Class 1 Dutch

Once you have translated a line of English text, replace the English text with the new translation.
Please do not change the time codes.

Class 1

0:00:00.000,0:00:01.569
» De citaten komen uit de vertaling van I. Lipschits, De Boer,
Hilversum, 1967. (ondertiteling: A. Verlee. Controle C. Bal.) «

0:00:01.569,0:00:02.840
» NEIL SMITH: Wel, we gaan vandaag

0:00:02.840,0:00:07.259
praten met
David Harvey over

0:00:07.259,0:00:08.809
zijn lezingen die hij geeft,

0:00:08.809,0:00:11.300
voor bijna, denk ik, 40 jaar

0:00:11.300,0:00:13.919
over "Het Kapitaal". Mijn naam is Neil Smith.

0:00:13.919,0:00:19.019
Ik doceer antropologie en geografie in de
City University of New York

0:00:19.019,0:00:21.640
en David is mijn collega
sinds zijn komst hier

0:00:21.640,0:00:25.199
maar daarvoor, lang daarvoor,
meer dan 30 jaar

0:00:25.199,0:00:30.009
was ik student van David te Johns
Hopkins in Baltimore, en daar

0:00:30.009,0:00:33.180
nam ik

0:00:33.180,0:00:37.580
niet enkel kennis van "Het Kapitaal" als boek, maar
ik las het daar voor het eerst geheel, en

0:00:37.580,0:00:41.620
deed dit met David.
David wat inspireerde je

0:00:41.620,0:00:44.570
om te starten met het lezen van "Het Kapitaal",

0:00:44.570,0:00:46.830
in het begin van de jaren 1970

0:00:46.830,0:00:48.790
» DAVID HARVEY: Het was een van die

0:00:48.790,0:00:50.480
historische momenten dat het

0:00:50.480,0:00:53.360
juist leek om dit te doen.

0:00:53.360,0:00:56.320
Ik kwam toe uit Engeland,

0:00:56.320,0:00:59.770
pas van de boot, in de zomer van 1969.

0:00:59.770,0:01:01.670
Ik kwam toe in Baltimore,

0:01:01.670,0:01:07.250
in 1968 waar er een geweld
uitbarsting was geweest

0:01:07.250,0:01:11.240
als gevolg van de moord op
Martin Luther King,

0:01:11.240,0:01:14.660
problemen met burgerrechten in de stad waren

0:01:14.660,0:01:17.750
duidelijk, het racisme was duidelijk,

0:01:17.750,0:01:20.530
er was de Vietnam oorlog,

0:01:20.530,0:01:21.970
en alle protesten tegen de oorlog

0:01:21.970,0:01:24.030
werden heviger,

0:01:24.030,0:01:27.620
het was een erg verwarde tijd…

0:01:27.620,0:01:29.560
En ik herinner mij,

0:01:29.560,0:01:32.330
ik denk in december 1969,

0:01:32.330,0:01:36.530
dat Fred Hampton werd vermoord in Chicago,

0:01:36.530,0:01:37.920
een Black Panther leider,

0:01:37.920,0:01:39.489
en kort daarna,

0:01:39.489,0:01:41.700
mei 1970, waren er de

0:01:41.700,0:01:44.740
doden te Kent State.

0:01:44.740,0:01:48.020
Kolossale studentenstakingen, miljoenen
studenten over geheel het land

0:01:48.020,0:01:52.100
gingen in staking. Daarna waren
er de doden op Jackson State.

0:01:52.100,0:01:57.970
Dit was dus een erg, erg,
erg verwarrende tijd.

0:01:57.970,0:01:59.009
En ik denk,

0:01:59.009,0:02:03.119
voor mij toch, dat er ook een gevoel was
niet goed te weten, hoe te handelen,

0:02:03.119,0:02:07.290
of dit te verklaren.

0:02:07.290,0:02:11.800
En opgeleid zijnde als een sociaal wetenschapper,
denkend over dingen, kon ik geen raamwerk
vinden dat

0:02:11.800,0:02:13.499
werkelijk alles omvatte wat er gebeurde.

0:02:13.499,0:02:17.539
En zo zei ik tot enkele studenten:
'Waarom niet "Het Kapitaal" lezen?

0:02:17.539,0:02:18.770
Daar het een nog ongelezen boek is,

0:02:18.770,0:02:20.669
kan er misschien iets in staan

0:02:20.669,0:02:21.980
dat een antwoord geeft.'

0:02:21.980,0:02:25.829
En zo gingen enkelen van ons samen
zitten en vormde we een leesgroep.

0:02:25.829,0:02:30.779
Zo begon het. We lazen
het en begrepen het

0:02:30.779,0:02:32.599
volledig fout, het boek,

0:02:32.599,0:02:35.059
compleet fout begrepen.
Terug kijkend nu,

0:02:35.059,0:02:38.499
ben ik verlegen te horen wat we
zeiden over dit boek in het eerste jaar.

0:02:38.499,0:02:42.679
Weet je, het was de blinde die de blinde leidde
door deze enorme tekst.

0:02:42.679,0:02:45.509
En we wisten niet wat we deden,
We dachten: 'We deden het,

0:02:45.509,0:02:49.189
en we doen het beter nog een keer, omdat
we het duidelijk niet goed hadden.'

0:02:49.189,0:02:51.799
Maar wat ik leerde, was,

0:02:51.799,0:02:56.359
je begint werkelijk enkel slechts
"Het Kapitaal" te begrijpen als je aan het eind bent.

0:02:56.359,0:02:58.950
Het is erg moeilijk te beginnen met …

0:02:58.950,0:02:59.979
» NEIL SMITH: Ja.

0:02:59.979,0:03:02.049
» DAVID HARVEY: …een soort van helder begrip.

0:03:02.049,0:03:04.449
Dus beslisten we het
nog eens te doen,

0:03:04.449,0:03:05.800
wat we deden.

0:03:05.800,0:03:08.009
En ik dacht: wel,

0:03:08.009,0:03:10.700
dit is interessant, nu begin ik het
raamwerk te zien

0:03:10.700,0:03:15.739
dat helpt om uit te leggen wat er gaande is.
En dacht: ik blijf dit doen.

0:03:15.739,0:03:18.010
Er waren andere mensen,

0:03:18.010,0:03:21.079
als ik, die ook deze nood aan een
raamwerk voelden, en zo,

0:03:21.079,0:03:22.829
stap na stap

0:03:22.829,0:03:26.049
begon ik te zeggen:
ik ga dit elk jaar doen.

0:03:26.049,0:03:29.609
Natuurlijk, wat dan gebeurt,
als je dit doet, is

0:03:29.609,0:03:33.289
dat je plots een
marxist genoemd wordt.

0:03:33.289,0:03:37.059
Ik had geen idee wat een marxist was,
en ik gaf

0:03:37.059,0:03:40.139
er ook niet om, maar plots,
enkel omdat je het boek leest

0:03:40.139,0:03:42.289
en het ernstig neemt,

0:03:42.289,0:03:45.709
en je meer wil weten, hoe de wereld
te begrijpen langs deze

0:03:45.709,0:03:49.349
zienswijze, vind je jezelf in een
politieke hoek. En na een tijd zeg je:

0:03:49.349,0:03:54.649
Als het is wat ik ben, dan
ben ik wie ik ben, dus…

0:03:54.649,0:03:56.979
» NEIL SMITH: Wel, ik denk dat het
nuttig is, omdat de

0:03:56.979,0:03:59.859
lezingen er aan komen,

0:03:59.859,0:04:02.680
dat je ons een overzicht geeft,

0:04:02.680,0:04:04.249
een stukje discussie,

0:04:04.249,0:04:11.290
wat je denkt de hoofdpunten te zijn
in boek 1 van "Het Kapitaal".

0:04:11.290,0:04:15.229
» DAVID HARVEY: Een van de dingen
om te doen,

0:04:15.229,0:04:16.359
en een van de redenen

0:04:16.359,0:04:20.750
waaruit ik veel genoegen haal, is
het geven van deze cursus op deze wijze,

0:04:20.750,0:04:24.639
is dat veel mensen cursussen
volgden waar een beetje Marx,

0:04:24.639,0:04:28.870
een beetje Weber, Durkheim, in zat,
zij lazen uittreksels van Marx of iets dergelijks,

0:04:28.870,0:04:31.620
maar lazen het nooit als een boek,

0:04:31.620,0:04:36.430
en het is een fantastische literaire constructie.
Daarom, een van de dingen die ik echt

0:04:36.430,0:04:38.139
wil belichten is,

0:04:38.139,0:04:40.349
dat het goed te lezen is!

0:04:40.349,0:04:44.919
Eens je voorbij de moeilijkheden bent
qua taal en begrip van al deze

0:04:44.919,0:04:50.120
concepten, is het werkelijk een
dynamisch stuk, dat vlot leest.

0:04:50.120,0:04:54.840
En het is welbespraakt van in het begin,
met slechts het simpele idee van een waar.

0:04:54.840,0:04:59.190
Ga je naar een supermarkt, je vindt een waar,
je neemt het naar huis, je eet het,

0:04:59.190,0:05:03.629
of draagt het, wat ook, en,

0:05:03.629,0:05:08.710
beginnend met dat ding, dat
we allen kennen, neemt het je stap voor stap

0:05:08.710,0:05:10.649
op de weg naar het

0:05:10.649,0:05:14.499
uitpluizen hoe de kapitalistische economie werkt.

0:05:14.499,0:05:20.509
Dan zet het rond dat inzicht
verbazende inzichten, hoe het komt dat er

0:05:20.509,0:05:24.150
werkloosheid is, of een strijd om de

0:05:24.150,0:05:26.290
werktijd, waarom het is dat

0:05:26.290,0:05:28.309
kapitalisten altijd proberen

0:05:28.309,0:05:30.529
tijd van je af te pakken,

0:05:30.529,0:05:33.270
waarom we een leven hebben

0:05:33.270,0:05:35.050
waar onze wereld

0:05:35.050,0:05:39.090
georkestreerd is rond
concepten van tijdelijkheid,

0:05:39.090,0:05:43.150
en wat de onderdrukking is dat
met dit alles bestaat. Daarom denk ik dat

0:05:43.150,0:05:46.979
het erg onthullend is in wat het doet.

0:05:46.979,0:05:53.979

0:06:05.360,0:06:09.099
Zo, het doel van deze cursus is

0:06:09.099,0:06:14.189
je aan het lezen te zetten,

0:06:14.189,0:06:18.189
en het te doen, zoveel als kan
in Marx' eigen termen,

0:06:18.189,0:06:20.869
wat raar kan klinken, omdat

0:06:20.869,0:06:22.789
je het boek niet gelezen hebt,

0:06:22.789,0:06:24.779
je ook niet weet wat

0:06:24.779,0:06:26.749
de termen zijn.

0:06:26.749,0:06:31.630
Maar één van zijn bewoordingen is, dat je leest,

0:06:31.630,0:06:35.479
en daarom je meer
uit de lezing haalt

0:06:35.479,0:06:38.349
wanneer je de aangegeven leesstof leest

0:06:38.349,0:06:42.029
voor je naar de lezing komt,
in plaats van passief te luisteren.

0:06:42.029,0:06:46.080
Hiervoor is er nog een rede,
dat is, dat je

0:06:46.080,0:06:49.729
altijd moeite moet doen

0:06:49.729,0:06:52.990
om iets te begrijpen.

0:06:52.990,0:06:56.190
En in de strijd met jezelf

0:06:56.190,0:06:58.379
kan je komen tot je eigen

0:06:58.379,0:06:59.880
verstaan voor wat Marx staat

0:06:59.880,0:07:04.520
en wat het voor jou betekent. Dus is het
een engagement tussen jou en dit boek,

0:07:04.520,0:07:06.969
jou en deze tekst,

0:07:06.969,0:07:07.860
dat ik wil

0:07:07.860,0:07:11.699
aanmoedigen.

0:07:11.699,0:07:13.749
Dat doende echter,

0:07:13.749,0:07:18.099
is er een complicatie
komende uit het feit dat

0:07:18.099,0:07:22.659
het heel lastig is dit aan te pakken zonder
vooraf gegeven ideeën. Iedereen heeft

0:07:22.659,0:07:25.050
gehoord van Karl Marx

0:07:25.050,0:07:30.209
en iedereen kent de
termen marxisme en marxist,

0:07:30.209,0:07:33.379
en er zijn verschillende connotaties

0:07:33.379,0:07:35.509
verbonden aan deze woorden.

0:07:35.509,0:07:41.370
Daarom wil ik vragen in het
begin deze opzij te zetten, deze

0:07:41.370,0:07:43.689
vooropgezette meningen

0:07:43.689,0:07:47.289
betreffende Marx, die je denkt
te weten, en de tekst te lezen

0:07:47.289,0:07:52.179
om vast te stellen wat het werkelijk
is, wat hij probeert te zeggen.

0:07:52.179,0:07:55.229
En dat, natuurlijk,

0:07:55.229,0:07:59.270
is niet eenvoudig omwille van
vele andere redenen, waarover

0:07:59.270,0:08:03.679
ik wil spreken bij wijze van introductie.

0:08:03.679,0:08:06.870
Een van de andere vooropgezette
meningen, waarmee we neigen een

0:08:06.870,0:08:09.680
tekst als deze te benaderen

0:08:09.680,0:08:13.610
komt uit onze bijzondere intellectuele
geschiedenis en onze eigen bijzondere

0:08:13.610,0:08:17.449
intellectuele vorming,

0:08:17.449,0:08:21.009
en voor studenten,
bijvoorbeeld,

0:08:21.009,0:08:26.249
is deze intellectuele vorming dikwijls
beheerst door disciplinerende apparaten,

0:08:26.249,0:08:27.530
disciplinerende overwegingen,

0:08:27.530,0:08:30.169
disciplinerende belangen.

0:08:30.169,0:08:32.580
Daarom is er de tendens

0:08:32.580,0:08:37.050
het in te delen en te lezen
vanuit je disciplinair standpunt.

0:08:37.050,0:08:42.720
Wel, een van de goede dingen met Marx is,
dat hij nooit vast zat in een discipline,

0:08:42.720,0:08:46.090
en als je hem juist wil lezen, moet je
de vastheid vergeten

0:08:46.090,0:08:48.130
van je discipline;

0:08:48.130,0:08:51.600
niet op lange termijn natuurlijk maar
toch voor deze cursus.

0:08:51.600,0:08:53.350
Je moet denken aangaande

0:08:53.350,0:08:54.430
wat het is

0:08:54.430,0:08:58.400
dat hij zegt, onafhankelijk van

0:08:58.400,0:09:03.270
het disciplinerende apparaat
waarmee je denkt over de dingen.

0:09:03.270,0:09:07.800
Nu, de andere reden om te zeggen dat
dit een verbazend rijk

0:09:07.800,0:09:10.660
boek is, zijn de verwijzingen.

0:09:10.660,0:09:14.550
Verwijzingen naar Shakespeare,
de Grieken, Balzac,

0:09:14.550,0:09:17.740
referenties naar
politieke economen, naar filosofen,

0:09:17.740,0:09:21.100
antropologen en alle
anderen. Met andere woorden,

0:09:21.100,0:09:22.920
Marx baseert zich op

0:09:22.920,0:09:25.950
immense bronnen,

0:09:25.950,0:09:29.980
en zoals hij het doet, mag het een
uitdaging zijn uit te vinden

0:09:29.980,0:09:32.140
welke deze bronnen zijn,

0:09:32.140,0:09:36.700
en eigenlijk zijn enkele lastig te volgen,
en ik ben er lang mee bezig geweest.

0:09:36.700,0:09:41.250
Maar het is echt opwindend
in het begin te zien

0:09:41.250,0:09:42.589
enige van de

0:09:42.589,0:09:45.259
connecties. Bv. wanneer ik begon
dit te lezen, had ik niet veel gelezen

0:09:45.259,0:09:48.850
van Balzac, en toen ik het las
zei ik tot mijzelf:

0:09:48.850,0:09:51.690
'Oh daar heeft Marx het gehaald!'

0:09:51.690,0:09:55.550
Plots zie je dan de wijze waarop hij de
ervaren wereld

0:09:55.550,0:09:57.400
baseert,

0:09:57.400,0:10:00.570
met Goethe, met
Shakespeare, je weet wel, al de anderen.

0:10:00.570,0:10:01.510
Dus het is een erg

0:10:01.510,0:10:04.710
rijke tekst, in die zin en je
gaat het waarderen,

0:10:04.710,0:10:06.359
ik denk, nog meer

0:10:06.359,0:10:08.860
als je stopt met zeggen: 'Wel,

0:10:08.860,0:10:11.660
naar wie verwijst hij in de geschiedenis?', of 'Over

0:10:11.660,0:10:14.380
welke econoom spreekt hij?' enz.

0:10:14.380,0:10:17.260
Een ander ding dat we gaan tegenkomen,
als je het zo zal lezen, is dat je

0:10:17.260,0:10:19.930
het een erg interessant boek zal vinden.

0:10:19.930,0:10:22.460
Het is een fascinerend boek,

0:10:22.460,0:10:25.980
en hier natuurlijk, komen we
een ander stel vooroordelen tegen, omdat

0:10:25.980,0:10:28.660
velen van jullie al wat

0:10:28.660,0:10:31.020
Marx gelezen hebben.

0:10:31.020,0:10:34.620
Misschien las je "Het Communistisch
Manifest" in het hoger onderwijs.

0:10:34.620,0:10:37.710
Misschien had je een van die
mooie cursussen die heten:

0:10:37.710,0:10:40.880
'Introductie tot de sociale theorie',
waar je twee weken spendeerde aan Marx,

0:10:40.880,0:10:46.460
je weet wel, twee weken Weber, enkele
weken Durkheim en al de anderen.

0:10:46.460,0:10:48.910
En misschien las je
uittreksels van "Het Kapitaal".

0:10:48.910,0:10:54.000
Maar uittreksels lezen is heel
verschillend van het lezen als een boek,

0:10:54.000,0:10:58.269
omdat je die stukjes begint te zien én,
op een of andere wijze, een rol

0:10:58.269,0:11:02.270
spelend in een veel groter
en breder verhaal, en wat ik denk

0:11:02.270,0:11:05.430
dat goed is,

0:11:05.430,0:11:11.170
wat dit groter verhaal is, wat het
groter concept is, omdat dat is,

0:11:11.170,0:11:14.040
hoe Marx, denk ik, wou gelezen
worden. Hij zou het gehaat hebben

0:11:14.040,0:11:15.230
indien iemand zou zeggen:

0:11:15.230,0:11:19.000
'He, je moet dit hoofdstuk aanhalen',
of 'je moet dit hoofdstuk doen', en hierin is

0:11:19.000,0:11:20.080
Marx te volgen.

0:11:20.080,0:11:23.680
Hij zou het zeker gehaat hebben als hij
wist dat hij gegeven werd als introductie

0:11:23.680,0:11:25.290
tot een cursus sociale theorie.

0:11:25.290,0:11:27.440
En ik denk dat dit ook gehaat moet worden,

0:11:27.440,0:11:30.280
omdat je daardoor een bepaalde
opvatting van Marx hebt

0:11:30.280,0:11:32.070
die radicaal verschillend is

0:11:32.070,0:11:35.290
aan de conceptie die je
krijgt met het lezen van

0:11:35.290,0:11:38.600
een boek als Marx's Kapitaal.

0:11:38.600,0:11:43.120
Het andere ding dat gebeurt,
natuurlijk, vanuit de discipline

0:11:43.120,0:11:49.320
is dat vaak mensen
beginnen hun begrip te herorganiseren

0:11:49.320,0:11:52.930
rond die discipline.
Het is te zeggen:

0:11:52.930,0:11:56.380
'Wel, ik ben geen goed econoom, ik krijg
hier geen economie, dus ik ga

0:11:56.380,0:11:59.190
mij niet vermoeien in het
volgen van de economische argumentatie,

0:11:59.190,0:12:00.200
ik ga slechts de filosofische

0:12:00.200,0:12:01.819
argumentatie volgen'.

0:12:01.819,0:12:02.819
En eigenlijk,

0:12:02.819,0:12:04.830
het is zeer interessant

0:12:04.830,0:12:07.460
Marx te lezen in dat perspectief.

0:12:07.460,0:12:11.290
Nu, ik heb deze cursus gegeven
elk jaar sinds 1971,

0:12:11.290,0:12:12.780
behalve één keer.

0:12:12.780,0:12:17.240
Sommige jaren heb ik het tweemaal
gedaan, soms drie keer.

0:12:17.240,0:12:20.880
En elk jaar gaf ik het
aan

0:12:20.880,0:12:22.310
verschillende groepen.

0:12:22.310,0:12:23.670
De ene keer was het

0:12:23.670,0:12:27.430
een volledig filosofie department
van wat toen het Morgan State

0:12:27.430,0:12:29.949
College was, Morgan
State University. Een andere keer

0:12:29.949,0:12:33.690
de studenten in het
programma Engels te Johns Hopkins.

0:12:33.690,0:12:34.579
Nog een ander jaar

0:12:34.579,0:12:38.960
waren het economisten en dergelijken.
Wat mij echt fascineerde, was dat

0:12:38.960,0:12:43.170
elke keer je het las met een andere
groep, zij er verschillende dingen in zagen.

