1:44:53.699
Αλλά και πάλι, μας ενδιαφέρει
1:44:53.699,1:44:57.359
η θεώρηση του Μαρξ για τον καθαρά
κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής
1:44:57.359,1:45:01.449
η οποία, όπως θα δούμε, κατευθύνεται
με πολλούς τρόπους από τις απόψεις της
1:45:01.449,1:45:03.249
κλασικής πολιτικής οικονομίας
1:45:03.249,1:45:06.510
η οποία υποθέτει
1:45:06.510,1:45:09.969
ότι υπάρχουν αγορές που λειτουργούν
ιδανικά και όπου η κρατική δύναμη
1:45:09.969,1:45:14.070
δεν θα παρεμβαίνει και δεν θα
υπάρχει μονοπώλιο.
1:45:14.070,1:45:17.739
Έτσι ο Μαρξ τείνει να πει:
ας υποθέσουμε λοιπόν ότι
1:45:17.739,1:45:21.469
οι κλασικοί πολιτικοί οικονομολόγοι έχουν δίκιο
και ο κόσμος λειτουργεί μ' αυτό τον τρόπο.
1:45:21.469,1:45:23.969
Θα δούμε παραδείγματ όπου
1:45:23.969,1:45:27.659
αυτή η υπόθεση βρίσκει δυσκολίες.
1:45:27.659,1:45:29.699
Δεν υπάρχει όμως τίποτε
1:45:29.699,1:45:33.320
σ' αυτή που να αποκλείει να τα
δεχτούμε όλα αυτά, επειδή,
1:45:33.320,1:45:36.099
κατά την απόψη μου τουλάχιστον, το
κοινωνικά αναγκαίο
1:45:36.099,1:45:38.170
είναι κάτι που είναι για πάντα ανοιχτό
1:45:38.170,1:45:39.650
και μεταβάλλεται διαρκώς.
1:45:39.650,1:45:41.659
Τι είναι κοινωνικά αναγκαίο τώρα
1:45:41.659,1:45:45.650
σε αντίθεση με αυτό που ήταν
κοινωνικά αναγκαίο το 1850;
1:45:45.650,1:45:50.099
Έίναι πολύ διαφορετικό και θέλω
1:45:50.099,1:45:52.510
να το σκεφτείτε διατηρώντας
1:45:52.510,1:45:55.580
μια ευπροσάρμοστη οπτική κατά το διάβασμα,
καταλαβαίνοντας ότι ο Μαρξ το χρησιμοποιεί
1:45:55.580,1:45:59.219
με ένα πολύ συγκεκριμένο τρόπο,
σε μια πολύ συγκεκριμένη κατάσταση
1:45:59.219,1:46:03.340
για ένα πολύ συγκεκριμένο σκοπό.
1:46:03.340,1:46:06.739
»Φοιτητής: Υπονοεί η κοινωνική αναγκαιότητα
το πόση εργασία χρειάζεται
1:46:06.739,1:46:10.729
ένας εργάτης να αναπαράγει τον εαυτό του/της;
1:46:10.729,1:46:12.559
»Χάρβεϊ: Η κοινωνική αναγκαιότητα
1:46:12.559,1:46:15.849
μπορεί να περιλαμβάνει και αυτό.
1:46:15.849,1:46:19.290
Όπως επεσήμαναν και πολλές φεμινίστριες
1:46:19.290,1:46:22.690
σε συζητήσεις τις δεκαετίες του '60 και '70,
1:46:22.690,1:46:26.489
το συνολικό ζήτημα της κοινωνικής αναγκαιότητας
1:46:26.489,1:46:28.650
πρέπει να λάβει υπόψη του
1:46:28.650,1:46:31.860
και κάποια βασικά κόστη αναπαραγωγής
που δημιουργούνται μέσα σε ένα νοικοκυριό
1:46:31.860,1:46:35.369
που μπορούν να τα αναλαμβάνουν
δυσανάλογα οι γυναίκες
1:46:35.369,1:46:38.429
παρόλο που στην πραγματικότητα αν δει
κανείς όλη την ιστορία της
1:46:38.429,1:46:40.480
βιομηχανικής επανάστασης, η γυναικία εργασία
1:46:40.480,1:46:44.070
στα εργοστάσια δεν ήταν τόσο βασική όσο
είναι σήμερα. Το μεγαλύτερο μέρος
1:46:44.070,1:46:47.840
του παγκόσμιου προλεταριάτου σήμερα είναι γυναίκες.