0:12:43.170,0:12:46.540
En werkelijk, ik leerde veel met
door deze tekst te gaan met die

0:12:46.540,0:12:49.670
erg verschillende groepen.

0:12:49.670,0:12:52.680
Soms maakte het mij wel
gek, maar ik leerde veel.

0:12:52.680,0:12:55.100
Op een jaar, bijvoorbeeld, deed

0:12:55.100,0:13:00.930
ik het met mensen van het comparatieve
literatuur programma te Johns Hopkins,

0:13:00.930,0:13:03.630
ongeveer zeven van ze.

0:13:03.630,0:13:07.290
En we zijn bij hoofdstuk één,

0:13:07.290,0:13:11.040
en we spenderen het hele semester aan
dat hoofdstuk.

0:13:11.040,0:13:14.710
Het maakte mij gek. Ik zei: 'Kijk, we moeten
vandaag uitkomen op de werkdag', en dingen als

0:13:14.710,0:13:17.029
dit, erg belangrijke zaken
als dit, en zij zeiden:

0:13:17.029,0:13:20.690
'Nee, nee, we moeten dit goed hebben',
weet je. 'Wat bedoelt hij

0:13:20.690,0:13:23.870
werkelijk met waarde? Wat is
werkelijk deze geld waar? Waarover

0:13:23.870,0:13:26.070
gaat de fetisj? Waar gaat dit werkelijk over?'

0:13:26.070,0:13:27.270
En het bleek …

0:13:27.270,0:13:30.830
Ik zei: 'Waarom doen jullie dit?'
Zij zeiden: 'Wel, wij werken veel in de

0:13:30.830,0:13:33.679
traditie van…' iemand van wie ik nooit
gehoord had op dat moment, en ik dacht

0:13:33.679,0:13:37.430
dat het duidelijk een idioot was, omdat
hij deze dingen produceerde,

0:13:37.430,0:13:39.980
een man die Jacques Derrida heette,

0:13:39.980,0:13:44.240
die veel tijd spendeerde te
Hopkins in de late jaren 1960 en

0:13:44.240,0:13:47.460
begin 1970. En zo echt

0:13:47.460,0:13:50.890
invloedrijk was in het
comparatieve literatuur programma.

0:13:50.890,0:13:53.100
Nu, een van de dingen dat ik later

0:13:53.100,0:13:55.150
over dit dacht was…

0:13:55.150,0:14:00.080
Wat zij mij leerden, was veel en erg
zorgvuldig aandacht te geven aan Marx' taal;

0:14:00.080,0:14:05.040
wat hij zegt, hoe hij het zegt, en wat
hij bedoelt, en misschien wat hij fout doet,

0:14:05.040,0:14:08.160
en dat is zo verschrikkelijk belangrijk.

0:14:08.160,0:14:12.800
Dus echt, ik leerde…
en ben zeer dankbaar nu voor deze groep,

0:14:12.800,0:14:16.530
naast het feit dat ik niet langer mijzelf
als een idioot hoorde zeggen 'ik weet niet…

0:14:16.530,0:14:19.270
ik heb nooit gehoord van Jacques Derrida',
weet je wel.

0:14:19.270,0:14:23.380
Het was dus erg invloedrijk

0:14:23.380,0:14:28.170
om een groep als deze te hebben
die me door het eerste hoofdstuk nam

0:14:28.170,0:14:30.100
met de fijne kam,

0:14:30.100,0:14:33.360
bijna elk woord, elke zin,
elke connectie met de

0:14:33.360,0:14:34.910
zinnen, enz.

0:14:34.910,0:14:38.860
Inderdaad, ik wil naar de
werkdag. Ja, inderdaad, ik wil door

0:14:38.860,0:14:41.629
het boekdeel, zodat we
niet al de tijd geven

0:14:41.629,0:14:43.090
aan hoofdstuk één, maar het

0:14:43.090,0:14:46.580
is dit soort van aanpak dat verschillen
in de disciplinaire perspectieven opent.

0:14:46.580,0:14:51.300
Omdat Marx deze tekst schreef

0:14:51.300,0:14:55.890
vanuit deze verschillende
standpunten, die ik aangaf.

0:14:55.890,0:14:56.610
En ik denk dat

0:14:56.610,0:14:58.280
we moeten herkennen

0:14:58.280,0:15:03.330
hoe deze differente standpunten
kruisen binnen de tekst.

0:15:03.330,0:15:06.130
In feite zijn er drie belangrijke

0:15:06.130,0:15:08.430
gebieden van inspiratie

0:15:08.430,0:15:10.550
voor dit werk,

0:15:10.550,0:15:13.790
en zij worden alle gestuwd

0:15:13.790,0:15:18.940
uit een diepe toezegging, in Marx' geval,

0:15:18.940,0:15:22.540
tot de kritische theorie, de kritische analyse.

0:15:22.540,0:15:27.890
Toen hij jong was schreef hij een klein
stukje tot een van zijn redactionele collega's

0:15:27.890,0:15:30.070
op de Duitse krant.

0:15:30.070,0:15:35.360
De titel van het stuk is: 'Voor een
meedogenloze kritiek van al het bestaande'.

0:15:35.360,0:15:40.440
Een zeer bescheiden stuk en ik
suggereer dat men het leest,

0:15:40.440,0:15:42.780
omdat het fascineert.

0:15:42.780,0:15:45.640
Wat hij doet in dat stuk is,
hij zegt niet

0:15:45.640,0:15:46.680
iedereen

0:15:46.680,0:15:50.800
is dom, ik verwerp iedereen,
ik ga iedereen kritiseren uit zijn

0:15:50.800,0:15:51.790
bestaan. Nee.

0:15:51.790,0:15:53.760
Wat hij zegt is,

0:15:53.760,0:15:57.050
er veel serieuze mensen die echt
hebben nagedacht over de wereld,

0:15:57.050,0:15:58.760
heel hard.

0:15:58.760,0:16:04.830
En zij hebben bepaalde dingen gezien
van de wereld die nu onze bronnen zijn.

0:16:04.830,0:16:09.540
Wat de kritische methode doet
is dat wat zij zagen te nemen,

0:16:09.540,0:16:15.080
er aan te werken en te transformeren
in iets anders.

0:16:15.080,0:16:18.200
En een van de dingen die hij later zei,
wat denkelijk zijn methode laat zien,

0:16:18.200,0:16:19.750
is wonderwel:

0:16:19.750,0:16:24.220
dat hij zegt, de wijze waarop je
de transformatie doet, is het nemen

0:16:24.220,0:16:26.699
van radicaal differente conceptuele delen

0:16:26.699,0:16:32.370
en met ze tegen elkaar te wrijven,
maak je een revolutionair vuur.

0:16:32.370,0:16:36.790
Dat is wat hij in feite doet.
Hij neemt zeer, zeer differente tradities,

0:16:36.790,0:16:38.340
duwt ze samen,

0:16:38.340,0:16:39.800
schuurt ze tegen elkaar,

0:16:39.800,0:16:43.960
en creëert een compleet
nieuw kenniskader.

0:16:43.960,0:16:47.790
Zoals hij zei in een van zijn

0:16:49.670,0:16:52.350
voorwoorden: als je probeert een nieuw
kennissysteem te creëren dan moet je

0:16:52.350,0:16:55.790
het hele conceptuele apparaat herscheppen.

0:16:55.790,0:17:00.590
De hele onderzoeksmethode herscheppen.

0:17:00.590,0:17:04.939
Nu, de drie conceptuele blokken
in "Het Kapitaal"

0:17:04.939,0:17:07.110
zijn deze:

0:17:07.110,0:17:09.579
Eerst is er het conceptuele blok

0:17:09.579,0:17:12.180
van de politieke economie.

0:17:12.180,0:17:17.640
Achttiende eeuw, vroeg
negentiende eeuwse politieke economie.

0:17:17.640,0:17:20.010
Dit is hoofdzakelijk Engels.

0:17:20.010,0:17:22.600
Niet geheel Engels, maar het is

0:17:22.600,0:17:28.070
van Locke en Hobbes en Hume tot na-
tuurlijk Adam Smith, Ricardo en Malthus.

0:17:28.070,0:17:32.180
En een menigte andere figuren,
als Steuart, en onbelangrijkere figuren.

0:17:32.180,0:17:35.880
Hij onderwerpt al deze mensen

0:17:35.880,0:17:39.730
aan een grondige kritiek, in

0:17:39.730,0:17:45.040
3 delen, de "Theorieën over de meerwaarde".

0:17:45.040,0:17:48.240
Hij had geen fotokopie machine
of het web en al deze

0:17:48.240,0:17:51.240
dingen, zo kopieerde hij
intensief met de hand

0:17:51.240,0:17:52.980
lange passages van Adam Smith,

0:17:52.980,0:17:54.770
en schreef dan een commentaar op hem.

0:17:54.770,0:17:59.290
Lange passages van Steuart,

0:17:59.290,0:18:03.390
opnieuw, lange commentaren er op.

0:18:03.390,0:18:07.990
In feite was hij aan het doen
wat we nu deconstructie noemen.

0:18:07.990,0:18:10.210
En een van de dingen die ik leerde

0:18:10.210,0:18:12.950
met de "Theorieën over de meerwaarde" was

0:18:12.950,0:18:16.170
hoe argumenten te deconstrueren.

0:18:16.170,0:18:18.340
Feitelijk, wat hij doet is zeggen:

0:18:18.340,0:18:19.979
'Adam Smith geeft dit argument.

0:18:19.979,0:18:22.770
Wat laat hij weg?

0:18:22.770,0:18:25.030
Wat is afwezig? Wat is het ontbrekende

0:18:25.030,0:18:26.400
deel hier,

0:18:26.400,0:18:28.299
dat echt helpt alles samen te houden,

0:18:28.299,0:18:32.390
en als we het toevoegen,
verandert dan het argument?'

0:18:32.390,0:18:34.470
Dus politieke economie

0:18:34.470,0:18:37.750
is werkelijk vrij sterk

0:18:37.750,0:18:38.540
als een van de …

0:18:38.540,0:18:42.760
… delen in het verhaal.

0:18:42.760,0:18:46.429
Nu, ik ken de politieke economie redelijk.
Heb veel gelezen en voel

0:18:46.429,0:18:50.140
mij er mee vertrouwd. Misschien
omdat ik uit de Engelse

0:18:50.140,0:18:53.260
traditie kom en al het overige,
dat het vertrouwd is.

0:18:53.260,0:18:56.080
We gaan er dus doorheen,

0:18:56.080,0:18:58.960
en ik geef redelijk wat

0:18:58.960,0:19:00.850
materiaal daaruit,
in de zin dat

0:19:00.850,0:19:02.960
Marx zijn inspiratie er uit haalde,

0:19:02.960,0:19:05.240
omdat hij niet altijd citeert in "Het Kapitaal".

0:19:05.240,0:19:06.789
Een idee komt op,

0:19:06.789,0:19:08.830
dat duidelijk uit een plaats komt,

0:19:08.830,0:19:10.400
en het is erg betekenisvol,

0:19:10.400,0:19:14.410
maar Marx citeert het altijd niet.

0:19:14.410,0:19:15.820
Er zijn, natuurlijk,

0:19:15.820,0:19:21.420
ook andere theoretici, zelfs in
de VS, maar hoofdzakelijk Fransen.

0:19:21.420,0:19:25.230
Er was dus ook een Franse traditie van
politieke economie, eerder different.

0:19:25.230,0:19:29.370
Marx refereert er naar, maar het
is een van zijn grote,

0:19:29.370,0:19:32.920
van zijn… discussies.

0:19:32.920,0:19:36.460
Het tweede deel

0:19:36.460,0:19:39.770
is de klassieke Duitse kritische filosofie,

0:19:39.770,0:19:41.870
die terug gaat tot de Grieken.

0:19:41.870,0:19:45.660
Marx schreef zijn dissertatie

0:19:45.660,0:19:50.040
over Epicurus, en was dus goed
thuis in het Griekse denken,

0:19:50.040,0:19:52.750
en natuurlijk kwam de
Griekse denkwijze

0:19:52.750,0:19:56.230
in de Duitse
filosofische kritische traditie,

0:19:56.230,0:20:01.340
Spinoza, Leibniz, en natuurlijk Hegel,

0:20:01.340,0:20:04.390
en vele anderen,

0:20:04.390,0:20:08.470
dit soort van traditie
is ook uitzonderlijk significant,

0:20:08.470,0:20:13.390
en op vele wijzen gebruikt hij
de Duitse kritische filosofische traditie

0:20:13.390,0:20:17.310
in relatie tot de politieke
economie. Hij brengt ze samen.

0:20:17.310,0:20:19.200
Ook baseerde hij zich

0:20:19.200,0:20:21.980
veel op Kant.

0:20:21.980,0:20:23.760
Deze traditie

0:20:23.760,0:20:27.660
is ook erg significant. Ik ben niet

0:20:27.660,0:20:31.320
erg vertrouwd met die traditie. Niet
getraind in die traditie, dus deze

0:20:31.320,0:20:32.590
van jullie met

0:20:32.590,0:20:36.620
een betere training in die traditie dan ik,
zullen dingen opmerken die ik mis. Dit is

0:20:36.620,0:20:38.970
een van de dingen die ik leerde, werkende

0:20:38.970,0:20:41.900
met een groep filosofen,

0:20:41.900,0:20:45.600
gedompeld in Hegel en de andere
stof, zo heb ik een hegeliaanse

0:20:45.600,0:20:49.720
kijk op Marx' voortgang.
Ik weet er wat van, maar ben

0:20:49.720,0:20:50.870
er niet zo sterk in

0:20:50.870,0:20:53.140
als ik wil zijn.

0:20:53.140,0:20:57.170
En ik moet zeggen, vroeger
had ik wat sympathie voor de

0:20:57.170,0:21:00.700
Britse economiste Joan Robinson toen
ze stelde dat ze bezwaar had tegen

0:21:00.700,0:21:06.880
de wijze waarop Hegel tussen haar en
en Ricardo kwam in Marx' werk.

0:21:06.880,0:21:09.130
Ik had sympathie met…

0:21:09.130,0:21:11.870
…met dat, en enige van de…

0:21:11.870,0:21:15.929
…de problemen die ik heb met
het kennen van Hegel,

0:21:15.929,0:21:19.340
ik heb er sympathie mee.

0:21:19.340,0:21:23.760
In feite, grappig gezegd, ik zou het beter
niet doen en zal de hegelianen van streek

0:21:23.760,0:21:27.530
maken, eigenlijk een van de beste dingen be-
treffende het lezen van Hegel voor je Marx,

0:21:27.530,0:21:32.730
leest is, dat het Marx lezen vergemakkelijkt.

0:21:32.730,0:21:37.270
Geef dus jezelf een dosis Hegel voor je
Marx doet en alles is oké.

0:21:37.270,0:21:38.990
De derde traditie

0:21:38.990,0:21:41.750
die hij gebruikt, en veel, is de

0:21:41.750,0:21:46.070
traditie van het utopisch socialisme.

0:21:46.070,0:21:48.570
Deze is hoofdzakelijk Frans,

0:21:48.570,0:21:52.460
al is er Robert Owen en enkele
Britten, en natuurlijk Thomas More, in de

0:21:52.460,0:21:54.100
Britse traditie,

0:21:54.100,0:21:57.570
die nu en dan opduiken
in de tekst,

0:21:57.570,0:21:59.900
maar de grote socialistische denkers - er was

0:21:59.900,0:22:10.180
een enorme stoot van utopisch
denken in de jaren 1830 en 1840 in Frankrijk.

0:22:10.180,0:22:15.510
Iemand als Etienne Cabet, die een groep
vormde, de Icarianen, die naar hier kwam

0:22:15.510,0:22:19.050
in de VS na 1848.

0:22:19.050,0:22:25.490
Proudhon. Saint-Simon. Fourier.

0:22:25.490,0:22:28.810
Marx was erg, erg vertrouwd -
hij verbleef enige tijd in Parijs -

0:22:28.810,0:22:30.169
erg vertrouwd met hun werk,

0:22:30.169,0:22:37.210
en als je "Het Communistisch Manifest" leest,
vind je wat frustratie met hun werken.

0:22:37.210,0:22:40.780
Hij hield niet van de wijze waarop

0:22:40.780,0:22:46.800
de utopisten hun ideale maatschappij
willen vormen, zonder enig idee

0:22:46.800,0:22:51.080
te hebben hoe er te geraken.

0:22:51.080,0:22:54.810
Wat Marx wil doen
is proberen om te vormen

0:22:54.810,0:22:58.270
het socialistisch project
van een utopisch socialistisch project

0:22:58.270,0:23:02.930
in een wetenschappelijk socialistisch project.

0:23:02.930,0:23:06.220
Maar om dit te doen, kan
hij niet simpelweg het

0:23:06.220,0:23:09.490
Engelse empirisme, Engelse
politieke economie, nemen.

0:23:09.490,0:23:14.760
Hij moet herscheppen, herconfigureren

0:23:14.760,0:23:17.870
wat de wetenschappelijke methode is.

0:23:17.870,0:23:21.970
En zijn wetenschappelijke methode is

0:23:21.970,0:23:25.780
daarom vrij sterk bepaald door dit

0:23:25.780,0:23:29.490
ondervragen van, zo je wil,
hoofdzakelijk Engelse

0:23:29.490,0:23:32.190
traditie van klassieke politieke economie,

0:23:32.190,0:23:36.000
met de hoofdzakelijk Duitse
traditie van kritische filosofie,

0:23:36.000,0:23:39.500
met, zo je wil,
utopische impulsen,

0:23:39.500,0:23:42.559
vragende: wat is communisme?
Wat is een socialistische maatschappij?

0:23:42.559,0:23:44.970
Hoe kunnen we kapitalisme kritiseren?

0:23:44.970,0:23:49.660
Als, zo je wil, het derde
hem aanzet verder te gaan.

0:23:49.660,0:23:52.710
Ik ben goed vertrouwd met

0:23:52.710,0:23:56.549
de Franse socialistische traditie,
zeker die periode van de utopische

0:23:56.549,0:23:58.440
traditie toen,

0:23:58.440,0:24:02.560
en heb er zelf over geschreven…,
ik heb er veel van gelezen, zoals Fourier,

0:24:02.560,0:24:08.559
Saint-Simon en Proudhon,
in het bijzonder, en ik denk,

0:24:08.559,0:24:14.280
wat gebeurt, dat is dat Marx zich vaak
meer baseert op hen, dan hij herkent,

0:24:14.280,0:24:18.940
daar hij
afstand wil

0:24:18.940,0:24:22.030
van die openlijke utopische traditie

0:24:22.030,0:24:25.440
die er was in 1830 en
1840, waarin hij, in vele opzichten

0:24:25.440,0:24:31.330
een deel zag van de chronische
fout van de 1848 revolutie in Parijs.

0:24:31.330,0:24:35.330
Omdat hij hiervan zich wilde
distantiëren zei hij:

0:24:35.330,0:24:39.820
'Oké, ik ga ze niet erkennen',
maar in feite gebruikt hij

0:24:39.820,0:24:44.049
ze veel, in het
bijzonder Saint-Simon,

0:24:44.049,0:24:50.390
alsook, maar als negatie, Fourier.
In feite zijn veel van zijn ideeën

0:24:50.390,0:24:52.490
een negatie van Fourier.

0:24:52.490,0:24:55.820
Je kan hem dus niet echt begrijpen
zonder zijn ontkenningen,

0:24:55.820,0:24:57.850
en hij ontkent Fourier, op dezelfde wijze

0:24:57.850,0:24:59.570
dat hij vele

0:24:59.570,0:25:03.470
politieke economen rechtuit ontkent,
vooral Malthus, waarmee

0:25:03.470,0:25:05.220
hij het bijzonder

0:25:05.220,0:25:09.740
moeilijk had.

0:25:09.740,0:25:15.940
Dit zijn de hoofdlijnen
die samen komen in dit boek

0:25:15.940,0:25:18.610
Ik suggereer echter
dat we het lezen in

0:25:18.610,0:25:23.550
Marx' woorden maar ook dat we

0:25:23.550,0:25:28.220
moeilijkheden stellen. En Marx
zelf was zich daarvan bewust.

0:25:28.220,0:25:31.510
Hij geeft interessante commentaar

0:25:31.510,0:25:33.850
in een van zijn voorwoorden,

0:25:33.850,0:25:41.900
namelijk in het voorwoord tot de Franse editie,

0:25:41.900,0:25:46.029
toen er een suggestie was dat de
Franse editie gebracht zou worden als

0:25:46.029,0:25:51.140
een aflevering - je weet de Fransen
publiceren graag dingen als feuilletons,

0:25:51.140,0:25:55.170
dat soort - een document komt uit
en het zijn de eerste twee hoofdstukken…

0:25:55.170,0:26:00.370
en volgende week… publiceren in reeksen.

0:26:00.370,0:26:04.220
En wat Marx schreef (het is in 1872),

0:26:04.220,0:26:08.270
(Hij) zegt, '…Ik juich je idee toe, om de
vertaling van "Het Kapitaal" als een reeks…

0:26:08.270,0:26:11.570
…in deze vorm is het boek meer
toegankelijk voor de werkende klasse…

0:26:11.570,0:26:17.540
…een overweging die zwaarder
weegt dan al het andere.

0:26:17.540,0:26:20.460
Dat is de goede kant van uw suggestie.

0:26:20.460,0:26:22.940
Maar hier is de keerzijde van de medaille.

0:26:22.940,0:26:26.120
De analyse methode die ik heb toegepast…

0:26:26.120,0:26:29.799
…en die nog nooit toegepast is
op economische onderwerpen…

0:26:29.799,0:26:31.960
maakt het lezen van de eerste hoofdstukken

0:26:31.960,0:26:37.310
eerder steil en het is
te vrezen dat het Franse publiek…'

0:26:37.310,0:26:38.770
(inclusief jou)

0:26:38.770,0:26:42.690
'…altijd ongeduldig zijnde tot een conclusie,
gretig zijn om de connectie te kennen

0:26:42.690,0:26:44.110
tussen de algemene principes

0:26:44.110,0:26:47.040
en de onmiddellijke vragen die
hun passies prikkelen

0:26:47.040,0:26:51.870
ontmoedigend kan zijn omdat het
niet in een keer kan.

0:26:51.870,0:26:54.659
Dat is een nadeel dat ik
niet kan opheffen,

0:26:54.659,0:26:57.840
tenzij door een waarschuwing van de

0:26:57.840,0:27:00.850
lezers, fanatiek waarheid zoekend.

0:27:00.850,0:27:04.490
Er is geen koninklijke weg tot weten-
schap en enkel dezen, niet bang te

0:27:04.490,0:27:06.759
klimmen op het steile pad

0:27:06.759,0:27:08.150
hebben de kans te winnen

0:27:08.150,0:27:12.710
de verlichte toppen."

0:27:12.710,0:27:15.399
Daar jullie allen ijverig de

0:27:15.399,0:27:17.830
waarheid betrachten,

0:27:17.830,0:27:20.019
moet ik waarschuwen, inderdaad

0:27:20.019,0:27:25.870
dat het lezen van de eerste hoofdstukken
lastig is. Bijzonder moeilijk.

0:27:25.870,0:27:28.740
En er zijn redenen voor.

0:27:28.740,0:27:32.320
Eén van de redenen is zijn methode,
waarover we het straks hebben.

0:27:32.320,0:27:35.640
De andere reden heeft te

0:27:35.640,0:27:40.010
maken met de bijzondere wijze
waarmee hij het project opzet.

0:27:40.010,0:27:42.700
Zijn project is te begrijpen hoe

0:27:42.700,0:27:48.650
de kapitalistische productiewijze werkt.

0:27:48.650,0:27:55.159
Hij weet dat dit een enorm,
enorm, project wordt.

0:27:55.159,0:27:59.290
Om dit project lopend te krijgen,

0:27:59.290,0:28:05.850
ontwikkelde hij een conceptueel
apparaat dat hem helpt te begrijpen

0:28:05.850,0:28:11.860
al de complexiteit in het kapitalisme. En

0:28:11.860,0:28:16.900
opnieuw, in een introductie spreekt hij,

0:28:16.900,0:28:20.050
hoe dit te doen.

0:28:20.050,0:28:28.320
Hij zei: "De methode van presentatie",

0:28:28.320,0:28:31.610
en dat behandelen we nu
met de wijze van presentatie,

0:28:31.610,0:28:34.450
dit is in het nawoord
van de tweede editie,

0:28:34.450,0:28:40.200
"De presentatie methode moet ver-
schillen in vorm van dat van onderzoek.

0:28:40.200,0:28:43.230
"Het laatste", dat is,
het proces van onderzoek,

0:28:43.230,0:28:47.210
"moet zich het materiaal toe-eigenen in
detail om te analyseren de verschillende vormen

0:28:47.210,0:28:52.510
van ontwikkeling en
hun connectie.

0:28:52.510,0:28:57.580
Enkel na dit werk kan de werkelijke
beweging goed voorgesteld worden.

0:28:57.580,0:28:59.950
Als dit succesvol is gedaan,

0:28:59.950,0:29:01.900
als het onderwerp niet gedood is",

0:29:01.900,0:29:04.380
dat is, de kapitalistische productiewijze,

0:29:04.380,0:29:08.090
"is het nu gereflecteerd in de
ideeën waarmee het lijkt dat we

0:29:08.090,0:29:13.910
voor ons een a priori constructie hebben."

0:29:13.910,0:29:15.809
Waarover Marx hier spreekt

0:29:15.809,0:29:21.120
is zijn onderzoeksmethode die
verschilt van zijn presentatiemethode.

0:29:21.120,0:29:26.440
Zijn onderzoeksmethode start met
alles dat bestaat.

0:29:26.440,0:29:29.169
Je start met de werkelijkheid
zoals je die ervaart,

0:29:29.169,0:29:31.500
zoals je die ziet en voelt.

0:29:31.500,0:29:33.660
Met dat begin je.

0:29:33.660,0:29:36.440
Je begint met beschrijvingen van de werkelijkheid

0:29:36.440,0:29:40.669
door politieke economen,
door schrijvers, door iedereen.

0:29:40.669,0:29:42.919
Je start met al dat materiaal

0:29:42.919,0:29:46.559
en dan zoek je in dat materiaal

0:29:46.559,0:29:49.020
naar eenvoudige concepten.

0:29:49.020,0:29:51.380
Dit is wat hij noemt
de 'methode van afdalen.'

0:29:51.380,0:29:53.040
Het afdalen van

0:29:53.040,0:29:54.980
de werkelijkheid die je vindt,

0:29:54.980,0:29:57.020
dalend, kijkend naar

0:29:57.020,0:30:00.440
enige gefundeerde, fundamentele concepten.

0:30:00.440,0:30:06.060
En eens je die fundamenten ontbloot
en ontdekt hebt,

0:30:06.060,0:30:09.970
ga je terug naar de oppervlakte

0:30:09.970,0:30:13.060
en kijk je wat er gebeurt
en je ziet

0:30:13.060,0:30:16.980
dat achter de wereld van
verschijning waarmee je startte

0:30:16.980,0:30:22.670
er een andere
interpretatiewijze is.

0:30:22.670,0:30:26.070
In feite is Marx een
pionier in de methode die,

0:30:26.070,0:30:30.860
als je vertrouwd bent met de
psychoanalyse, je kan begrijpen.

0:30:30.860,0:30:34.490
Dat je begint met gedrag aan de oppervlakte
en kijkt,

0:30:34.490,0:30:37.380
naar conceptuele
apparaten zoals Freud deed.

0:30:37.380,0:30:40.710
Je komt met conceptuele apparaten
en het brengt je terug

0:30:40.710,0:30:46.210
uitleggend, 'Ha! Die persoon handelt zo,
maar in feite is het een

0:30:46.210,0:30:48.100
representatie van dat.'

0:30:48.100,0:30:51.549
Marx doet ongeveer het zelfde.
Marx is de pionier van

0:30:51.549,0:30:54.510
deze methode in de sociale wetenschappen.

0:30:54.510,0:30:58.120
Start met de buitenkant;
vind de diepere concepten.

0:30:58.120,0:31:03.330
In "Het Kapitaal" begint hij met
de diepe concepten. Hij begint

0:31:03.330,0:31:07.950
met de conclusies van zijn onderzoeken.

0:31:07.950,0:31:11.580
'Wat zijn mijn basis concepten?'

0:31:11.580,0:31:14.480
En hij legt die basis concepten uit,

0:31:14.480,0:31:18.029
erg eenvoudig, zeer direct,

0:31:18.029,0:31:21.860
en inderdaad lijkt het een a priori constructie.
Wanneer je het een eerste keer leest

0:31:21.860,0:31:23.010
zeg je,

0:31:23.010,0:31:25.540
'Van waar komt allemaal?'

0:31:25.540,0:31:29.720
'Waar haalt hij het van?
Waarom doet hij dit?'

0:31:29.720,0:31:35.880
En de helft van de tijd heb je geen idee
waarover hij het heeft met deze concepten.

0:31:35.880,0:31:37.780
Maar dan beetje bij beetje,

0:31:37.780,0:31:44.340
met het vorderen, begin je te zien hoe de
concepten de dingen verlichten rond ons.

0:31:44.340,0:31:47.250
En na een tijd zeg je, 'Ah!

0:31:47.250,0:31:49.759
'Dat is wat de 'waardetheorie' werkelijk betekent.'

0:31:49.759,0:31:52.390
'Dit is waar het waarde argument over gaat.'

0:31:52.390,0:31:56.799
'Ah! Dat is wat deze
fetisj werkelijk beduidt.'

0:31:56.799,0:31:57.720
'Dat is wat deze

0:31:57.720,0:32:00.440
concepten doen.'

0:32:00.440,0:32:04.110
Maar in feite begrijp je enkel
hoe deze concepten werken

0:32:04.110,0:32:08.250
aan het einde
van het boek.

0:32:08.250,0:32:10.460
Dat nu is een erg ongebruikelijke strategie.

0:32:10.460,0:32:14.050
Ik bedoel, we zijn vertrouwd met strategieën
waar mensen ingehamerd worden:

0:32:14.050,0:32:17.600
'Begrijp goed het concept en dan ga je
naar het volgende.' Alsof je

0:32:17.600,0:32:21.240
steen na steen iets bouwt.

0:32:21.240,0:32:23.250
Marx is meer,

0:32:23.250,0:32:26.540
weet je, een ui aan het ontleden. Ik gebruik
deze metafoor en het is een ongelukkige,

0:32:26.540,0:32:27.960
omdat, zoals iemand zei,

0:32:27.960,0:32:31.530
wanneer je een ui pelt, de ui
je gewoonlijk tot tranen brengt.

0:32:31.530,0:32:35.320
Maar wat hij doet is
beginnen aan de buitenkant van de ui,

0:32:35.320,0:32:38.610
naar het binnenste gaan,
wat de ui doet groeien, en dan

0:32:38.610,0:32:41.210
terug naar de buitenkant.

0:32:41.210,0:32:45.020
Zo begrijp je enkel op
het einde waarover het gaat,

0:32:45.020,0:32:48.380
met het terug gaan naar de buitenkant.

0:32:48.380,0:32:52.310
En zijn argument over wat het
groeien doet… wanneer je start van het

0:32:52.310,0:32:54.880
binnenste en werkende door de
lagen naar het buitenste…

0:32:54.880,0:32:58.280
en dat is wat je doet.
Dan verrijk je bestendig de concepten.

0:32:58.280,0:32:59.910
Dat lijkt

0:32:59.910,0:33:03.029
een erg star en zeer abstract concept

0:33:03.029,0:33:06.780
gradueel rijker en
rijker wordend bij het vorderen.

0:33:06.780,0:33:08.890
Het is een uitbreiding

0:33:08.890,0:33:11.430
van deze concepten.

0:33:11.430,0:33:15.290
Geen steen na steen aanpak en
voor de meeste van ons ongebruikelijk,

0:33:15.290,0:33:19.520
één van de dingen aan te gewennen
is dat dit gebeurt.

0:33:19.520,0:33:21.770
Wat het betekent voor jou is

0:33:21.770,0:33:25.540
dat je als een gek moet
mee gaan in de eerste 3 hoofdstukken,

0:33:25.540,0:33:29.940
omdat je waarschijnlijk niet de zin ervan snapt

0:33:29.940,0:33:31.039
tot je

0:33:31.039,0:33:33.790
verderop in de tekst,
komt en begint te zien

0:33:33.790,0:33:34.950
hoe deze gedachten

0:33:34.950,0:33:37.570
werken en hoe zij… en dan,

0:33:37.570,0:33:39.129
zo je wil, de "proof of

0:33:39.129,0:33:42.550
the pudding is in the eating",
dan begin je echt enige

0:33:42.550,0:33:45.440
consequenties te trekken

0:33:45.440,0:33:49.150
van wat Marx laat zien, natuurlijk,

0:33:49.150,0:33:54.250
kom je dan ergens.

0:33:54.250,0:33:57.270
Inbegrepen zijn keuze
van het beginpunt.

0:33:57.270,0:33:59.629
Zoals je zal zien, begint hij
van het standpunt…

0:33:59.629,0:34:04.040
van de gedachte van de waar.

0:34:04.040,0:34:07.680
Nu is dit een zeer
raar beginpunt. Ik bedoel,

0:34:07.680,0:34:10.970
de meesten van jullie, denkende aan Marx,
denken aan frasen als 'de geschiedenis is de

0:34:10.970,0:34:13.089
geschiedenis van klassenstrijd'.

0:34:13.089,0:34:17.499
Dus denk je: "Het Kapitaal" zou
moeten beginnen met klassenstrijd.

0:34:17.499,0:34:21.789
Ik weet het niet juist, het neemt bijna 300 blz.
voor je komt aan klassenstrijd in "Het Kapitaal".

0:34:21.789,0:34:24.589
Frustrerend voor dezen
die dit willen

0:34:24.589,0:34:27.889
en wensen na te denken over klassenstrijd.

0:34:27.889,0:34:30.789
Waarom start hij niet met het geld?

0:34:30.789,0:34:33.349
Eigenlijk, in zijn vroege
voorbereidende onderzoekingen, wou

0:34:33.349,0:34:36.089
hij beginnen met het geld,

0:34:36.089,0:34:40.809
maar ondervond dat het meer
en meer onmogelijk was om te doen.

0:34:40.809,0:34:44.269
Waarom begon hij niet met arbeid?

0:34:44.269,0:34:47.739
Weet je, hij kon beginnen met van alles,
maar besloot te

0:34:47.739,0:34:49.109
starten met de waar.

0:34:49.109,0:34:54.359
En als je terug gaat en voorbereidend werk
leest, zie je een lange periode,

0:34:54.359,0:34:57.519
20 of 30 jaar, waar hij
vecht met de vraag,

0:34:57.519,0:34:58.859
wat is het beste begin

0:34:58.859,0:35:00.479
om er werk van te maken?

0:35:00.479,0:35:03.439
Wat zit in het centrum van de
ui, als je het zo wil beschrijven,

0:35:03.439,0:35:05.190
wanneer ik het analyseer,

0:35:05.190,0:35:06.449
het mij toelaat te

0:35:06.449,0:35:09.579
begrijpen hoe de hele zaak werkt?

0:35:09.579,0:35:11.640
En hij besloot te beginnen met de waar.

0:35:11.640,0:35:13.859
Het is een arbitrair startpunt.

0:35:13.859,0:35:17.249
Je snapt de logica niet. Hij legt het
niet uit. Hij neemt zelfs niet

0:35:17.249,0:35:19.779
de moeite te overtuigen.
Hij zegt slechts:

0:35:19.779,0:35:23.639
'Hier start ik. Dit is hoe ik
er over denk. Dit zijn de concepten

0:35:23.639,0:35:27.249
die ik ga gebruiken.'

0:35:27.249,0:35:31.979
Een duister begin van het hele
ding. Hij probeert geheel niet te overtuigen.

0:35:31.979,0:35:35.619
Op dat punt zeg je iets als: 'Als er geen
justificatie is, waarom dan

0:35:35.619,0:35:37.069
niet die tekst opzij leggen?'

0:35:37.069,0:35:39.420
Dan wordt het een
weinig gecompliceerd.

0:35:39.420,0:35:44.209
Tegen de tijd dat je aan hoofdstuk 3 komt, waar
de meesten, die "Het Kapitaal" lezen stoppen,

0:35:44.209,0:35:46.230
als zij het proberen te lezen op hun eentje,

0:35:46.230,0:35:49.970
tegen de tijd dat je aan hoofdstuk 3 zit,
zeg je iets van: 'Dit is onmogelijk. Dit gaat

0:35:49.970,0:35:50.909
nergens heen.'

0:35:50.909,0:35:55.239
Het is erg moeilijk,
door dit soort van redenen.

0:35:55.239,0:36:00.309
De andere reden dat het moeilijk is,

0:36:00.309,0:36:04.179
wat ik suggereerde, omdat het
conceptuele apparaat is bedoeld

0:36:04.179,0:36:07.039
niet enkel voor "Het Kapitaal", boek 1.

0:36:07.039,0:36:08.549
Het is bedoeld om te

0:36:08.549,0:36:13.519
helpen in alles, in de termen van al het
andere waarover hij denken wil.

0:36:13.519,0:36:18.009
Nu, je zal bedroefd zijn te weten
dat er drie boeken zijn van "Het Kapitaal".

0:36:18.009,0:36:21.189
Als je echt de
kapitalistische productiewijze wil begrijpen,

0:36:21.189,0:36:24.109
moet je ze alle drie lezen.

0:36:24.109,0:36:28.229
Boek 1 is een bepaald perspectief op

0:36:28.229,0:36:30.199
de kapitalistische productiewijze,

0:36:30.199,0:36:36.019
maar nog erger is, dat de 3 boeken maar
een achtste zijn van wat hij in gedachte had.

0:36:36.019,0:36:39.849
Hij schreef in de
Grundrisse,

0:36:39.849,0:36:44.389
dat een voorbereidende tekst is, waar hij
verschillende ontwerpen van "Het Kapitaal" maakt.

0:36:44.389,0:36:45.649
Hij zegt: 'Oké,

0:36:45.649,0:36:50.229
wat ik ga doen is de

0:36:50.229,0:36:51.719
volgende analyse maken:

0:36:51.719,0:36:55.999
We gaan het hebben over: "1) De algemene
abstracte determinanten die er zijn,

0:36:55.999,0:37:01.049
min of meer, in alle maatschappijen.

0:37:01.049,0:37:04.599
2) De categorieën die de inwendige
structuur maken van de burgerlijke maatschappij,

0:37:04.599,0:37:08.079
waarop de fundamentele
klassen steunen: kapitaal,

0:37:08.079,0:37:12.899
loonarbeid, grondbezit, hun samenhang.

0:37:12.899,0:37:14.669
Stad en land.

0:37:14.669,0:37:17.409
De drie grote sociale klassen;

0:37:17.409,0:37:19.299
ruil tussen hen.

0:37:19.299,0:37:20.519
Circulatie.

0:37:20.519,0:37:22.599
Het kredietsysteem."

0:37:22.599,0:37:24.489
Een goed onderwerp nu.

0:37:24.489,0:37:27.759
"Eigendom.

0:37:27.759,0:37:31.650
3) Concentratie van de burgerlijke maatschappij
in een staatsvorm,

0:37:31.650,0:37:34.249
gezien in relatie tot zich zelf.

0:37:34.249,0:37:36.909
De niet-productieve klassen.

0:37:36.909,0:37:38.160
Belastingen,

0:37:38.160,0:37:39.499
Staatsschuld.

0:37:39.499,0:37:41.059
Openbaar krediet.

0:37:41.059,0:37:42.709
De populatie.

0:37:42.709,0:37:44.180
De kolonies.

0:37:44.180,0:37:47.699
Emigratie.

0:37:47.699,0:37:50.969
4) De internationale productie relaties,

0:37:50.969,0:37:52.869
internationale arbeidsdeling,

0:37:52.869,0:37:54.589
internationale ruil,

0:37:54.589,0:37:56.039
export en import,

0:37:56.039,0:37:57.230
wisselkoers,"

0:37:57.230,0:38:01.359
nog een goed onderwerp.

0:38:01.359,0:38:02.209
"Vijf," excellent onderwerp,

0:38:02.209,0:38:07.759
"De wereldmarkt en de crisis."

0:38:07.759,0:38:08.440
Dit was dus het

0:38:08.440,0:38:12.330
panorama dat hij had in de
Grundrisse, van wat hij wou doen.

0:38:12.330,0:38:14.799
Wat hij in gedachten had,

0:38:14.799,0:38:17.779
dat hij ging doen,

0:38:17.779,0:38:20.489
toen hij "Het Kapitaal" schreef.

0:38:20.489,0:38:22.279
Hij beëindigde het niet.

0:38:22.279,0:38:24.259
Hij nam nooit de

0:38:24.259,0:38:26.390
meeste van de onderwerpen op.

0:38:26.390,0:38:27.940
Wat je in "Het Kapitaal" hebt

0:38:27.940,0:38:29.999
is het begin

0:38:29.999,0:38:33.449
van dit massief project,

0:38:33.449,0:38:35.639
een massief project waar naar

0:38:35.639,0:38:37.360
hij hints geeft op

0:38:37.360,0:38:41.950
vele plaatsen, hoe de
staat te begrijpen, hoe de

0:38:41.950,0:38:46.849
civiele maatschappij begrijpen, hoe
emigratie begrijpen, hoe de

0:38:46.849,0:38:52.759
wisselkoersen te begrijpen, en zaken als dit.

0:38:52.759,0:38:56.979
Ook hier dus, moeten we begrijpen dat

0:38:56.979,0:39:00.109
het conceptuele apparaat

0:39:00.109,0:39:02.119
in zijn begin staat…

0:39:02.119,0:39:06.709
hij probeert het zo te ontwerpen
dat het dat alles kan hebben,

0:39:06.709,0:39:08.890
maar in feite, wat het doet,

0:39:08.890,0:39:12.699
is het geven van een
raamwerk waarin boek 1

0:39:12.699,0:39:14.020
handelt en boek 1

0:39:14.020,0:39:17.569
is slechts een deel van de

0:39:17.569,0:39:19.719
hele puzzel.

0:39:19.719,0:39:24.229
Boek 1 kijkt op een essentiële
wijze naar de kapitalistische productiewijze

0:39:24.229,0:39:27.839
vanuit het standpunt van de productie,

0:39:27.839,0:39:29.659
niet van de markt,

0:39:29.659,0:39:34.279
niet de globale handel, maar
uit het standpunt van de productie.