1:46:47.840,1:46:51.190
Έτσι λοιπόν η διάσταση της κοινωνικής αναπαραγωγής
1:46:51.190,1:46:53.289
και η ένταξη της στην κοινωνική αναγκαιότητα
1:46:53.289,1:46:58.230
ήταν ένα επίμαχο σημείο για τους μαρξιστές.
1:46:58.230,1:47:01.690
Παρεπιμπτόντως, αυτό που πρέπει να θυμάστε
είναι ότι ο Μαρξ ήταν επιφυλακτικός
1:47:01.690,1:47:07.969
με τον όρο "μαρξιστής".
Είπε κάποτε: 'Δεν είμαι μαρξιστής'.
1:47:07.969,1:47:11.489
Εννοούσε ότι πολλά απ´ όσαν είχαν ειπωθεί στο όνομα του
1:47:11.489,1:47:13.639
δεν ήταν αυτό που ήθελε να πει.
1:47:13.639,1:47:18.309
Να λοιπόν ένας ακόμη λόγος για τον
οποίο θέλω να σκέφτεστε γι' αυτά
1:47:18.309,1:47:21.940
με τους όρους του ίδιου του Μαρξ.
1:47:21.940,1:47:24.139
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να καταλάβετε
1:47:24.139,1:47:28.309
πως επεκτείνει αυτή την έννοια της κοινωνικής αναγκαιότητας.
1:47:28.309,1:47:29.679
1:47:29.679,1:47:32.889
Το πως θα θέλατε εσείς να την επεκτείνετε
είναι επίσης θέμα ανοιχτό
1:47:32.889,1:47:34.479
σε συζήτηση και
1:47:34.479,1:47:37.039
Το πως θα θέλαμε να την επεκτείνουμε
1:47:37.039,1:47:41.719
σχετικά με ένα σοσιαλιστικό,
ή ένα σοσιο-οικολογικό ή ένα
1:47:41.719,1:47:43.070
σοσιο-φεμινιστικό πρότζεκτ ή οτιδήποτε.
1:47:43.070,1:47:44.899
Το πως θα την επεκτείνουμε
1:47:44.899,1:47:47.730
είναι επίσης κάτι που εξαρτάται από εμάς.
1:47:47.730,1:47:51.609
Δε νομίζω ότι ο Μαρξ θα ήθελε να διαβαστεί
1:47:51.609,1:47:55.389
σαν κάποιος που έγραψε ένα ευαγγέλιο
μέσα στο οποίο
1:47:55.389,1:47:56.590
θα βρείτε τον εαυτό σας.
1:47:56.590,1:48:00.110
Δεν πρόκειται για έναν περιοριστικό
επιχείρημα, αλλά για ένα τρόπο
1:48:00.110,1:48:03.469
που σας απελευθερώνει για να
σκεφτείτε όλες τις δυνατότητες,
1:48:03.469,1:48:05.369
και όλους του εναλλακτικούς
1:48:05.369,1:48:08.780
τρόπους να κινηθείτε.
1:48:08.780,1:48:09.929
Μια τελευταία ερώτηση.
1:48:09.929,1:48:13.959
»Φοιτητής: Μπορείτε να διευκρινίσετε περισσότερο
1:48:13.959,1:48:15.649
την διαφορά ανάμεσα στην αξία χρήσης
και την ανταλλακτική αξία;
1:48:15.649,1:48:19.880
»Χάρβεϊ: Για να το πούμε απλά,
αξία χρήσης είναι ένα πουκάμισο
1:48:19.880,1:48:21.889
ή ένα παπούτσι ή οτιδήποτε χρησιμοποιείς.
Ανταλλακτική αξία είναι
1:48:21.889,1:48:25.880
τα πουκάμισα και τα παπούτσια στην αγορά
και οι τιμές τους.
1:48:25.880,1:48:30.099
1:48:30.099,1:48:33.419
Δεν θα ήθελα να χρησιμοποιήσω τον όρο τιμή
σ' αυτό το σημείο, μια και δεν μιλήσαμε ακόμη
1:48:33.419,1:48:35.969
για το νόμισμα. Αλλά όπως θα δούμε
1:48:35.969,1:48:40.610
πρόκειται για τις τιμές στην αγορά,
και η ανταλλακτική αξία είναι η τιμή
1:48:40.610,1:48:43.769
ενός εμπορεύματος.
1:48:43.769,1:48:46.609
Ωραία, μπορούμε να σταματήσουμε σ' αυτό το σημείο.
Σας ευχαριστώ πολύ.