0:39:34.279,0:39:37.149
We gaan dus moeten herkennen
dat wat we gaan doen

0:39:37.149,0:39:41.190
in deze cursus, is een analyse,
door middel van Marx,

0:39:41.190,0:39:46.949
van de kapitalistische productiewijze
vanuit het productie perspectief.

0:39:46.949,0:39:50.459
Boek 2 doet het uit het perspectief van de ruil.

0:39:50.459,0:39:55.099
Boek 3 geeft materiaal over de crisis,

0:39:55.099,0:39:59.959
en ook de regels van de distributie,

0:39:59.959,0:40:02.829
interest, rente, belastingen,

0:40:02.829,0:40:08.419
dit soort van dingen.

0:40:08.419,0:40:10.929
Maar dan komt de methode,

0:40:10.929,0:40:12.839
het andere deel van de methode,

0:40:12.839,0:40:18.259
die erg belangrijk is in termen van de
presentatiemethode en de onderzoeksmethode.

0:40:18.259,0:40:23.809
En dat is Marx' gebruik van de dialectiek.

0:40:23.809,0:40:27.999
Wat hij zegt, alweer in zijn voorwoord,

0:40:27.999,0:40:32.190
is dat in de dialectiek we een

0:40:32.190,0:40:34.999
compleet verschillend

0:40:34.999,0:40:38.189
analyseconcept vinden.

0:40:38.189,0:40:45.189
Je vindt nauwelijks gewone taal
bij Marx. Marx zegt niet, 'Dit veroorzaakt dat.'

0:40:45.219,0:40:47.119
Bijna steeds zegt hij

0:40:47.119,0:40:51.679
'Dit is dialectisch gerelateerd aan dat.'

0:40:51.679,0:40:55.119
En een dialectische relatie

0:40:55.119,0:40:56.529
is een inwendige relatie,

0:40:56.529,0:41:01.069
niet een causale externe
relatie. Het is een inwendige relatie.

0:41:01.069,0:41:05.259
En hij spreekt over deze dialectische methode

0:41:05.259,0:41:09.509
opnieuw in het nawoord
van de tweede editie.

0:41:09.509,0:41:11.619
Hij zegt: 'Oké,

0:41:11.619,0:41:21.209
ik neem enkele ideeën van Hegel.

0:41:21.209,0:41:24.900
"Maar," zegt hij, "mijn dialectische
methode is, in zijn fundamenten, niet enkel

0:41:24.900,0:41:29.479
verschillend van de hegeliaanse,
maar juist het tegengestelde."

0:41:29.479,0:41:31.029
Er zijn ogenblikken, denk ik,

0:41:31.029,0:41:34.579
dat we gaan zien dat dit niet exact is.

0:41:34.579,0:41:38.109
Dat in feite Marx de dialectische methode

0:41:38.109,0:41:42.269
gerevolutioneerd heeft;
en niet eenvoudig omgekeerd,

0:41:42.269,0:41:45.189
zo als soms gezegd.

0:41:45.189,0:41:49.069
Hij gaat verder, om te zeggen: "Ik kritiseerde
de mystificatie van de hegeliaanse

0:41:49.069,0:41:53.160
dialectiek bijna 30 jaar geleden."

0:41:53.160,0:41:58.689
Waar Marx naar verwijst, is

0:41:58.689,0:42:01.719
zijn verhandeling "Bijdrage
tot de kritiek op Hegels Rechtsfilosofie",

0:42:01.719,0:42:05.159
"Kritiek van Hegels rechtsfilosofie",
wat ook de titel mag zijn,

0:42:05.159,0:42:06.989
en ik denk dat de kritiek

0:42:06.989,0:42:09.999
een fundamentele rol speelt

0:42:09.999,0:42:12.819
waarin Marx zijn

0:42:12.819,0:42:17.169
relatie tot de hegeliaanse dialectiek bepaalt.

0:42:17.169,0:42:19.959
Hij praat verder over

0:42:19.959,0:42:22.809
het mystificerende aspect.

0:42:22.809,0:42:27.739
En de wijze waarop deze
mystificerende vorm van de dialectiek,

0:42:27.739,0:42:29.789
als geboden door Hegel,

0:42:29.789,0:42:34.729
in de mode kwam in Duitsland,

0:42:34.729,0:42:39.759
en waarom het was dat hij het moest hervormen

0:42:39.759,0:42:43.619
op zo een wijze, dat het gebruikt

0:42:43.619,0:42:50.619
kon worden voor elke historische ontwikkeling
in vloeibare, in bewegende toestand.

0:42:51.039,0:42:53.779
Hij had er achter te komen
zo, dat het tevens kon vatten

0:42:53.779,0:42:59.910
de voorbijgaande aspecten van de
maatschappij.

0:42:59.910,0:43:04.859
En dan gaat hij
spreken over dit als,

0:43:04.859,0:43:09.099
"Deze dialectische methode laat zich
niet beïnvloeden door iets, in zijn

0:43:09.099,0:43:14.749
ware essentie is het kritisch en revolutionair."

0:43:14.749,0:43:18.999
Daarover praat hij,

0:43:18.999,0:43:22.639
hij gaat een
versie gebruiken van de dialectische methode

0:43:22.639,0:43:27.679
om de relaties te maken tussen

0:43:27.679,0:43:29.979
de elementen in zijn systeem.

0:43:29.979,0:43:32.479
Maar hij gaat het zo doen

0:43:32.479,0:43:37.299
dat de vloeibaarheid en beweging
te vangen is.

0:43:37.299,0:43:41.959
Bovenal is Marx ongelooflijk, ongelooflijk

0:43:41.959,0:43:44.419
geïmponeerd met de vloeibaarheid

0:43:44.419,0:43:48.739
en de dynamiek van het kapitalisme.

0:43:48.739,0:43:51.939
Dat nu is erg vreemd,
omdat Marx vaak

0:43:51.939,0:43:53.959
spreekt alsof hij een

0:43:53.959,0:43:57.979
statische, structurele analist is.

0:43:57.979,0:44:03.309
Het vreemde is, als je "Het Kapitaal" leest,
dat je je realiseert dat hij de beweging ziet.

0:44:03.309,0:44:06.369
Hij ziet de beweging heel de tijd.

0:44:06.369,0:44:09.609
Hij spreekt constant over

0:44:09.609,0:44:14.939
die beweging en die
beweging is een dialectische beweging.

0:44:14.939,0:44:16.710
Dus een van de wijzen waarop

0:44:16.710,0:44:22.729
je Marx moet lezen in Marx'
eigen woorden, is te vatten wat hij

0:44:22.729,0:44:26.119
bedoelt met dialectiek.

0:44:26.119,0:44:28.589
Omdat het probleem is dat hij

0:44:28.589,0:44:31.939
nooit een verhandeling schreef over dialectiek.

0:44:31.939,0:44:33.259
Hij heeft nooit gezegd:

0:44:33.259,0:44:35.499
'Oké, dit is mijn dialectische methode'.

0:44:35.499,0:44:36.630
Er zijn hints.

0:44:36.630,0:44:38.800
Als je werkelijk zijn dialectische
methode wil begrijpen,

0:44:38.800,0:44:42.259
dan lees je "Het Kapitaal".

0:44:42.259,0:44:45.739
Dat is de beste plaats ervoor.

0:44:45.739,0:44:49.469
En als je "Het Kapitaal"
zorgvuldig leest, kom je op

0:44:49.469,0:44:53.140
een gevoel uit hoe de dialectische methode werkt.

0:44:53.140,0:44:56.769
Maar opnieuw, dit zal een
beetje verwarrend zijn, omdat

0:44:56.769,0:45:01.249
je wellicht niet gewoon bent aan
dialectisch redeneren en het merkwaardige

0:45:01.249,0:45:04.009
ding aan het academische is dat hoe meer
je ervaren bent in een discipline,

0:45:04.009,0:45:06.549
je het minder bent voor

0:45:06.549,0:45:08.280
de dialectische methode.

0:45:08.280,0:45:10.329
In feite zijn jonge kinderen zeer dialectisch.

0:45:10.329,0:45:12.449
Zij zien alles in beweging.

0:45:12.449,0:45:15.709
Zij zien overal tegenspraken
en zijn zeer contradictorisch tegenover alles.

0:45:15.709,0:45:18.609
Elke tegenspraak gaat in al het
andere en

0:45:18.609,0:45:19.649
je kinderen zeggen veel

0:45:19.649,0:45:22.469
wonderlijke tegenstrijdige dingen tot je.

0:45:22.469,0:45:25.819
En jij zegt iets als 'Nu stop je met
zo te denken. Je moet rationeel denken'.

0:45:25.819,0:45:28.619
Eigenlijk trainen we mensen

0:45:28.619,0:45:33.460
om niet
dialectisch te zijn van in het begin.

0:45:33.460,0:45:38.519
Maar in feite is de dialectische methode
intuïtief erg, erg krachtig.

0:45:38.519,0:45:42.489
En wat Marx doet
is het herwinnen

0:45:42.489,0:45:48.069
van die ongelooflijke intuïtieve
dialectische methode, en het gebruiken,

0:45:48.069,0:45:51.400
in termen van een
analytisch schema, zoals we zullen zien,

0:45:51.400,0:45:53.900
maar ook in termen van het begrijpen

0:45:53.900,0:45:56.440
dat alles in een proces zit.

0:45:56.440,0:45:58.759
Alles is in beweging.

0:45:58.759,0:46:01.889
Alles is gedefinieerd in deze termen.

0:46:01.889,0:46:03.879
Hij spreekt niet over arbeid.

0:46:03.879,0:46:07.900
Hij spreekt over het arbeidsproces.

0:46:07.900,0:46:09.289
Kapitaal is geen ding;

0:46:09.289,0:46:13.549
Het is een proces; het is in beweging.

0:46:13.549,0:46:18.209
Waarde bestaat niet, tenzij het in beweging is.

0:46:18.209,0:46:22.589
Als dingen stoppen, verdwijnt de waarde,

0:46:22.589,0:46:27.269
en het hele systeem valt in duigen.

0:46:27.269,0:46:28.769
En jullie

0:46:28.769,0:46:32.410
herinneren zich goed wat
gebeurde in de nasleep van 9/11.

0:46:32.410,0:46:38.619
Veel dingen stopten. Beweging stopte.

0:46:38.619,0:46:41.869
Vliegtuigen stopten met vliegen. Je
kon niet over de bruggen,

0:46:41.869,0:46:43.770
alles, dan plots in 3 dagen

0:46:43.770,0:46:47.099
realiseerde iedereen zich dat het
kapitalisme zou instorten

0:46:47.099,0:46:50.420
als de dingen niet opnieuw in
beweging kwamen, zo plots, Giuliani

0:46:50.420,0:46:51.099
kwam te zeggen:

0:46:51.099,0:46:54.299
'In hemelsnaam, pak je bankkaarten
en ga winkelen.

0:46:54.299,0:46:58.019
Ga naar Broadway. Ga terug en doe
dit soort van dingen.'

0:46:58.019,0:47:01.599
Bush kwam zelfs op een tv-reclame
voor de vliegtuigindustrie, zeggende:

0:47:01.599,0:47:04.509
'Begin weer te vliegen.

0:47:04.509,0:47:07.719
Kom in beweging.' Weet je.

0:47:07.719,0:47:12.919
Met andere woorden, kapitalisme is, als
Jack Kerouac zou zeggen, 'voortdurend op de weg.'

0:47:12.919,0:47:17.069
En indien niet altijd
op weg, dan is het niets.

0:47:17.069,0:47:21.650
Marx is er dus gevoelig
voor. En het is erg

0:47:21.650,0:47:25.559
vreemd hem zo vaak
statisch afgeschilderd te zien,

0:47:25.559,0:47:30.119
die het allemaal uitgewerkt heeft.
Nee, het is in beweging en het verandert,

0:47:30.119,0:47:33.929
voortdurend in die beweging.

0:47:33.929,0:47:35.609
Dus hier, denk ik, ook,

0:47:35.609,0:47:39.699
wat Marx probeert te doen,
is het vinden van een conceptueel apparaat

0:47:39.699,0:47:44.640
dat die beweging helpt te begrijpen.

0:47:44.640,0:47:47.329
En zo zijn enige van zijn concepen

0:47:47.329,0:47:49.539
zodanig geformuleerd

0:47:49.539,0:47:55.450
dat zij gaan over relaties;
ze gaan over een transformerende activiteit.

0:47:55.450,0:48:00.459
Zo is het dit moment;
en zo is het in het volgende moment.

0:48:00.459,0:48:03.369
En dit kan erg verwarrend zijn,

0:48:03.369,0:48:06.599
maar wat hij doen wil, is voorbij
die verwarring te komen met

0:48:06.599,0:48:08.130
een conceptueel apparaat,

0:48:08.130,0:48:10.089
een onderliggende structuur, zo je wil,

0:48:10.089,0:48:12.180
die je helpt te begrijpen

0:48:12.180,0:48:15.959
al deze voortdurende bewegingen
rond ons.

0:48:15.959,0:48:20.029
In het bijzonder, de wijze waarop beweging

0:48:20.029,0:48:27.029
eigenlijk bekrachtigd wordt in de
kapitalistische productiewijze.

0:48:27.569,0:48:29.579
Zo moet je,
denk ik,

0:48:29.579,0:48:33.119
proberen Marx te begrijpen met het waarderen

0:48:33.119,0:48:37.209
van zijn dialectische methode.

0:48:37.209,0:48:44.069
Er zijn nu mensen, inbegrepen marxisten,
die niet van zijn dialectiek houden.

0:48:44.069,0:48:45.430
Er is de groep van het

0:48:45.430,0:48:48.189
zg. 'analytisch marxisme' bijvoorbeeld,

0:48:48.189,0:48:50.819
dat iets zegt als:
'Weet je, al dat dialectisch gedoe…'

0:48:50.819,0:48:52.699
Zij heten zichzelf graag

0:48:52.699,0:48:55.479
'geen onzin marxisten',

0:48:55.479,0:49:02.599
omdat ze gewoon stellen:
'Al die dialectiek is onzin.'

0:49:02.599,0:49:04.030
En er zijn ook andere

0:49:04.030,0:49:09.390
mensen die ergens iets zeer
dialectisch nemen en in

0:49:09.390,0:49:12.809
een causale structuur gieten.

0:49:12.809,0:49:20.749
En in feite is er een positivistische versie
van wat Marx zegde. Dat is, verwijder de dialectiek.

0:49:20.749,0:49:23.959
Dit kan perfect correct zijn; ik bedoel,
ik ga niet argumenteren en zeggen,

0:49:23.959,0:49:27.579
dat de analytische marxisten fout zijn.

0:49:27.579,0:49:31.049
Ik ga niet argumenteren en zeggen,
dat mensen die het omwerken

0:49:31.049,0:49:34.109
in een positivistisch mathematisch model fout zijn.

0:49:34.109,0:49:36.779
Misschien zijn ze juist.

0:49:36.779,0:49:41.029
Maar wat je zal moeten doen, als je
Marx' tekst in Marx' woorden wil begrijpen,

0:49:41.029,0:49:45.759
is het vatten
van de dialectiek.

0:49:45.759,0:49:49.139
En het is goed, indien je nadien
wil zeggen: 'Marx is fout,

0:49:49.139,0:49:52.239
de dialectiek is fout, ik hou er niet van,
het werk niet', dit soort van dingen.

0:49:52.239,0:49:53.309
Dat is goed.

0:49:53.309,0:49:57.619
Maar voor je dit zegt moet je
begrijpen wat het is en hoe het werkt.

0:49:57.619,0:50:01.410
Wat we willen doen is

0:50:01.410,0:50:05.229
het spenderen van tijd aan de dialectiek,

0:50:05.229,0:50:08.659
aan het herkennen van dit aspect van Marx,

0:50:08.659,0:50:14.269
en hoe dit werkt.

0:50:14.269,0:50:16.189
Nu is er

0:50:16.189,0:50:19.259
een finaal punt voor we pauzeren.

0:50:19.259,0:50:25.709
Ik vroeg om te proberen Marx in zijn eigen
woorden te lezen, maar ik ben jullie begeleider.

0:50:25.709,0:50:27.259
Je zal het lezen

0:50:27.259,0:50:32.119
met mijn hulp en mijn woorden
gaan zeer belangrijk zijn.

0:50:32.119,0:50:37.669
Dus een van de dingen die ik wil zeggen
is dat mijn interesse

0:50:37.669,0:50:41.339
in urbanisatie, in ongelijke
geografische ontwikkeling, imperialisme

0:50:41.339,0:50:44.059
en al die zaken,

0:50:44.059,0:50:48.549
dat mijn belangstelling eigenlijk

0:50:48.549,0:50:53.529
erg belangrijk is in termen van

0:50:53.529,0:50:55.659
invloed op de leeswijze
van deze tekst.

0:50:55.659,0:50:56.549
In andere woorden,

0:50:56.549,0:51:01.529
ik ben door 30 bizarre dialogische jaren
gegaan tussen deze tekst en mijzelf.

0:51:01.529,0:51:04.949
En een van de redenen
dat ik het elk jaar doe is:

0:51:04.949,0:51:09.309
elk jaar stel ik mijzelf de vraag: 'Hoe zal ik
het nu lezen?

0:51:09.309,0:51:15.549
Wat zal mij nu treffen,
wat ik voorheen niet opmerkte?'

0:51:15.549,0:51:19.439
En nieuwe dingen treffen mij omdat
er nieuwe dingen gebeuren, dat is geschiedenis

0:51:19.439,0:51:22.910
en geografische veranderingen.

0:51:22.910,0:51:27.109
Er zijn zaken die verschijnen,
en ik kom er terug op en kan kijken bij Marx en zeggen:

0:51:27.109,0:51:30.400
'Heeft hij hierover iets te zeggen?',
en soms vindt je iets

0:51:30.400,0:51:32.369
waarover hij iets zegt,

0:51:32.369,0:51:35.239
soms helemaal niet.

0:51:35.239,0:51:38.289
Ik ben dus in een lange dialoog, en

0:51:38.289,0:51:41.849
gebruik deze denkwijze,

0:51:41.849,0:51:47.949
veel van deze conceptuele
apparaten, gedurig in mijn werk.

0:51:47.949,0:51:54.159
En in het proces, natuurlijk, veranderde
de wijze van begrip van de tekst.

0:51:54.159,0:51:58.079
Ik veronderstel, indien er
een opname zou zijn

0:51:58.079,0:51:59.759
van 25 jaar geleden,

0:51:59.759,0:52:01.130
je mij erg

0:52:01.130,0:52:05.379
verschillende dingen
zou horen zeggen van wat ik nu zeg,

0:52:05.379,0:52:07.419
wegens tal van redenen.

0:52:07.419,0:52:11.259
Het historisch klimaat is nu anders,
het intellectueel klimaat is anders.

0:52:11.259,0:52:15.109
Al dit soort zaken zijn opgekomen
die vroeger niet bestonden. Daarom,

0:52:15.109,0:52:17.289
lees je het anders.

0:52:17.289,0:52:19.199
Interessant punt:

0:52:19.199,0:52:23.649
in een van de voorwoorden spreekt Marx
over dit proces,

0:52:23.649,0:52:25.890
hoe de burgerlijke theorie

0:52:25.890,0:52:29.559
de wereld begreep op een bepaalde wijze
en dan de geschiedenis evolueerde en de

0:52:29.559,0:52:31.950
theoretische formulering overbodig maakte,

0:52:31.950,0:52:34.569
en daarom ideeën veranderen moeten

0:52:34.569,0:52:39.769
als de omstandigheden veranderen.

0:52:39.769,0:52:43.179
Onze ideeën moeten hervormd worden.

0:52:43.179,0:52:44.690
Jullie krijgen dat dus in

0:52:44.690,0:52:47.269
mijn lezing ook.

0:52:47.269,0:52:49.370
En dit is niet te vermijden

0:52:49.370,0:52:50.849
maar uiteindelijk,

0:52:50.849,0:52:54.669
wil ik komen
tot jullie lezing,

0:52:54.669,0:52:59.959
dat is, engageer jullie tot de tekst
vanuit jullie eigen ervaring, intellectueel,

0:52:59.959,0:53:03.189
sociaal, politiek,

0:53:03.189,0:53:05.599
en amuseer jullie, pratend tot de tekst,

0:53:05.599,0:53:08.130
en laat de tekst tot jullie praten,

0:53:08.130,0:53:11.340
waardeer de wijze
waarop Marx probeert

0:53:11.340,0:53:12.499
de wereld te begrijpen.

0:53:12.499,0:53:17.020
Omdat ik vooral denk dat deze tekst
een prachtige oefening is

0:53:17.020,0:53:19.149
in het proberen begrijpen

0:53:19.149,0:53:21.299
wat bijna onbegrijpelijk

0:53:21.299,0:53:24.039
lijkt om te doen.

0:53:24.039,0:53:25.900
Vanuit dit standpunt

0:53:25.900,0:53:30.919
moeten jullie de verbinding maken met de tekst.
En oké, ik zal soms in de weg zitten,

0:53:30.919,0:53:33.139
omdat uiteindelijk

0:53:33.139,0:53:37.869
het jullie zaak is te vertalen

0:53:37.869,0:53:40.089
wat gebeurt in deze tekst naar

0:53:40.089,0:53:42.299
een betekenis in jullie leven.

0:53:42.299,0:53:43.490
Dat is wat dit boek

0:53:43.490,0:53:46.490
zo groot maakt. Ik denk dat het zal
spreken tot jullie op een of andere wijze. Wellicht

0:53:46.490,0:53:49.329
niet zoals het doet bij mij.

0:53:49.329,0:53:52.219
En dat is perfect geldig

0:53:52.219,0:53:54.420
en perfect redelijk.
Daarom wil ik het jullie

0:53:54.420,0:53:58.549
zo confronteren.

0:53:58.549,0:54:03.799
Oké, dat is alles wat ik
wil zeggen als introductie.

0:54:03.799,0:54:06.949
Wat ik denk dat nuttig is
te doen, is te lezen het eerste

0:54:06.949,0:54:10.579
deel met jullie en
proberen een idee te geven

0:54:10.579,0:54:17.809
wat ik bedoel met methode en al de rest.

0:54:17.809,0:54:20.709
Oké, hij begint met eenvoudig te stellen:

0:54:20.709,0:54:23.989
"De rijkdom van de maatschappijen, waarin
de kapitalistische productiewijze heerst,

0:54:23.989,0:54:27.299
heeft de vorm van een
'kolossale opeenhoping van waren;

0:54:27.299,0:54:28.739
(…)individuele waar(…)"

0:54:28.739,0:54:30.079
(…)elementaire vorm.

0:54:30.079,0:54:31.699
Ons onderzoek begint dan ook

0:54:31.699,0:54:34.339
met de analyse van de waar."

0:54:34.339,0:54:36.099
Oké, dit is het a priori

0:54:36.099,0:54:38.889
startpunt waarover
we al spraken.

0:54:38.889,0:54:40.789
Maar bemerk het

0:54:40.789,0:54:43.889
gebruik op van "schijn".

0:54:43.889,0:54:48.549
Let steeds op wanneer
Marx het woord "schijn" gebruikt.

0:54:48.549,0:54:51.349
"Schijnen" is niet "zijn",

0:54:51.349,0:54:53.889
"schijn" wil zeggen dat
er iets anders gebeurt,

0:54:53.889,0:54:58.410
en dat je beter uitkijkt
wat dat "andere" is.

0:54:58.410,0:55:02.899
Bemerk ook dat

0:55:02.899,0:55:05.259
hij exclusief gericht is op

0:55:05.259,0:55:08.839
de "kapitalistische productiewijze".

0:55:08.839,0:55:12.439
Hij is niet gericht op de oude
productiewijzen, of socialistische

0:55:12.439,0:55:14.339
productiewijzen of

0:55:14.339,0:55:18.559
zelfs hybride productiewijzen.
Zijn interesse gaat naar de

0:55:18.559,0:55:20.329
kapitalistische productiewijze

0:55:20.329,0:55:23.589
in een vrij zuivere vorm.

0:55:23.589,0:55:26.670
Ik denk dat dit een belangrijk

0:55:26.670,0:55:32.279
iets is om in gedachten te houden
bij het lezen van deze tekst.

0:55:32.279,0:55:34.519
Dit is het begin.

0:55:34.519,0:55:36.579
Als je er over nadenkt,

0:55:36.579,0:55:44.579
is het een goed startpunt.

0:55:44.709,0:55:46.209
Waarom? …Hoeveel van ons

0:55:46.209,0:55:53.059
in dit lokaal hebben nooit de
ervaring gehad met een waar?

0:55:53.059,0:55:56.949
Iedereen heeft ervaringen met waren.

0:55:56.949,0:55:59.509
Er een gezien vandaag?

0:55:59.509,0:56:01.579
Er een gezien gisteren?

0:56:01.579,0:56:08.819
Ga je constant shoppen?
Ben je constant er naar het rondkijken?

0:56:08.819,0:56:13.529
Het feit is, dat wat
hij doet, is het kiezen van

0:56:13.529,0:56:16.509
een gemeenschappelijke noemer,

0:56:16.509,0:56:18.569
iets dat gemeenschappelijk is voor ons allen,

0:56:18.569,0:56:20.619
iets dat we kennen.

0:56:20.619,0:56:24.219
We gaan naar de winkel, we kopen het

0:56:24.219,0:56:27.639
en het is absoluut
noodzakelijk voor ons bestaan.

0:56:27.639,0:56:31.239
We kunnen niet leven zonder waren.

0:56:31.239,0:56:35.169
We moeten ze kopen
om te leven.

0:56:35.169,0:56:38.429
Zo een eenvoudige relatie is het,
dat we hiermee beginnen, nog een ander

0:56:38.429,0:56:41.309
goed ding hieraan is,

0:56:41.309,0:56:44.439
en opnieuw zal ik hiervoor
opmerkingen krijgen, is:

0:56:44.439,0:56:48.119
het speelt geen rol of je man
of vrouw bent of Japans of een volksgroep

0:56:48.119,0:56:51.689
of religieus of
wat ook, in andere woorden:

0:56:51.689,0:56:52.699
dit is werkelijk

0:56:52.699,0:56:57.619
een eenvoudige economische
transactie die we waarnemen.

0:56:57.619,0:57:00.949
Dan zegt hij: Wat voor een
economische transactie is dit?

0:57:00.949,0:57:02.729
Wel, de waar is

0:57:02.729,0:57:08.199
iets, zegt hij,

0:57:08.199,0:57:11.849
dat een menselijke behoefte voldoet.

0:57:11.849,0:57:13.200
Hij zegt: ik heb geen

0:57:13.200,0:57:17.599
interesse… en dit is een cryptische
vorm … in de volgende paragraaf…

0:57:17.599,0:57:20.119
Oké, iets buiten ons dat we

0:57:20.119,0:57:24.920
ons eigen maken op een bepaalde wijze.

0:57:24.920,0:57:28.729
En het "bevredigt de verschillende menselijke.
behoeften. De aard van deze behoeften, of ze

0:57:28.729,0:57:34.679
komen van de maag
of de verbeelding, dat maakt geen verschil."

0:57:34.679,0:57:38.159
Met andere woorden: hij is niet echt geïnteresseerd
in de psychologie ervan, dat zet hij volledig opzij.

0:57:38.159,0:57:42.439
Zeggende: ik ben niet geïnteresseerd

0:57:42.439,0:57:47.269
waarom mensen waren kopen.
Zij doen het, omdat

0:57:47.269,0:57:50.429
ze het nodig hebben, zij het verlangen.

0:57:50.429,0:57:53.789
Ik kan het kopen voor het
plezier of uit noodzaak, wat ook. Ik ben

0:57:53.789,0:57:56.900
niet geïnteresseerd in dat alles.
Ik ben geïnteresseerd in het werkelijke feit

0:57:56.900,0:58:01.599
dat iemand een waar koopt.

0:58:01.599,0:58:04.279
Dan gaat hij verder en zegt: kijk er naar.

0:58:04.279,0:58:09.159
Hoeveel waren zijn er in de wereld?

0:58:09.159,0:58:12.269
Er zijn er miljoenen,
allen gemaakt uit verschillende kwaliteiten,

0:58:12.269,0:58:16.739
en we beoordelen ze in termen
van verschillende kwantitatieve maatstaven.

0:58:16.739,0:58:20.549
En opnieuw schuift hij dit opzij
en zegt: "De ontdekking van deze wijze

0:58:20.549,0:58:27.199
en vandaar het veelvoudig gebruik
van de dingen, is het werk van de geschiedenis.

0:58:27.199,0:58:30.689
Zo is het ook voor de uitvinding van de
herkende maatstaven voor de

0:58:30.689,0:58:33.639
kwantiteiten van deze nuttige objecten.

0:58:33.639,0:58:36.749
De verscheidenheid aan maatstaven voor waren

0:58:36.749,0:58:43.239
komen deels uit de verscheidenheid der
objecten en deels uit gewoonte.

0:58:43.239,0:58:46.419
De nuttigheid van een
ding maakt het tot een gebruikswaarde."

0:58:46.419,0:58:51.549
Eerste belangrijk concept: gebruikswaarde.

0:58:51.549,0:58:55.149
Het is voor jou nuttig. Ik heb geen interesse
waarom het zo is voor jou. Ik heb geen

0:58:55.149,0:58:59.249
interesse in een discussie over
de geschiedenis van de gebruikswaarden

0:58:59.249,0:59:02.669
of iets in die zin, of de wijze waarop dit
bepaald wordt. Ik heb enkel interesse in

0:59:02.669,0:59:04.429
het concept van gebruikswaarde.

0:59:04.429,0:59:10.919
Merk op hoe snel hij de abstractie maakt.

0:59:10.919,0:59:15.389
En hij spreekt in een van de voorwoorden

0:59:15.389,0:59:19.469
over het probleem van de sociale wetenschapper, zoals hemzelf,

0:59:19.469,0:59:24.789
dat is dat je niet kan, als in een laboratorium,
kan isoleren en experimenteren.

0:59:24.789,0:59:28.049
Wat je dan doen moet
om te experimenteren,

0:59:28.049,0:59:31.499
is het gebruik van wat hij noemt:
'De kracht van de abstractie.'

0:59:31.499,0:59:33.789
Je ziet onmiddellijk:

0:59:33.789,0:59:36.789
de waar is het centrale.

0:59:36.789,0:59:41.459
Ik abstraheer van de menselijke
wensen, behoeften en verlangens.

0:59:41.459,0:59:45.219
Ik abstraheer van elke
overweging van een specifieke

0:59:45.219,0:59:46.879
eigenschap der dingen.

0:59:46.879,0:59:48.949
Ik ga slechts in op het feit dat

0:59:48.949,0:59:51.199
in zekere zin deze waar

0:59:51.199,0:59:58.199
iets heeft dat we gebruikswaarde noemen.

0:59:59.180,1:00:03.150
Dit leidt hem direct naar het

1:00:03.150,1:00:05.279
[begin van

1:00:05.279,1:00:07.929
hoofdstuk 1], waar

1:00:07.929,1:00:11.620
hij zegt: "In de maatschappijvorm, die wij
moeten bekijken," - i.e.

1:00:11.620,1:00:15.669
in een kapitalistische productiewijze -

1:00:15.669,1:00:21.699
"zijn zij tegelijkertijd de stoffelijke
dragers van de - ruilwaarde."

1:00:21.699,1:00:24.929
Opnieuw… let op dit woord "dragers",

1:00:24.929,1:00:27.549
een waar is een drager van iets.

1:00:27.549,1:00:30.529
Je kan niet stellen: het "is" iets.

1:00:30.529,1:00:36.259
Het is een drager van iets dat

1:00:36.259,1:00:38.819
we nog moeten bepalen.

1:00:38.819,1:00:41.169
En hoe denken we erover?

1:00:41.169,1:00:43.150
Als we kijken naar ruil

1:00:43.150,1:00:48.939
processen, geografisch, in de tijd,

1:00:48.939,1:00:52.679
zien we dat er een enorme soorten

1:00:52.679,1:00:56.589
ruilprocessen zijn, van marktruil.

1:00:56.589,1:00:59.519
We zien verschillende ratio's optreden

1:00:59.519,1:01:03.489
tussen hemden en schoenen volgens
de tijd, volgens de plaats.

1:01:03.489,1:01:10.529
We zien verschillende kwantitatieve
relaties tussen hoeveelheden tarwe en

1:01:10.529,1:01:14.079
schoenen en tonnen
staal en dergelijke.

1:01:14.079,1:01:19.849
Wat we het eerst waarnemen,
in de wereld van de ruil

1:01:19.849,1:01:26.709
zijn ruilwaarden die niet
coherent zijn, en dit overal.

1:01:26.709,1:01:30.400
Als hij zegt: "ruilwaarde

1:01:30.400,1:01:35.569
lijkt iets toevallig te zijn
en zuiver relatief,

1:01:35.569,1:01:40.079
en bijgevolg een intrinsieke
waarde, i.e. een ruilwaarde die

1:01:40.079,1:01:42.539
onscheidbaar is met de waar,

1:01:42.539,1:01:50.890
inherent er aan, lijkt dit een contradictie te zijn."

1:01:55.159,1:01:56.689
We bemerkten iets

1:01:56.689,1:01:58.990
in deze wereld van de ruil. Dat alles

1:01:58.990,1:02:04.869
in principe ruilbaar
is met alles.

1:02:04.869,1:02:11.089
Wat dit onmiddellijk impliceert,
zoals hij schrijft,

1:02:11.089,1:02:14.459
is dat je altijd in een positie
bent van ruil van iets voor iets anders

1:02:14.459,1:02:18.069
wat je weer ruilt
voor wat anders.

1:02:18.069,1:02:19.209
Met andere woorden: je kan blijven

1:02:19.209,1:02:21.409
ruilen.

1:02:21.409,1:02:24.839
Iets kan dus blijven bewegen.

1:02:24.839,1:02:29.279
Het kan geruild worden met alle
andere waren tot op zekere hoogte.

1:02:29.279,1:02:32.649
En als dit zo is,

1:02:32.649,1:02:35.049
[schrijft hij in hetzelfde hoofdstuk],

1:02:35.049,1:02:40.049
"Hieruit volgt: in de eerste plaats dat
de gangbare ruilwaarden van dezelfde waar

1:02:40.049,1:02:43.630
een gelijkheid uitdrukken

1:02:43.630,1:02:47.669
en, in de tweede plaats, dat de ruilwaarde niet
anders kan zijn dan de wijze van uitdrukking,

1:02:47.669,1:02:53.799
de 'verschijningsvorm' van iets dat in de waar zit
opgesloten maar toch van te onderscheiden is."

1:02:53.799,1:02:56.349
Dit is: als ik een waar heb,

1:02:56.349,1:02:58.559
kan ze niet uit elkaar nemen

1:02:58.559,1:03:03.469
en het element vinden
dat het ruilbaar maakt.

1:03:03.469,1:03:07.789
Het is iets anders.

1:03:07.789,1:03:11.059
Nee. Het is ruilbaar om iets anders
en ik kan niet vinden wat het ruilbaar maakt

1:03:11.059,1:03:13.189
met enkel te kijken naar de waar.

1:03:13.189,1:03:15.150
Ik moet naar de waar kijken

1:03:15.150,1:03:21.099
in beweging. Dit is waar het
verandert, in beweging is.

1:03:21.099,1:03:24.029
Ik moet er naar kijken.

1:03:24.029,1:03:24.859
En als het beweegt,

1:03:24.859,1:03:27.909
zegt het duidelijk iets over

1:03:27.909,1:03:29.180
ruilbaarheid,

1:03:29.180,1:03:33.139
evenredigheid in de ruil.

1:03:33.139,1:03:36.479
Het betekent dat alle dingen
evenredig zijn in de ruil.

1:03:36.479,1:03:40.640
Waarom zijn ze evenredig?
Waaruit wat bestaat die

1:03:40.640,1:03:42.459
evenredigheid?

1:03:42.459,1:03:44.669
Waar komt ze vandaan?

1:03:44.669,1:03:47.319
Hoe is ze bepaald?

1:03:47.319,1:03:51.849
En de waar is de
drager van dat iets.

1:03:51.849,1:03:54.409
Maar zit niet binnenin de waar.

1:03:54.409,1:03:57.390
Het is gedragen door de waar.

1:03:57.390,1:03:58.870
Het is een relatie

1:03:58.870,1:04:00.379
binnenin de waar,

1:04:00.379,1:04:03.399
niet een materieel ding.

1:04:03.399,1:04:06.569
Hij spreekt dan over graan en ijzer en

1:04:06.569,1:04:11.919
komt tot een van zijn geometrische voorbeelden,

1:04:11.919,1:04:14.360
maar schrijft cruciaal juist
[zelfde hoofdstuk]: "Elk van

1:04:14.360,1:04:18.769
de twee moet dus, voor zover zij ruilwaarde

1:04:18.769,1:04:24.789
zijn, tot dit derde
zijn terug te brengen." Wat het ook is.

1:04:24.789,1:04:28.809
En "Dit gemeenschappelijke element kan geen
meetkundige, fysische, chemische of anderzins

1:04:28.809,1:04:33.569
natuurlijke eigenschap van de waren zijn",
zegt hij wat verderop.

1:04:33.569,1:04:36.869
Hier raken we iets
dat betekenis heeft.

1:04:36.869,1:04:38.410
Marx is vaak

1:04:38.410,1:04:43.239
afgeschilderd als een vuile materialist.
Je weet: alles moet materialistisch zijn.

1:04:43.239,1:04:50.909
Maar hier zien we onmiddellijk: hij
heeft het niet over de materie van het ding.

1:04:50.909,1:04:54.289
Je kan een waar materieel onderzoeken
zoveel je wil, en je zal niet

1:04:54.289,1:04:55.729
het geheim vinden van zijn

1:04:55.729,1:04:58.190
evenredigheid en ruilbaarheid.

1:04:58.190,1:05:04.549
Je zal het niet vinden.

1:05:04.549,1:05:08.869
Dan gaat hij verder [op deze
pagina], en zegt: "Beschouwd

1:05:08.869,1:05:12.689
als gebruikswaarden zijn de

1:05:12.689,1:05:15.380
waren in de eerste plaats van verschillende
kwaliteit,

1:05:15.380,1:05:19.130
als ruilwaarden kunnen zij
slechts in kwantiteit verschillen,"

1:05:19.130,1:05:22.779
dat is: hoeveel van dit
ruilen voor hoeveel van dat,

1:05:22.779,1:05:27.939
"en bevatten zij
dus geen greintje gebruikswaarde."

1:05:27.939,1:05:33.709
De evenredigheid waarover
hij spreekt komt niet uit

1:05:33.709,1:05:39.189
het nut van iets.

1:05:39.189,1:05:42.999
Dan gaat hij verder met te zeggen: "Als we dan
de gebruikswaarde van de waren negeren,

1:05:42.999,1:05:46.869
blijft er enkel één eigenschap…" en hier
hebben we dan een andere a priori sprong.

1:05:46.869,1:05:48.379
Wat is die eigenschap?

1:05:48.379,1:05:52.079
Het zijn alle producten van menselijke arbeid.

1:05:52.079,1:05:55.919
Dat hebben ze gemeenschappelijk

1:05:55.919,1:06:04.369
en ruil- en gebruikswaarden
zijn de dragers van die kwaliteit

1:06:04.369,1:06:09.229
producten zijnde van menselijke arbeid.

1:06:09.229,1:06:11.599
Maar hij gaat onmiddellijk verder met:

1:06:11.599,1:06:14.159
Wat voor arbeid is het?

1:06:14.159,1:06:16.899
Wel, het kan niet

1:06:16.899,1:06:20.599
gebaseerd zijn op het feit dat
ik lui ben en

1:06:20.599,1:06:25.239
15 dagen werk om een hemd te maken,
je zou dan inderdaad het equivalent betalen…

1:06:25.239,1:06:27.789
van 15 dagen van je arbeid,

1:06:27.789,1:06:32.079
als ik iemand vinden kan die het
hemd maakt in 3 dagen, ik zou het ruilen

1:06:32.079,1:06:34.900
met iemand voor 3 dagen arbeid.

1:06:34.900,1:06:37.339
Dus zegt hij in die passage:

1:06:37.339,1:06:40.339
"… zij onderscheiden zich niet langer van elkaar,

1:06:40.339,1:06:43.999
maar zij zijn allen teruggebracht
tot uniforme menselijke arbeid,

1:06:43.999,1:06:46.739
tot abstracte menselijke arbeid."

1:06:46.739,1:06:50.559
Wel, hij beweegt zeer snel en erg cryptisch.

1:06:50.559,1:06:51.349
Gebruikswaarde,

1:06:51.349,1:06:52.659
ruilwaarde,

1:06:52.659,1:06:54.889
abstracte menselijke arbeid.

1:06:54.889,1:06:56.769
En hier komt het:

1:06:56.769,1:06:59.660
"Laat ons nu het residu van de
arbeidsproducten eens bekijken. Er is niets

1:06:59.660,1:07:01.000
anders overgebleven dan de

1:07:01.000,1:07:03.999
dezelfde spookachtige inhoud;"

1:07:03.999,1:07:06.609
Marx houdt van die spoken

1:07:06.609,1:07:10.009
en weerwolven en zomeer.
Je gaat er veel van krijgen.

1:07:10.009,1:07:13.969
Hij is een grote bewonderaar van Shelley en
Frankenstein en de overigen,

1:07:13.969,1:07:16.779
zo krijg je dit
taalgebruik..

1:07:16.779,1:07:22.639
"… een loutere gelei van niet van elkaar te
onderscheiden menselijke arbeid, dat wil zeggen

1:07:22.639,1:07:26.459
besteding van menselijke arbeidskracht zonder
dat wordt gelet op de vorm van die besteding.

1:07:26.459,1:07:29.989
(…) Als kristallen van deze maat-
schappelijke substantie, die zij allen gemeen hebben,

1:07:29.989,1:07:39.369
zijn zij waarden, warenwaarden."

1:07:39.369,1:07:45.420
Oké, hij gebruikt enkele bladzijden om

1:07:45.420,1:07:46.959
3 fundamentele concepten te schetsen.

1:07:46.959,1:07:53.619
Gebruikswaarde, ruilwaarde, waarde.