1:48:46.609,1:48:52.909
Την επόμενη εβδομάδα δεν έχουμε μάθημα, σωστά;
Επειδή… τι είναι την επόμενη εβδομάδα;
1:48:52.909,1:48:55.679
»Φοιτητής: Η 'ημέρα των εργατών' (labor day).
»Χάρβεϊ: Πολύ ωραία!
1:48:55.679,1:48:57.739
Για την επόμενη φορά θέλω να διαβάσετε
1:48:57.739,1:49:03.840
το υπόλοιπο από το πρώτο κεφάλαιο
μαζί με το δεύτερο.
1:49:03.840,1:49:08.169
Θα φτάσουμε έτσι στο τέλος του δεύτερου
κεφαλαίου που είναι αρκετά σύντομο.
1:49:08.169,1:49:12.650
Το υπόλοιπο αυτό κεφάλαιο είναι πολύ
περίεργο για διάφορους λόγους.
1:49:12.650,1:49:17.599
Ανέφερα το συγγραφικό στυλ του Μαρξ.
που αλλάζει απο
1:49:17.599,1:49:23.369
ξεκάθαρα αναλυτικό, όπως αυτό που είδατε εδώ,
και αλλάζει σ' αυτό
1:49:23.369,1:49:27.419
που θα ονόμαζα 'λογιστικό στυλ'
1:49:27.419,1:49:29.869
και που είναι φοβερά βαρετό.
1:49:29.869,1:49:31.629
Στο οποίο, λ.χ. 'αυτό αξίζει δύο σελίνια
1:49:31.629,1:49:34.650
και το άλλο τρία
1:49:34.650,1:49:38.269
και εκείνο δυόμιση πένες. Και αν προσθέσουμε
αυτό σε εκείνο θα έχουμε στο τέλος …'
1:49:38.269,1:49:39.269
Φοβερά βαρετό.
1:49:39.269,1:49:42.980
Η τρίτη ενότητα είναι αρκετά μεγάλη
1:49:42.980,1:49:46.550
και αρκετά βαρετή.
1:49:46.550,1:49:49.510
Κατά την άποψη μου θα μπορούσε
να την συντομέψει.
1:49:49.510,1:49:52.860
Έχει όμως κάποιες πολύ σημαντικές
επισημάνσεις και θα χρειαστεί
1:49:52.860,1:49:53.810
να προσπαθήσετε πολύ.
1:49:53.810,1:49:57.070
Η τελευταία ενότητα του πρώτου κεφαλαίου
αναφέρεται στον φετιχισμό των εμπορευμάτων,
1:49:57.070,1:50:00.300
τους λυκανθρώπους και τον Ροβινσόνα Κρούσο
about werewolves and Robinson Crusoe,
1:50:00.300,1:50:04.489
σε ένα καταπληκτικό λογοτεγνικό στυλ.
Θα έχετε έτσι σ' αυτό το κεφάλαιο
1:50:04.489,1:50:08.159
μαζεμένο ένα μεγάλο δείγμα
των τρόπων γραφής του Μαρξ
1:50:08.159,1:50:09.479
όλους συγκεντρωμένους.
1:50:09.479,1:50:13.699
Αν προσπαθούσατε να γράψετε την διατριβή σας
μ' αυτό τον τρόπο θα σας έλεγαν: 'Δεν μπορείς
1:50:13.699,1:50:15.320
να το κάνεις αυτό! Πρέπει να το συμμαζέψεις.'
1:50:15.320,1:50:18.380
Πρέπει να διαλέξετε έναν τρόπο γραφής.
Ο Μαρξ όμως γράφει σε πολλούς και διάφορους
1:50:18.380,1:50:19.559
και το απολαμβάνει.
1:50:19.559,1:50:21.810
Είναι πράγματι απολαυστικό
επειδή θα αρχίσετε να αναρωτιέστε:
1:50:21.810,1:50:25.049
μα πως στο καλό σχετίζεται αυτό με εκείνο;
1:50:25.049,1:50:28.939
Και τι σημαίνει αυτό πραγματικά;
Κάπως έτσι λοιπόν είναι το πρώτο κεφάλαιο.
1:50:28.939,1:50:30.369
Το κεφάλαιο 2 είναι σχετικά μικρό,
1:50:30.369,1:50:33.389
και επίσης πολύ αναλυτικό.
1:50:33.389,1:50:36.969
Οι σημαντικές έννοιες εκθέτονται όπως και στο πρώτο
και προχωράει ένα βήμα παραπέρα στο εννοιολογικό σύστημα.
1:50:36.969,1:50:42.199
Εντάξει; Οπότε τα κεφάλαια ένα και δύο
1:50:42.199,1:50:45.859
για την επόμενη φορά.