1:07:53.619,1:07:55.619
Waarde is dat wat passeert in

1:07:55.619,1:07:58.909
het proces van warenruil.

1:07:58.909,1:08:05.629
Het is het verborgen element in een waar, dat maakt

1:08:05.629,1:08:13.819
dat alle waren in principe uit te
wisselen zijn met elkaar.

1:08:13.819,1:08:19.309
Hij gaat verder met: We
hebben geabstraheerd van de gebruikswaarde

1:08:19.309,1:08:22.999
en gaan terug om opnieuw
de ruilwaarde te bekijken.

1:08:22.999,1:08:26.929
We zien dan ruilwaarde, zoals hij zegt,

1:08:26.929,1:08:29.289
"dat de ruilwaarde de noodzakelijke wijze van

1:08:29.289,1:08:34.219
uitdrukken of verschijningsvorm,
van de waarde is…"

1:08:34.219,1:08:37.650
Verschijning of verschijningsvorm;
maar nu bekijk je het anders.

1:08:37.650,1:08:42.049
Dat is, dat er iets mysterieus is met de
ruilbaarheid van al deze waren.

1:08:42.049,1:08:47.759
Er is iets mysterieus in
de wijze dat

1:08:47.759,1:08:52.639
al deze waren
uitwisselbaar zijn met elkaar.

1:08:52.639,1:08:56.389
En het mysterie is dat er waarden zijn.

1:08:56.389,1:08:58.560
Maar de waarden zijn nu voorgesteld

1:08:58.560,1:09:01.330
door ruilwaarde, dus ruilwaarde,

1:09:01.330,1:09:03.069
of, hoeveel je krijgt voor

1:09:03.069,1:09:04.549
het product op de markt,

1:09:04.549,1:09:06.250
is een representatie van de waarde,

1:09:06.250,1:09:10.749
is een representatie van de arbeid.

1:09:10.749,1:09:13.909
Nu, als je naar de supermarkt gaat,

1:09:13.909,1:09:17.859
zie je dan de arbeid in de waar?

1:09:17.859,1:09:21.719
Maar het heeft ruilwaarde, niet?

1:09:21.719,1:09:22.859
Opnieuw, Marx' punt is:

1:09:22.859,1:09:26.969
Er zijn arbeidsproducten,
maar je kan de arbeid,

1:09:26.969,1:09:29.499
in de waar niet zien.

1:09:29.499,1:09:34.949
Toch heb je een gevoel wat het is,
omdat het voorgesteld is door zijn prijs.

1:09:34.949,1:09:36.659
Dat is dus, zo je wil,

1:09:36.659,1:09:42.269
ruilwaarde als een
representatie van iets anders.

1:09:42.269,1:09:47.670
Nu opnieuw: te zeggen dat iets een
representatie is van iets dat niet "is".

1:09:47.670,1:09:48.830
Omdat, zoals iedereen snel

1:09:48.830,1:09:52.170
zou zeggen, het verschil
tussen de representatie en wat

1:09:52.170,1:09:55.710
werkelijk iets is, er een behoorlijke kloof kan zijn.
En Marx gaat er veel tijd aan besteden,

1:09:55.710,1:09:59.400
betreffende de natuur van deze kloof tussen

1:09:59.400,1:10:06.400
waarde en zijn representatie.

1:10:08.659,1:10:12.329
[ wat verder schrijft hij ]:

1:10:12.329,1:10:15.659
"Een gebruikswaarde heeft dus

1:10:15.659,1:10:19.959
slechts waarde omdat abstract
menselijke arbeid in haar geconcretiseerd

1:10:19.959,1:10:26.959
of belichaamd is."

1:10:26.959,1:10:30.910
Geconcretiseerd - een erg belangrijk concept.

1:10:30.910,1:10:37.619
Een proces, in feite een arbeidsproces,
wordt geconcretiseerd in een ding.

1:10:37.619,1:10:42.630
Dit is een idee dat erg belangrijk
wordt bij Marx.

1:10:42.630,1:10:44.659
Je hebt een ding

1:10:44.659,1:10:46.659
en er is een arbeidsproces.

1:10:46.659,1:10:48.360
Wat is de relatie dan

1:10:48.360,1:10:51.370
tussen proces en ding?
Dit gaat telkens opduiken

1:10:51.370,1:10:56.809
over en over en over in de tekst.

1:10:56.809,1:10:59.250
Processen en dingen,

1:10:59.250,1:11:05.409
het ding is een representatie van het proces.

1:11:05.409,1:11:07.849
Een eenvoudig voorbeeld?

1:11:07.849,1:11:10.369
Als er nu een examen zou

1:11:10.369,1:11:13.909
zijn, zou ik je een kleine verhandeling laten
maken over de betekenis van deze concepten.

1:11:13.909,1:11:15.169
En dan punten geven.

1:11:15.169,1:11:19.030
Punten geven op het ding.

1:11:19.030,1:11:23.790
Wat zou het te maken hebben
met het proces ervan?

1:11:23.790,1:11:28.150
Ik bedoel, je zou verontwaardigd zijn

1:11:28.150,1:11:33.849
als ik een C of D of F geef,
omdat je er nog niet bent.

1:11:33.849,1:11:37.149
Wanneer je in feite worstelt met het proces,

1:11:37.149,1:11:41.909
het intellectuele arbeidsproces van te
begrijpen over wat de tekst gaat.

1:11:41.909,1:11:43.959
Het is een belangrijk ding. Maar als ik

1:11:43.959,1:11:48.719
probeer het te testen als een ding… eigenlijk,

1:11:48.719,1:11:52.119
is educatie vol van deze problemen.

1:11:52.119,1:11:54.249
Educatie is een proces,

1:11:54.249,1:11:58.599
het gaat over mensen die dingen leren,
het gaat over processen, denken, dat soort van zaken.

1:11:58.599,1:12:02.149
En we testen constant hoe goed
mensen zijn, in de termen van dat proces

1:12:02.149,1:12:04.029
door het laten maken van dingen.

1:12:04.029,1:12:09.360
Dissertaties, essays, werkstukken,

1:12:09.360,1:12:12.669
meerkeuze vragen, al de rest.

1:12:12.669,1:12:16.320
Wat Marx hier doet is
stellen: Wel, de representatie,

1:12:16.320,1:12:18.469
i.e. de ruilwaarde,

1:12:18.469,1:12:21.960
is iets dat je kan
zien, maar het

1:12:21.960,1:12:25.419
representeert iets dat waarde is. En

1:12:25.419,1:12:32.389
zoals we zullen zien, waarde is altijd in beweging.

1:12:32.389,1:12:37.900
Dat betekent dat een
proces geconcretiseerd is in een ding.

1:12:37.900,1:12:40.980
Een arbeidsproces van potten maken, is

1:12:40.980,1:12:44.150
uiteindelijk geconcretiseerd in een voorwerp. En
het is dat ding dat verkocht wordt op de

1:12:44.150,1:12:47.000
markt, niet het proces.

1:12:47.000,1:12:51.119
Maar het voorwerp zou niet
bestaan zonder het proces.

1:12:51.119,1:12:54.479
Het proces moet geconcretiseerd worden.

1:12:54.479,1:12:58.059
Er zijn mensen die graag een
dissertatie zouden schrijven

1:12:58.059,1:13:01.260
zonder het te produceren.

1:13:01.260,1:13:03.449
Je kan zeggen: Oh, het proces is prachtig!

1:13:03.449,1:13:07.179
…Oké, onmiddellijk een diploma…

1:13:07.179,1:13:09.560
…maar natuurlijk, het moet geconcretiseerd worden.

1:13:09.560,1:13:12.550
En zoals elkeen weet die er
doorheen is gegaan, je

1:13:12.550,1:13:15.889
kan grootse ideeën hebben, denken dat het fan-
tastisch is, maar met het concretiseren op papier

1:13:15.889,1:13:20.780
zeg je:
wat voor onzin is dit!

1:13:20.780,1:13:22.150
En zo moet je…

1:13:22.150,1:13:25.130
Marx spreekt dus over die relatie.

1:13:25.130,1:13:26.159
Dat is juist in…

1:13:26.159,1:13:27.989
dat impliceert in dit, onmiddellijk in

1:13:27.989,1:13:30.280
deze notie van concretiseren.

1:13:30.280,1:13:34.699
Menselijke arbeid is geconcretiseerd, belichaamd in

1:13:34.699,1:13:37.989
het ding dat waar heet.

1:13:37.989,1:13:41.849
Maar binnenin dat ding, is de hoeveelheid

1:13:41.849,1:13:47.849
gemeten door de tijd van
de arbeid gestopt in het voorwerp. Maar…

1:13:47.849,1:13:51.969
dat heeft zelf zijn maatstaf, als…

1:13:51.969,1:13:57.219
uren, dagen, etc.

1:13:57.219,1:13:59.199
Opnieuw, er is een referentie hier,

1:13:59.199,1:14:02.349
een gecodeerde referentie,
in de wijze waarop de

1:14:02.349,1:14:07.830
kapitalistische productiewijze
een notie geeft van tijdelijkheid.

1:14:07.830,1:14:14.570
Tijd, hoe structureert de kapitalistische
productiewijze de tijd?

1:14:14.570,1:14:18.060
En Marx argumenteert zeggende:
Je moet begrijpen dat

1:14:18.060,1:14:24.280
veel er van te maken heeft
met het feit dat tijd geld is.

1:14:24.280,1:14:27.420
Tijd is verbonden met waarde op
een zekere wijze en daarom zijn onze

1:14:27.420,1:14:30.710
maatstaven van tijd een

1:14:30.710,1:14:33.950
zekere verlokking, simpelweg

1:14:33.950,1:14:40.950
omdat het deze wijze is
waarop de kapitalistische productiewijze werkt.

1:14:43.630,1:14:50.089
Verderop in de paragraaf, zegt hij dan:

1:14:50.089,1:14:56.039
"De totale arbeidskracht van de
maatschappij, die zich in de

1:14:56.039,1:15:03.039
waarde van het geheel
der waren belichaamt."

1:15:03.729,1:15:10.729
Nu, waar bestaat deze maatschappij
en waar heerst dit geheel der waren?

1:15:11.469,1:15:12.850
Hier kijk je niet naar

1:15:12.850,1:15:19.519
een bepaalde plaats, je kijkt
naar een globale situatie.

1:15:19.519,1:15:22.429
Het geheel der waren,

1:15:22.429,1:15:25.889
waar is het geheel der
waren momenteel?

1:15:25.889,1:15:29.690
Het is in China, in Mexico, in Japan,

1:15:29.690,1:15:32.190
het is in Rusland…

1:15:32.190,1:15:34.959
Het is een globaal ding.

1:15:34.959,1:15:36.780
Hij kijkt naar een

1:15:36.780,1:15:39.429
maatschappij, naar

1:15:39.429,1:15:42.820
de gehele kapitalistische wereld.

1:15:42.820,1:15:47.679
Dus kijkt hij naar het begrip arbeid,

1:15:47.679,1:15:50.639
en de waardemaatstaf,
zo je wil, hij gaat oordelen

1:15:50.639,1:15:56.110
tegenover de gehele wereld,
niet een specifieke

1:15:56.110,1:16:02.580
activiteit of arbeid in een bepaalde
plaats en tijd, het is de gehele wereld.

1:16:02.580,1:16:05.979
Een globale situatie, zelfs op dit punt,

1:16:05.979,1:16:08.499
en eigenlijk, is er een briljante

1:16:08.499,1:16:11.719
beschrijving van globalisatie, als
je het zo noemen wil, in

1:16:11.719,1:16:13.869
"Het communist manifest".

1:16:13.869,1:16:17.599
Waar Marx spreekt over de drang van
de burgerij om de wereldmarkt

1:16:17.599,1:16:20.389
te maken en de consequenties ervan,

1:16:20.389,1:16:24.589
waar de oude industrieën vernietigd worden,
en nieuwe geschapen, er is daar een

1:16:24.589,1:16:26.189
enorme vloeibaarheid.

1:16:26.189,1:16:31.469
Marx schreef dit in een context
waar de wereld zich snel opende

1:16:31.469,1:16:35.149
door middel van het stoomschepen,
spoorwegen en dergelijke,

1:16:35.149,1:16:39.449
in een globale economie.

1:16:39.449,1:16:43.159
En hij begreep heel goed de
consequenties ervan, die beduidde dat

1:16:43.159,1:16:46.059
de waarde niet iets was dat
bepaald werd in onze achtertuin, maar

1:16:46.059,1:16:52.039
bepaald in de wereld
van de waren.

1:16:52.039,1:16:55.439
Het resultaat ervan
is dat we uitkomen op, zoals hij zegt:

1:16:55.439,1:16:58.340
"Voor zover elk van deze individuele,"

1:16:58.340,1:17:03.780
dat is die homogene arbeidskracht,

1:17:03.780,1:17:07.289
"arbeidskrachten het karakter van maatschappelijke
gemiddelde arbeidskracht bezit en als

1:17:07.289,1:17:09.390
maatschappelijk gemiddelde

1:17:09.390,1:17:13.109
arbeidskracht werkzaam is (…)"

1:17:13.109,1:17:16.600
En hier komt de cruciale definitie:

1:17:16.600,1:17:19.050
"Maatschappelijk noodzakelijke arbeidstijd

1:17:19.050,1:17:22.690
is de arbeidstijd nodig voor de voortbrenging van

1:17:22.690,1:17:27.209
een of andere gebruikswaarde onder de bestaande
maatschappelijk-normale productievoorwaarden en bij de

1:17:27.209,1:17:32.569
maatschappelijk-gemiddelde graad van bekwaamheid
en intensiteit van de arbeid."

1:17:32.569,1:17:36.139
Dit is zijn eerste definitie van waarde.

1:17:36.139,1:17:43.139
Waarde is sociaal noodzakelijke arbeidstijd.

1:17:44.270,1:17:48.640
Een van de redenen, denk ik, dat Marx dacht met
deze erg cryptische presentatie weg te komen

1:17:48.640,1:17:52.249
van gebruikswaarde, ruilwaarde en waarde,

1:17:52.249,1:17:55.889
was omdat iedereen die Ricardo leest

1:17:55.889,1:18:00.409
zou zeggen: 'Ja, dit is puur Ricardo.'

1:18:00.409,1:18:08.499
En het is puur Ricardo, met echter
een belangrijke toevoeging.

1:18:08.499,1:18:15.019
Ricardo gebruikte het begrip
van arbeidstijd als waarde.

1:18:15.019,1:18:21.840
Marx gebruikt het begrip van
sociaal noodzakelijke arbeidstijd.

1:18:21.840,1:18:25.420
En je moet jezelf onmiddellijk de vraag
stellen:

1:18:25.420,1:18:28.420
Wat is 'sociaal noodzakelijk'?

1:18:28.420,1:18:31.699
Hoe wordt dat vastgesteld?

1:18:31.699,1:18:34.550
Hij geeft daarop hier geen antwoord.

1:18:34.550,1:18:38.429
En je krijgt slechts een begrip van het
antwoord, doorheen het vorderen

1:18:38.429,1:18:40.969
in "Het Kapitaal".

1:18:40.969,1:18:43.389
Met andere woorden, wat Marx hier doet,

1:18:43.389,1:18:48.719
is het stellen van het
ricardiaanse begrippen apparaat.

1:18:48.719,1:18:55.829
Het herhalen, en in zekere zin zeggen:
'Ricardo ontging iets.'

1:18:55.829,1:19:03.039
Het volstaat niet om waarde arbeidstijd te noemen.

1:19:03.039,1:19:05.360
We moeten een vraagteken invoegen:

1:19:05.360,1:19:07.759
Wat is sociaal noodzakelijke arbeidstijd?

1:19:07.759,1:19:11.699
Hoe wordt dit vastgesteld? Wie bepaalt het?

1:19:11.699,1:19:14.579
Dat is het belangrijke punt.

1:19:14.579,1:19:19.210
En ik stel dat het belangrijk blijft in
het wereldkapitalisme.

1:19:19.210,1:19:24.279
Wat en hoe komt waarde tot stand?

1:19:24.279,1:19:27.729
Ik bedoel, we denken allen graag dat we eigen
waarden hebben, en dergelijke, en elkeen

1:19:27.729,1:19:31.519
houdt ervan er over te spreken.

1:19:31.519,1:19:35.659
Maar Marx zegt enkel: 'Kijk,
daar is een waarde gedetermineerd

1:19:35.659,1:19:38.469
door een proces dat we niet begrijpen.'

1:19:38.469,1:19:41.090
En het is niet onze keuze,

1:19:41.090,1:19:44.689
het is iets dat ons overkomt.

1:19:44.689,1:19:46.210
En hoe dit gebeurt

1:19:46.210,1:19:49.499
moet onthuld worden. Als je
wil begrijpen wie je bent,

1:19:49.499,1:19:52.739
en waar je staat in deze maalstroom van

1:19:52.739,1:19:55.409
kolkende waarden.
Wat je zal moeten doen,

1:19:55.409,1:19:58.270
is te begrijpen hoe waarde gemaakt wordt,

1:19:58.270,1:20:02.360
en met welke consequenties,

1:20:02.360,1:20:06.409
sociaal, ecologisch, en al het andere.

1:20:06.409,1:20:07.539
En als je denkt dat

1:20:07.539,1:20:10.780
je het milieuvraagstuk
van de globale opwarming en dergelijke

1:20:10.780,1:20:13.440
kan oplossen, zonder je te confronteren

1:20:13.440,1:20:16.760
met de vraag wie de
waardestructuur bepaalt en

1:20:16.760,1:20:19.819
hoe het gedetermineerd is door deze processen,

1:20:19.819,1:20:22.980
dan ben je jezelf in de maling aan het nemen.

1:20:22.980,1:20:24.790
Wat Marx dus in feite zegt is:

1:20:24.790,1:20:28.699
Je moet begrijpen
wat sociaal noodzakelijk is.

1:20:28.699,1:20:30.550
En daaraan gaan we tijd besteden,

1:20:30.550,1:20:35.079
kijkend naar wat dat is, sociaal noodzakelijk.

1:20:35.079,1:20:39.539
Onmiddellijk echter wijst hij erop

1:20:39.539,1:20:42.489
dat waarde niet onbeweeglijk is.

1:20:42.489,1:20:46.280
Ik heb het al opgemerkt, hij spreekt
altijd over de vloeibaarheid van dingen.

1:20:46.280,1:20:48.239
Hij zegt:

1:20:48.239,1:20:53.989
Natuurlijk verandert waarde met
productiviteit.

1:20:53.989,1:20:57.420
"Na de invoering in Engeland van het door
stoomkracht voortbewogen weefgetouw bijvoorbeeld

1:20:57.420,1:21:00.780
was misschien half zo veel arbeid
als voordien nodig om een bepaalde hoeveelheid

1:21:00.780,1:21:04.489
garen in geweven stof om te zetten. De

1:21:04.489,1:21:07.979
Engelse handwever had voor deze
omzetting inderdaad nog

1:21:07.979,1:21:10.760
de zelfde arbeidstijd
nodig, maar

1:21:10.760,1:21:14.530
het product van zijn individueel
arbeidsuur stelde nog slechts een

1:21:14.530,1:21:16.280
half maatschappelijk arbeidsuur voor en

1:21:16.280,1:21:17.660
daalde daardoor tot de

1:21:17.660,1:21:22.109
helft van de vroegere waarde."

1:21:22.109,1:21:27.690
Oké, dus waarde is in
eerste instantie extreem

1:21:27.690,1:21:32.620
gevoelig voor revoluties in technologie,

1:21:32.620,1:21:34.489
revoluties in productiviteit.

1:21:34.489,1:21:38.399
En veel van "Het Kapitaal" zal worden
besteed aan deze discussie.

1:21:38.399,1:21:41.289
Van deze revoluties in productiviteit,

1:21:41.289,1:21:47.519
deze revoluties in waarde-relaties.

1:21:47.519,1:21:49.290
Dit leidt dan naar de conclusie,

1:21:49.290,1:21:51.520
[wat verderop]:

1:21:51.520,1:21:55.869
"Dus slechts de hoeveelheid maatschappelijk
noodzakelijke arbeid of de voor de vervaardiging

1:21:55.869,1:21:59.279
van een gebruikswaarde maatschappelijk
noodzakelijke arbeidstijd is

1:21:59.279,1:22:03.179
bepalend voor
de grootte van haar waarde."

1:22:03.179,1:22:06.479
Daar heb je je definitie.

1:22:06.479,1:22:12.169
"De afzonderlijke waar geldt
hier algemeen als een gemiddelde van haar soort."

1:22:12.169,1:22:13.809
Dan herhaalt hij zich terug.

1:22:13.809,1:22:17.149
Je merkt dat Marx dit vaak doet.

1:22:17.149,1:22:19.249
Hij herhaalt zichzelf.

1:22:19.249,1:22:22.409
Hij is zo goed… het voorbeeld te schetsen van

1:22:22.409,1:22:23.979
het handweefgetouw, de weefmachine

1:22:23.979,1:22:27.260
om duidelijk

1:22:27.260,1:22:30.599
te maken dat

1:22:30.599,1:22:35.349
de waarde van de waar niet constant blijft,
hij zegt op p. 5: "…de waarde van een

1:22:35.349,1:22:39.309
waar blijft dus constant wanneer de voor haar
productie noodzakelijke arbeidstijd constant blijft.

1:22:39.309,1:22:42.699
De laatste verandert echter bij iedere wijziging
in de productiviteit van de arbeid." Hij gaat er

1:22:42.699,1:22:46.480
dan verder op in. Maar merk op:

1:22:46.480,1:22:51.530
"De arbeidsproductiviteit wordt door vele
omstandigheden bepaald, onder andere

1:22:51.530,1:22:57.560
door de gemiddelde graad
van bekwaamheid van de arbeid, door

1:22:57.560,1:23:01.859
het stadium van ontwikkeling van de wetenschap
en haar mogelijke technische toepassing,…"

1:23:01.859,1:23:09.989
Marx is erg actueel betreffende de betekenis van
technologie en wetenschap tot het kapitalisme.

1:23:09.989,1:23:13.249
"…door de maatschappelijke organisatie
van het productieproces,

1:23:13.249,1:23:16.829
door de omvang en het prestatievermogen
van de productiemiddelen en door de

1:23:16.829,1:23:23.539
fysische omstandigheden."

1:23:23.539,1:23:30.320
Een brede reeks van elementen
die van invloed zijn op de waarde.

1:23:30.320,1:23:35.139
Transformaties in de natuurlijke
omgeving betekenen revoluties in waarde.

1:23:35.139,1:23:36.620
Technologie en wetenschap,

1:23:36.620,1:23:39.159
maatschappelijke organisatie van de productie,

1:23:39.159,1:23:41.780
technologie, en al het overige…

1:23:41.780,1:23:43.829
In feite hebben we dus

1:23:43.829,1:23:48.429
waarde die afhankelijk is van machtige
krachten, en hij probeert

1:23:48.429,1:23:52.119
een definitieve categorisatie
van deze te maken, hij wil eenvoudig

1:23:52.119,1:23:59.049
ons waakzaam maken dat dit ding,
dat we waarde noemen, niet constant is.

1:23:59.049,1:24:07.619
Het is subject aan eeuwige
revolutionaire transformaties.

1:24:08.600,1:24:12.500
Maar dan gebeurt iets eigenaardigs.

1:24:12.500,1:24:16.659
In de laatste paragraaf
op p. 5

1:24:16.659,1:24:19.849
zegt hij plots:

1:24:19.849,1:24:22.610
"Een ding kan
gebruikswaarde zijn zonder waarde te bezitten."

1:24:22.610,1:24:25.979
Oké, we kunnen allen met dat akkoord gaan.

1:24:25.979,1:24:29.520
We ademen lucht in en tot nu
hebben we het niet geregeld het te bottelen, al

1:24:29.520,1:24:36.449
beginnen we er mee …

1:24:36.449,1:24:42.219
Een ding kan nuttig zijn en een product van
menselijke arbeid zijn, zonder een waar te zijn.

1:24:42.219,1:24:46.039
Ik kweek tomaten in mijn
tuin en eet ze…

1:24:46.039,1:24:48.749
Vele mensen, ook in het kapitalisme,

1:24:48.749,1:24:52.749
produceren veel dingen voor zichzelf.

1:24:52.749,1:24:57.829
Met wat hulp
van doe-het-zelf, enz.

1:24:57.829,1:25:00.280
"Voor het produceren

1:25:00.280,1:25:02.619
van waren moet

1:25:02.619,1:25:03.809
men niet slechts gebruikswaarden produceren,

1:25:03.809,1:25:08.530
maar gebruikswaarden voor anderen,
maatschappelijke gebruikswaarde."

1:25:08.530,1:25:13.050
Bovendien, niet simpelweg gebruikswaarden
voor de heer, zoals een slaaf zou doen,

1:25:13.050,1:25:18.359
maar gebruikswaarden die naar de
markt gebracht worden voor anderen.

1:25:18.359,1:25:20.460
Zo zijn het gebruikswaarden

1:25:20.460,1:25:27.460
die je produceert,
die naar de markt gebracht worden.

1:25:27.499,1:25:32.960
"Tenslotte", zegt hij, "kan geen enkel ding
waarde bezitten zonder gebruikswaarde te zijn.

1:25:32.960,1:25:36.400
Wanneer het nutteloos is, is ook de er in vervatte
arbeid nutteloos, geldt niet als arbeid

1:25:36.400,1:25:42.679
en vormt derhalve geen waarde."

1:25:42.679,1:25:47.739
Nu lijkt hij zich af te keren en
abstractie te maken van de eerdere gebruikswaarde.

1:25:47.739,1:25:48.980
Zeggende: 'Ik bekommer me niet

1:25:48.980,1:25:53.050
om die gebruikswaarden, geen
interesse in, enz.

1:25:53.050,1:25:56.079
Ik maak er abstractie van en kom
tot de ruilwaarde, dat brengt me tot

1:25:56.079,1:25:59.329
de waarde. Maar nu heb ik
waarde, en zeg ik:

1:25:59.329,1:26:03.289
'Het speelt geen rol welke soort arbeid in
iets gaat, als iemand het niet wil

1:26:03.289,1:26:08.090
omdat het geen menselijke behoefte, nood of
verlangen, geeft dan heeft het geen waarde.'

1:26:08.090,1:26:10.949
Alzo is waarde afhankelijk
van de gebruikswaarde,

1:26:10.949,1:26:13.309
voor iemand, ergens.

1:26:13.309,1:26:18.829
Je moet in staat zijn het te verkopen.
Wat hij doet,

1:26:18.829,1:26:25.829
is plots terug de
gebruikswaarde brengen in het waarde-idee.

1:26:27.590,1:26:30.449
Dat is nu een zeer interessante

1:26:30.449,1:26:31.980
structuur

1:26:31.980,1:26:34.530
die we hier hebben. Het gaat als:

1:26:34.530,1:26:39.909
En dit zou ik van jullie willen: aan het
einde van bijna elk deel, lees je en

1:26:39.909,1:26:45.019
overdenk je hoe het begrippen
apparaat gemaakt is,

1:26:45.019,1:26:47.999
hoe het samenhangt.

1:26:47.999,1:26:52.380
Wat we hier hebben is
iets als:

1:26:52.380,1:27:00.679
We hebben de waar.

1:27:00.679,1:27:01.960
En we stelden,

1:27:01.960,1:27:05.209
de waar heeft een duaal karakter.

1:27:05.209,1:27:13.309
Het heeft gebruikswaarde.

1:27:13.610,1:27:20.610
Het heeft ook ruilwaarde.

1:27:24.989,1:27:27.879
Ruilwaarde is een
weergave van iets.

1:27:27.879,1:27:30.519
Van wat is het een weergave?

1:27:30.519,1:27:36.739
Het is een weergave van waarde.

1:27:36.739,1:27:41.619
Maar waarde betekent niets,

1:27:41.619,1:27:47.239
tenzij het terugkoppelt naar gebruikswaarde.

1:27:47.239,1:27:50.989
Wat is waarde?

1:27:50.989,1:27:57.989
Sociaal noodzakelijke arbeidstijd. Indien

1:28:08.329,1:28:16.820
je een huis hebt, ben je dan meer geïnteresseerd
in de gebruikswaarde of de ruilwaarde?

1:28:16.820,1:28:23.820
Je bent geïnteresseerd in beide,
je wil je cake hebben en hem eten.

1:28:27.469,1:28:28.699
Juist?

1:28:28.699,1:28:34.999
Dit is in oppositie hier. Indien je de
ruilwaarde van iets wil realiseren,

1:28:34.999,1:28:37.399
kan je niet de gebruikswaarde hebben.

1:28:37.399,1:28:40.820
Als je de gebruikswaarde hebt
is het lastig de ruilwaarde te hebben, tenzij je

1:28:40.820,1:28:43.529
een omgekeerde hypotheek hebt,
al dit soort dingen dat de mensen

1:28:43.529,1:28:47.939
in de laatste jaren.

1:28:47.939,1:28:50.830
Maar bemerk de structuur:

1:28:50.830,1:28:53.719
Waar, een singulier begrip

1:28:53.719,1:28:55.599
dat twee aspecten heeft.

1:28:55.599,1:28:57.750
Als je nu kijkt naar een waar,

1:28:57.750,1:29:03.579
kan je dan het in twee delen en zeggen:
dit is de ruilwaarde en dat is de gebruikswaarde?

1:29:03.579,1:29:05.599
Nee, er is eenheid.

1:29:05.599,1:29:09.260
Maar in de eenheid
is er een duaal aspect.

1:29:09.260,1:29:11.079
En dat duaal aspect

1:29:11.079,1:29:15.999
laat toe iets te definiëren, dat waarde heet,
als sociaal noodzakelijke arbeidstijd.

1:29:15.999,1:29:21.260
Wat de gebruikswaarde is van
een waar als de drager ervan.

1:29:21.260,1:29:27.039
Dat is wat het is, een drager.

1:29:27.039,1:29:31.059
Maar om een waarde te zijn,
moet het nuttig zijn.

1:29:31.059,1:29:33.160
En natuurlijk, met deze schakel

1:29:33.160,1:29:38.199
zien we allerlei zaken op
komen omtrent aanbod en vraag.

1:29:38.199,1:29:43.609
Als het aanbod te groot is, gaat de waarde omlaag,
als het aanbod klein is, gaat de waarde omhoog.

1:29:43.609,1:29:47.619
Er is dus een element van
aanbod en vraag in het spel.

1:29:47.619,1:29:51.320
Marx is eigenlijk daarin niet
erg geïnteresseerd.

1:29:51.320,1:29:55.719
Zoals hij verscheidene keren zegt,

1:29:55.719,1:29:59.170
waarin ik belangstel is, wat gebeurt als het

1:29:59.170,1:30:04.599
aanbod en vraag in evenwicht zijn.

1:30:04.599,1:30:07.949
Als zij in evenwicht zijn,
moet ik een andere analyse hebben

1:30:07.949,1:30:10.290
en de waarde van de waren is bepaald

1:30:10.290,1:30:13.869
door de sociaal noodzakelijke
arbeidstijd, wat die

1:30:13.869,1:30:20.610
sociale noodzaak ook is. Wat je hier hebt

1:30:20.610,1:30:23.939
is een vorm,
die ons toelaat te spreken

1:30:23.939,1:30:27.849
van de waarde van een waar.

1:30:27.849,1:30:31.689
We kunnen spreken over warenwaarden.

1:30:31.689,1:30:33.420
We zijn gekomen tot het punt waar we begrijpen:

1:30:33.420,1:30:36.420
de waarde van een waar gevormd wordt

1:30:36.420,1:30:41.159
als sociaal noodzakelijke arbeidstijd.

1:30:41.159,1:30:48.230
Dat nu is deels, dat ik in overweging geef,

1:30:48.230,1:30:53.579
Marx' dialectische methode aan het werk.

1:30:53.579,1:30:59.539
Zou je zeggen dat ruilwaarde waarde veroorzaakt?

1:30:59.539,1:31:01.520
Zou je zeggen dat ruilwaarde

1:31:01.520,1:31:05.469
gebruikswaarde veroorzaakt, of gebruikswaarde
veroorzaakt is, of iets veroorzaakt door iets anders?

1:31:05.469,1:31:09.530
Dit is een analyse die niet causaal is.

1:31:09.530,1:31:15.679
Het gaat om relaties, over dialectische relaties.

1:31:15.679,1:31:21.119
Kun je spreken over ruilwaarde
zonder te spreken over gebruikswaarde?

1:31:21.119,1:31:24.469
Nee, dat kan je niet.

1:31:24.469,1:31:29.050
Kan je spreken over waarde zonder te
spreken over gebruikswaarde? Nee, dat kan je niet.

1:31:29.050,1:31:32.550
In andere woorden, je kan niet spreken over
deze begrippen zonder te spreken

1:31:32.550,1:31:35.820
over al het andere.

1:31:35.820,1:31:39.690
Dit bedoel ik als begin
van een wijze om te werken

1:31:39.690,1:31:43.119
met het conceptuele apparaat van de ui.

1:31:43.119,1:31:51.489
Het is organisch, hangt samen,
het is relationeel, tussen deze begrippen.

1:31:51.489,1:31:54.849
Maar we hebben ook gezien, dat we gaan

1:31:54.849,1:31:59.369
spreken over beweging, over de gang,

1:31:59.369,1:32:02.639
het maken van dingen, over het arbeidsproces,

1:32:02.639,1:32:08.009
dat geobjectiveerd wordt in gebruikswaarden,

1:32:08.009,1:32:13.269
en dat wordt voorgesteld door ruilwaarde.

1:32:13.269,1:32:17.179
We krijgen dan een zeer interessant

1:32:17.179,1:32:21.270
soort conceptueel raamwerk,
dat bijlange niet causaal is.

1:32:21.270,1:32:23.630
Het gaat om inwendige relaties.

1:32:23.630,1:32:25.590
En door het begrijpen

1:32:25.590,1:32:30.119
beginnen we ook te zien
zekere spanningen, die ik al vermeldde.

1:32:30.119,1:32:31.939
Ja, het zou mooi zijn

1:32:31.939,1:32:36.699
gebruikswaarde en ruilwaarde
tegelijk te hebben.

1:32:36.699,1:32:40.159
Maar veelal zien we ons
geplaatst voor een lastige keuze.

1:32:40.159,1:32:43.380
Heb ik de gebruikswaarde, of

1:32:43.380,1:32:45.380
realiseer ik de ruilwaarde?

1:32:45.380,1:32:50.249
Of geef ik de
ruilwaarde op voor de gebruikswaarde?

1:32:50.249,1:32:54.609
Dit zijn de dagelijkse beslissingen die we te
maken hebben als we naar de markt gaan, juist?

1:32:54.609,1:32:55.629
Geef ik de

1:32:55.629,1:32:58.960
ruilwaarde op …
geld voor dit, of niet ..?

1:32:58.960,1:33:01.730
Hou ik het geld, of wat zal ik doen?

1:33:01.730,1:33:08.239
Marx stelde iets dat al iets
verklaarde, oké.

1:33:08.239,1:33:14.530
En zelfs als hij iets verklaart,
zegt hij niet: dit veroorzaakt dat.

1:33:14.530,1:33:17.250
Het is geen causale analyse.

1:33:17.250,1:33:18.459
Hier is het waar ik begin …
wat ik wil dat jullie over nadenken,

1:33:18.459,1:33:24.039
is de dialectische wijze van argumenteren.

1:33:24.039,1:33:26.980
Dat reeds dan al iets onthult aangaande

1:33:26.980,1:33:31.320
de keuzes die je
maakt als je naar de supermarkt gaat.

1:33:31.320,1:33:34.429
En dit soort dingen
zie je in de supermarkt.

1:33:34.429,1:33:37.639
Je ziet een representatie van
menselijke arbeid in de supermarkt. Je ziet niet

1:33:37.639,1:33:41.119
de menselijke arbeid.
Je krijgt een representatie.

1:33:41.119,1:33:45.590
Je moet handelen met de
representatie zoals het is geobjectiveerd,

1:33:45.590,1:33:47.990
en zijn waarde voorgesteld is,

1:33:47.990,1:33:52.260
dan moet je beslissen
aangaande gebruik- en ruilwaarde.

1:33:52.260,1:33:58.460
Dit is een situering van
wat mensen dagelijks doen.

1:33:58.460,1:34:01.970
En je ziet dat
dit apparaat, al behandelt Marx

1:34:01.970,1:34:05.679
het niet zoals ik
het doe,

1:34:05.679,1:34:10.199
maar als je er over nadenkt zie je
onmiddellijk hoe je dit kan helpen te begrijpen.

1:34:10.199,1:34:14.219
Je leert het dus niet als een formele abstractie.

1:34:14.219,1:34:15.869
Je probeert het vlees te sorteren op

1:34:15.869,1:34:19.809
het gebeente,
met het doordenken ervan.

1:34:19.809,1:34:23.260
Wat wil dit zeggen?

1:34:23.260,1:34:28.840
Hoe helpt dit te
begrijpen wat er rond je gebeurt?

1:34:28.840,1:34:33.929
Dat is de aard van de cruciale vraag

1:34:33.929,1:34:37.900
die komt uit de gestelde analyse.

1:34:37.900,1:34:40.110
Mijn bedoeling van het lezen

1:34:40.110,1:34:43.939
van dit eerste deel is
het geven van een idee over,

1:34:43.939,1:34:47.540
zo je wil, creatie van een model
hoe je zou moeten lezen.

1:34:47.540,1:34:49.470
Dit zal niet altijd werken voor je. Maar

1:34:49.470,1:34:53.579
op het einde van elk deel
zou je achterover moeten leunen, zeggende:

1:34:53.579,1:34:57.039
over welke relaties
ging het hier?

1:34:57.039,1:34:59.400
Wat vertellen deze relaties mij

1:34:59.400,1:35:05.349
over deze materie,
maar ook, wat zegt het over wat gebeurt?

1:35:05.349,1:35:09.169
In mijn dagelijks leven, in het leven van anderen,
wat gebeurt er op de markt en al het

1:35:09.169,1:35:12.070
andere? Wat vertelt het mij?

1:35:12.070,1:35:14.880
Vertelt het mij iets?

1:35:14.880,1:35:18.300
En initieel zal het moeilijk zijn om te zien
wat het aan je vertelt, met het vorderen zal

1:35:18.300,1:35:21.499
Marx beginnen met verhalen
vanuit deze relaties

1:35:21.499,1:35:23.999
en vandaar uit het verhaal groter

1:35:23.999,1:35:29.360
maken, tot
begrip van deze dynamica.

1:35:29.360,1:35:34.119
Op deze wijze werkt hij.

1:35:34.119,1:35:35.630
En ik denk

1:35:35.630,1:35:38.499
dat wat ik voorstelde, is dat je

1:35:38.499,1:35:41.069
terugkijkt in dit deel,

1:35:41.069,1:35:46.070
zorgvuldig kijkend naar de wijze waarop
deze concepten ontplooien en hoe ze werken

1:35:46.070,1:35:50.030
in dit soort termen.

1:35:50.030,1:35:52.550
Algemeen gesproken,

1:35:52.550,1:35:55.969
heb ik inleidend gesproken in deze gelegenheid,

1:35:55.969,1:35:58.839
als introductie.

1:35:58.839,1:36:02.359
Eerder noodzakelijk,
zoals ik bitter ondervonden heb uit ervaring.

1:36:02.359,1:36:03.260
Maar ik zou willen,

1:36:03.260,1:36:07.489
je een weinig
te engageren,

1:36:07.489,1:36:09.790
in de toekomst,

1:36:09.790,1:36:13.460
precies omdat je
deze tekst erg zorgvuldig lezen gaat,

1:36:13.460,1:36:17.239
je ongetwijfeld met vragen komt
te zitten.

1:36:17.239,1:36:18.300
En wanneer

1:36:18.300,1:36:23.009
ik spreek over iets en je het niet
snapt omdat het niet spoort met wat

1:36:23.009,1:36:26.619
je hebt, onderbreek me dan, oké.

1:36:26.619,1:36:36.169
Dat is oké, maar onderbreek me over de tekst.

1:36:36.169,1:36:40.829
Zoals hij sprak over dit, in zijn
introductie tot de Franse editie,

1:36:40.829,1:36:45.729
mensen willen vaak over politiek praten.

1:36:45.729,1:36:49.349
Ik hou ervan over politiek te praten.

1:36:49.349,1:36:52.959
Maar soms als je over
politiek praat, vergeet je de tekst,

1:36:52.959,1:36:56.280
en het beleid
van deze cursus is het lezen van de tekst

1:36:56.280,1:36:58.249
en hem te begrijpen.

1:36:58.249,1:37:01.570
Als je politiek wil bediscussiëren, dan
gaan we naar O'Reilly's bar in de 35ste straat

1:37:01.570,1:37:04.119
en spreken over politiek zoveel als je wil,

1:37:04.119,1:37:06.709
met bier, en dat is

1:37:06.709,1:37:08.799
een deel van het plezier van deze cursus.

1:37:08.799,1:37:12.819
Dit is…,
hier willen we het houden

1:37:12.819,1:37:14.520
bij de tekst.

1:37:14.520,1:37:18.909
Maar er zijn momenten, die
ik al aanwees, waar

1:37:18.909,1:37:23.110
mensen een bijzondere
ervaring hebben, belicht door

1:37:23.110,1:37:26.209
het raamwerk van deze analyse.
En dat helpt zeer.

1:37:26.209,1:37:29.449
Wanneer mensen kunnen zeggen:
dit herinnert mij aan de tijd,

1:37:29.449,1:37:33.079
dat ik werkte voor
AT&T, dit gebeurde enz., dit en dat

1:37:33.079,1:37:36.929
gebeurde, en dit is
exact wat Marx bespreekt. In andere woorden:

1:37:36.929,1:37:39.670
er zijn constant wijzen waarop

1:37:39.670,1:37:43.520
dit verwijst naar ervaringen. Dan
geef ik er niet om, in feite is dit

1:37:43.520,1:37:45.609
erg nuttig, maar echt,

1:37:45.609,1:37:47.769
wat we willen doen is
door de tekst

1:37:47.769,1:37:51.400
te gaan, en we hebben ook

1:37:51.400,1:37:54.890
wat soepelheid, zodanig
dat ik niet al de tijd

1:37:54.890,1:37:57.849
spreek, een beetje
soepelheid zodanig dat je

1:37:57.849,1:37:59.329
dingen kan bediscussiëren. Nu,

1:37:59.329,1:38:02.909
we hebben 10 minuten over,
als iemand iets op werpen wil

1:38:02.909,1:38:08.150
over wat we gezien hebben?

1:38:08.150,1:38:13.909
» STUDENT: Ik stel mij de vraag, omdat ik denk dat,
in de filosofische traditie, als we spreken van waarde,

1:38:13.909,1:38:14.889
je gewoonlijk deze conceptie hebt van iets

1:38:14.889,1:38:15.689
dat absoluut is of dat een

1:38:15.689,1:38:19.739
onafhankelijk bestaan heeft gegrond in de werkelijkheid,

1:38:19.739,1:38:23.149
en ik stel mij de vraag,
of we Marx' definitie

1:38:23.149,1:38:27.359
van waarde als sociaal noodzakelijke
arbeidstijd, kunnen begrijpen

1:38:27.359,1:38:31.960
als het zelf iets is dat sociaal
geconditioneerd is, en is er een wijze

1:38:31.960,1:38:34.489
die er totaal buiten ligt,
kan er een sociale vorm zijn

1:38:34.489,1:38:37.409
die we kunnen denken

1:38:37.409,1:38:46.280
waarin waarde is,

1:38:46.280,1:38:49.800
eigenlijk zichzelf representeert,

1:38:49.800,1:38:53.689
waarin deze twee dingen verenigd zijn.

1:38:53.689,1:38:57.159
Of is waarde altijd, onvermijdelijk een chimaera?

1:38:57.159,1:39:00.969
» HARVEY: Nee, je moet Marx' begrip van

1:39:00.969,1:39:04.949
waarde begrijpen als

1:39:04.949,1:39:11.619
iets dat intern is aan de
kapitalistische productiewijze.

1:39:11.619,1:39:15.380
Wat hij zegt is: je kan
alternatieve waarden hebben, en dat is oké.

1:39:15.380,1:39:19.759
En je kan er over dromen
en ze verlangen.

1:39:19.759,1:39:26.219
Maar ze betekenen weinig,
tenzij je het echte waardesysteem

1:39:26.219,1:39:30.760
kan transformeren, dat ons
leven bepaalt.

1:39:30.760,1:39:34.760
Marx denkt niet, noodzakelijk,
over alternatieve waarden. En in

1:39:34.760,1:39:37.610
feite, denk ik, een van de grote onderwerpen

1:39:37.610,1:39:43.380
die ons nu uitdagen, is
precies wat voor alternatieve waarden we

1:39:43.380,1:39:46.349
wensen aan het

1:39:46.349,1:39:49.060
werk te zien in de globale markt.

1:39:49.060,1:39:52.709
Waarden van billijkheid…

1:39:52.709,1:39:57.559
en dit komt in het bijzonder op in
de milieu kwestie bijvoorbeeld.

1:39:57.559,1:40:01.820
Mensen willen spreken over
milieu waarden die deel ervan

1:40:01.820,1:40:04.680
moeten zijn. En het
antwoord opnieuw is:

1:40:04.680,1:40:06.949
Marx zou zeggen: dat is oké.

1:40:06.949,1:40:10.600
Wel, misschien niet zeggen, dat is oké, hij had een
bijzonder doel, waar hij naartoe wilde.

1:40:10.600,1:40:13.310
Maar theoretisch zou hij zeggen:

1:40:13.310,1:40:18.090
dat is oké. Maar om je notie
van waarde actief te hebben,

1:40:18.090,1:40:21.979
moet je het confronteren met wat ons

1:40:21.979,1:40:23.820
domineert, in de zin van

1:40:23.820,1:40:27.159
wat plaats heeft in de supermarkt, in het
dagelijks leven, enz.

1:40:27.159,1:40:29.840
En we praten over een waardetheorie

1:40:29.840,1:40:32.059
die geïmpliceerd is in

1:40:32.059,1:40:34.340
een kapitalistische productiewijze.

1:40:34.340,1:40:40.260
Nu, er is dikwijls een
categorische misvatting,

1:40:40.260,1:40:43.979
precies omdat de waarde zit
in de relatie tot arbeid en het arbeidsproces,

1:40:43.979,1:40:49.589
er is veel denkwerk
in socialistische verenigingen die

1:40:49.589,1:40:54.229
Marx' arbeidswaardeleer
normatief

1:40:54.229,1:40:56.439
denken betreffende hoe

1:40:56.439,1:40:57.499
socialisme zou werken.

1:40:57.499,1:41:00.150
Maar dat is niet wat
Marx zegt, hij zegt:

1:41:00.150,1:41:02.179
waarde is inherent

1:41:02.179,1:41:03.949
binnen een kapitalistische productiewijze.

1:41:03.949,1:41:06.889
En we moeten benoemen

1:41:06.889,1:41:08.879
wat die waarde is.

1:41:08.879,1:41:11.159
Er zijn alternatieve waardetheorieën.

1:41:11.159,1:41:12.810
En weet je, je kan er over

1:41:12.810,1:41:17.050
filosoferen, er over
denken en piekeren, sociaal,

1:41:17.050,1:41:18.939
politiek, enz…

1:41:18.939,1:41:22.499
Maar het punt is,

1:41:22.499,1:41:25.420
je moet altijd terugkomen
tot deze confrontatie,

1:41:25.420,1:41:28.570
omdat de
kapitalistische productiewijze zo basaal werkt.

1:41:28.570,1:41:29.119
En als je het wil

1:41:29.119,1:41:31.969
vervangen met andere
waarden, dan moet je

1:41:31.969,1:41:35.300
de kapitalistische productiewijze ten val brengen.

1:41:35.300,1:41:38.280
En dat is zijn revolutionaire intentie.

1:41:38.280,1:41:43.530
Sorry, er was een vraag hier.

1:41:43.530,1:41:47.869
» STUDENT: Ja, ik stel mij de vraag
of je kan zeggen hoe we moeten denken

1:41:47.869,1:41:49.339
over objectificatie. Omdat de
vooropgestelde notie

1:41:49.339,1:41:52.219
statisch is, in de zin van,

1:41:52.219,1:41:54.480
als arbeid geobjectiveerd is, het
weggaat van de arbeider

1:41:54.480,1:41:57.030
en er deze scheiding is.

1:41:57.030,1:42:01.509
Hoe kan ik dit denken in de zin van

1:42:01.509,1:42:04.409
een oriëntering op een proces?

1:42:04.409,1:42:08.270
» HARVEY: Wel, opnieuw…
de zaak is niet…

1:42:08.270,1:42:11.159
…is niet…,

1:42:11.159,1:42:13.189
om een voorbeeld te geven:

1:42:13.189,1:42:14.639

1:42:14.639,1:42:17.749
Veronderstel dat de arbeid een huis maakt.

1:42:17.749,1:42:20.090
Oké, de arbeiders die het huis
bouwden, gaan weg,

1:42:20.090,1:42:23.510
dan komen er misschien andere arbeiders in.

1:42:23.510,1:42:27.769
Dan is daar de kwestie: is dat
huis voor altijd vastgelegd in termen van

1:42:27.769,1:42:32.080
zijn waarde? Volgens de wijze dat
het gemaakt is, is het antwoord nee.

1:42:32.080,1:42:36.329
Omdat er revoluties
zijn in technologie

1:42:36.329,1:42:40.199
die plots het maken van
een huis gemakkelijk maken.

1:42:40.199,1:42:44.480
Dan kan je bv. evolueren van
krottenwijk naar een ander

1:42:44.480,1:42:47.300
soort bebouwing, daarom is er een dynamiek

1:42:47.300,1:42:50.900
en daarom,

1:42:50.900,1:42:53.540
gaat dit terug op het feit dat

1:42:53.540,1:42:57.699
iets als een huis een gebruikswaarde heeft en
de gebruikswaarde blijft er een lange tijd, terwijl

1:42:57.699,1:43:00.889
het ruilwaarde heeft,
een resterende ruilwaarde.

1:43:00.889,1:43:02.019
Dus…,

1:43:02.019,1:43:03.930
er is hier een dynamiek,

1:43:03.930,1:43:05.370
zo zijn de zaak

1:43:05.370,1:43:07.849
en de kwaliteit der dingen niet vastgelegd.

1:43:07.849,1:43:10.550
In feite, opnieuw, er is veel

1:43:10.550,1:43:14.989
vaart in dit. Maar opnieuw, Marx,
is hierover geheel niet bezorgd

1:43:14.989,1:43:16.929
in "Het Kapitaal". Hij zegt iets van: oké,

1:43:16.929,1:43:21.589
voor het moment neem ik aan dat het vastligt.

1:43:21.589,1:43:24.000
Niettemin, wat
hij hier zegt is:

1:43:24.000,1:43:29.109
let op!. Het is altijd in beweging, nooit
vast, altijd in verandering, het is een dynamisch

1:43:29.109,1:43:32.429
concept, niet een statisch begrip.
En de objectivering

1:43:32.429,1:43:37.189
is er, maar opnieuw, de betekenis
van de objectivering zelf wijzigt in de tijd en

1:43:37.189,1:43:39.699
volgens plaats. Dus u weet dat

1:43:39.699,1:43:45.199
er al deze elementen zijn.

1:43:45.199,1:43:46.779
» STUDENT: Deze bijzondere visie van de kapitalistische

1:43:46.779,1:43:50.590
wereld waarmee Marx te doen heeft

1:43:50.590,1:43:52.469
verschilt, ik bedoel duidelijk

1:43:52.469,1:43:53.679
afwijkend, met de moderne…

1:43:53.679,1:43:59.539
Specifiek met de wijze waarop wetten
eigendom maken,

1:43:59.539,1:44:01.769
en enkel sommige bedrijven
kunnen iets maken,

1:44:01.769,1:44:06.690
en dan

1:44:06.690,1:44:07.700
de scene domineren.

1:44:07.700,1:44:12.019
Het is geen vrije markt - protectionistische wetten,

1:44:12.019,1:44:15.800
…doen dat…

1:44:15.800,1:44:18.959
inwerkend op de waarden
betreffende de sociaal noodzakelijke arbeidstijd.

1:44:18.959,1:44:21.800
» HARVEY: Wel dat is een van de
vragen die je je moet stellen. Wat is

1:44:21.800,1:44:23.989
sociaal noodzakelijke arbeidstijd?

1:44:23.989,1:44:25.800
Hoe is die gedetermineerd?

1:44:25.800,1:44:30.120
In welke mate is er een monopolie
op de markt die bepalend is?

1:44:30.120,1:44:36.380
In welke mate is er een imperialistische
politiek, die bepalend is?

1:44:36.380,1:44:38.739
In welke mate is er een

1:44:38.739,1:44:41.189
koloniale onderwerping die bepalend is?

1:44:41.189,1:44:42.130
Met andere woorden:

1:44:42.130,1:44:43.869
dit zijn open vragen.

1:44:43.869,1:44:47.479
En Marx staat er voor open om

1:44:47.479,1:44:49.459
dit in principe dit soort

1:44:49.459,1:44:53.699
vragen te bediscussiëren. Maar opnieuw, wat
we moeten bekijken is

1:44:53.699,1:44:57.359
Marx' conceptie van zuivere
kapitalistische productiewijze.

1:44:57.359,1:45:01.449
Die op vele manieren, zoals we zullen zien,
geleid is door de zienswijze van de klassieke

1:45:01.449,1:45:03.249
politieke economie.

1:45:03.249,1:45:06.510
Met andere woorden: klassieke politieke economie

1:45:06.510,1:45:09.969
neemt aan dat er perfecte
functionerende markten zijn en de Staat

1:45:09.969,1:45:14.070
niet tussenkomt, en
er geen monopolies zijn.

1:45:14.070,1:45:17.739
Marx tendeert te zeggen:
oké, laat ons aannemen dat

1:45:17.739,1:45:21.469
de klassieke politieke economisten
correct zijn hoe de wereld in elkaar steekt.

1:45:21.469,1:45:23.969
We gaan voorbeelden zien

1:45:23.969,1:45:27.659
waar deze aanname hem moeilijkheden geven.

1:45:27.659,1:45:29.699
Maar eigenlijk, er is niets

1:45:29.699,1:45:33.320
in deze opvatting dat stelt dat je
niet dit alles overwegen kan, omdat,

1:45:33.320,1:45:36.099
voor mij toch, de categorie sociaal noodzakelijk

1:45:36.099,1:45:38.170
is iets dat voortdurend open is,

1:45:38.170,1:45:39.650
constant verandert.

1:45:39.650,1:45:41.659
Wat is sociaal noodzakelijk nu?

1:45:41.659,1:45:45.650
Tegenover wat het was
als sociaal noodzakelijk in 1850.

1:45:45.650,1:45:50.099
Erg verschillend. En zo weet je

1:45:50.099,1:45:52.510
wat ik wil dat je nadenkt over dit,

1:45:52.510,1:45:55.580
en het flexibel leest, maar
realiseer je dat Marx het gebruikt op een

1:45:55.580,1:45:59.219
erg specifieke wijze, in een zeer specifieke

1:45:59.219,1:46:03.340
situatie voor specifieke doelen.

1:46:03.340,1:46:06.739
» STUDENT: Impliceert het sociaal noodzakelijke
de hoeveelheid arbeid vereist

1:46:06.739,1:46:10.729
voor een arbeider om zichzelf te reproduceren?

1:46:10.729,1:46:12.559
» HARVEY: Sociaal noodzakelijk

1:46:12.559,1:46:15.849
kan deze vraag omvatten.

1:46:15.849,1:46:19.290
Zoals vele socialistische feministen er op wezen in

1:46:19.290,1:46:22.690
debatten uit de jaren 1960,
1970,

1:46:22.690,1:46:26.489
moet de vraag van het sociaal noodzakelijke,

1:46:26.489,1:46:28.650
rekening houden met

1:46:28.650,1:46:31.860
basiskosten van de reproductie
in het huishouden

1:46:31.860,1:46:35.369
die disproportioneel
gedragen worden door vrouwen.

1:46:35.369,1:46:38.429
Zelfs als je kijkt
naar de gehele geschiedenis van de industriële

1:46:38.429,1:46:40.480
revolutie, was het de vrouwelijke arbeid

1:46:40.480,1:46:44.070
in de fabrieken die
fundamenteel was, zoals vandaag. En de

1:46:44.070,1:46:47.840
meerderheid van het wereldproletariaat nu
zijn vrouwen.

1:46:47.840,1:46:51.190
Dit aspect van sociale
reproductie, en hoe het te

1:46:51.190,1:46:53.289
integreren in het
sociaal noodzakelijke, is een

1:46:53.289,1:46:58.230
constante tussen marxisten.

1:46:58.230,1:47:01.690
Wat je je moet
herinneren - terloops - is dat Marx

1:47:01.690,1:47:07.969
een beetje sceptisch was over de
term "marxist". Hij zei eens: 'ik ben geen marxist.'

1:47:07.969,1:47:11.489
Wat hij bedoelde was, dat er veel
dingen in zijn naam gezegd werden, dat niet

1:47:11.489,1:47:13.639
exact was wat hij gezegd had.

1:47:13.639,1:47:18.309
Dit is een van de redenen
waarom ik wil dat je denkt in Marx'

1:47:18.309,1:47:21.940
eigen termen. Omdat het

1:47:21.940,1:47:24.139
erg, erg belangrijk is je te realiseren

1:47:24.139,1:47:28.309
hoe hij zijn notie van
sociaal noodzakelijk, uitbreidt,

1:47:28.309,1:47:29.679
zoals we zullen zien.

1:47:29.679,1:47:32.889
Hoe je het wil uitbreiden,
is opnieuw iets dat open is

1:47:32.889,1:47:34.479
voor discussie en debat.

1:47:34.479,1:47:37.039
Hoe we zullen uitweiden,

1:47:37.039,1:47:41.719
in de zin van een socialistisch project, of
sociaal-ecologisch project, of een sociaal-

1:47:41.719,1:47:43.070
feministisch project, of wat ook.

1:47:43.070,1:47:44.899
Hoe we gaan uitweiden,

1:47:44.899,1:47:47.730
opnieuw, dat is iets dat ons aangaat.

1:47:47.730,1:47:51.609
En ik denk niet dat Marx wenst gelezen te worden

1:47:51.609,1:47:55.389
als iemand die voorziet in een
evangelie waarin je

1:47:55.389,1:47:56.590
je zelf kan vinden.

1:47:56.590,1:48:00.110
Het gaat om beperkende
argumentaties, het is een kwestie van

1:48:00.110,1:48:03.469
bevrijdend denken over
alle soorten mogelijkheden,

1:48:03.469,1:48:05.369
alle soorten alternatieven,

1:48:05.369,1:48:08.780
allerlei manieren om mee om te gaan.

1:48:08.780,1:48:09.929
Nog een.

1:48:09.929,1:48:13.959
» STUDENT: Kan je
specifiek verduidelijken

1:48:13.959,1:48:15.649
het verschil tussen
gebruikswaarde en ruilwaarde?

1:48:15.649,1:48:19.880
» HARVEY: Gebruikswaarde is een hemd of een schoen,

1:48:19.880,1:48:21.889
wat je ook gebruikt. De ruilwaarde is:

1:48:21.889,1:48:25.880
hemden en schoenen op de markt,
en hun prijs,

1:48:25.880,1:48:30.099
simpel gesteld. En het is…

1:48:30.099,1:48:33.419
Ik hou niet van het woord prijs op dit moment,
omdat we nog niet gesproken hebben over

1:48:33.419,1:48:35.969
geld. Maar als we
verder gaan

1:48:35.969,1:48:40.610
zal je zien dat het om prijzen gaat gerealiseerd
op de markt, en ruilwaarde is de prijs

1:48:40.610,1:48:43.769
van een waar.

1:48:43.769,1:48:46.609
Oké, we houden het hier bij.
Dank u wel.

1:48:46.609,1:48:52.909
Volgende week zien we elkaar niet, juist?,
Omdat … Wat is het?

1:48:52.909,1:48:55.679
» STUDENT: Dag van de Arbeid.
» DAVID HARVEY: Dag van de Arbeid, een goed idee.

1:48:55.679,1:48:57.739
Volgende keer wil ik dat

1:48:57.739,1:49:03.840
de rest van hoofdstuk 1, en hoofdstuk 2 leest.

1:49:03.840,1:49:08.169
We gaan tot het einde
van hoofdstuk 2. Hoofdstuk 2 is vrij kort.

1:49:08.169,1:49:12.650
De rest van dit hoofdstuk is zeer
eigenaardig, omwille van verschillende redenen. Ik

1:49:12.650,1:49:17.599
verwees naar Marx' literaire stijl. Zijn
literaire stijl wijzigt van

1:49:17.599,1:49:23.369
pittige analyse, wat we gezien hebben,
zo ook voor het volgende,

1:49:23.369,1:49:27.419
tot wat ik slechts noemen kan,
'boekhoudersstijl',

1:49:27.419,1:49:29.869
die doodvervelend is.

1:49:29.869,1:49:31.629
Waar: 'dit is 2 shillings waarde

1:49:31.629,1:49:34.650
en dat is 3 shillings waarde,

1:49:34.650,1:49:38.269
en dat is twee en een halve pence waarde.
En als we dit bij dat doen, komen we bij…'

1:49:38.269,1:49:39.269
Stomvervelend.

1:49:39.269,1:49:42.980
Het derde deel is eerder lang

1:49:42.980,1:49:46.550
en vrij vervelend van stijl.

1:49:46.550,1:49:49.510
In mijn zienswijze, kon
het veel sneller.

1:49:49.510,1:49:52.860
Maar het heeft enkele belangrijke
zienswijzen. Je zal je

1:49:52.860,1:49:53.810
zelf er mee zien worstelen.

1:49:53.810,1:49:57.070
Het laatste deel van hoofdstuk 1 is het
warenfetisjisme, over

1:49:57.070,1:50:00.300
weerwolven en Robinson Crusoë,

1:50:00.300,1:50:04.489
in een ongelooflijke literaire
stijl. Zo heb je plots in dit hoofdstuk

1:50:04.489,1:50:08.159
voorbeelden van
Marx' schrijfstijlen.

1:50:08.159,1:50:09.479
Alle tesamen.

1:50:09.479,1:50:13.699
Als je nu een PhD [doctoraat] op deze wijze
schrijft, men zou zeggen: In hemelsnaam! Dit kan

1:50:13.699,1:50:15.320
je niet maken.

1:50:15.320,1:50:18.380
In welke stijl ga je schrijven?
Hij schrijft in verschillende stijlen.

1:50:18.380,1:50:19.559
En hij geniet er van.

1:50:19.559,1:50:21.810
En het is plezierig, omdat je begint te zeggen:

1:50:21.810,1:50:25.049
Op welke manier is dit verbonden?

1:50:25.049,1:50:28.939
En wat betekent dit werkelijk?
Zo is hoofdstuk 1.

1:50:28.939,1:50:30.369
Hoofdstuk 2 is relatief kort,

1:50:30.369,1:50:33.389
en opnieuw nogal analytisch.

1:50:33.389,1:50:36.969
Sleutelbegrippen worden uitgelegd, een beetje als nu.
Het is een stap verder in het begrippenapparaat.

1:50:36.969,1:50:42.199
Oké? Dus hoofdstukken 1 en 2

1:50:42.199,1:50:45.859
voor de volgende lezing.